Kwestie bezpieczeństwa priorytetem UE. Polska prezydencja ma w tym swój udział

– Polska prezydencja skierowała oczy Europy na obronność – przekonuje Magdalena Sobkowiak-Czarnecka z KPRM. Większość europejskich państw jest zgodna, że najważniejszą kwestią jest obecnie finansowanie bezpieczeństwa i obronności. Jednym z priorytetów białej księgi w sprawie obronności europejskiej będzie Tarcza Wschód, która obejmuje umocnienia wzdłuż wschodniej i północnej granicy Polski.

– Zaproponowaliśmy jako główne przesłanie bezpieczeństwo w kilku wymiarach i to się absolutnie przyjęło w Europie – podkreśla w rozmowie z agencją Newseria Magdalena Sobkowiak-Czarnecka, podsekretarz stanu w pionie ds. Unii Europejskiej w Kancelarii Prezesa Rady Ministrów.

19 marca 2025 roku Komisja Europejska przedstawiła białą księgę w sprawie obronności europejskiej – Gotowość 2030. Określa ona ramy dla planu ReArm Europe, którego celem jest zmobilizowanie ponad 800 mld euro w celu wzmocnienia obronności Europy. KE proponuje różne możliwości zwiększenia finansowania wydatków obronnych. Jedną z nich jest instrument pożyczkowy (150 mld euro), którym można sfinansować zamówienia kierowane do europejskiego przemysłu obronnego, kolejną – możliwość wyłączenia wydatków na obronność ze statystyk dotyczących deficytu państwa. O kwestiach obronności mówi się także coraz więcej w kontekście prac nad nowym unijnym budżetem na lata 2028–2034. Większość państw UE, nie tylko krajów Europy Środkowo-Wschodniej, jest zgodna, że jest to główny priorytet.

– Kiedy w 2014 roku po aneksji Krymu mówiliśmy, że Putin się nie zatrzyma, nie było zrozumienia w Unii Europejskiej. Dzisiaj jest zupełnie inaczej, dzisiaj to Polski się słucha, to polski głos jest najważniejszy, to nasi ministrowie w ciągu tego pół roku prowadzą spotkania, czy w Warszawie, czy w Brukseli. To my proponujemy tematy – podkreśla Magdalena Sobkowiak-Czarnecka.

Na marcowej sesji plenarnej Parlament Europejski przyjął zdecydowaną większością głosów (419 do 204) projekt rezolucji dotyczący wzmocnienia europejskiej obronności, zaproponowany przez pięć grup politycznych, w tym m.in. Europejską Partię Ludową, do której należy delegacja PO–PSL. Europarlamentarzyści podkreślili w niej potrzebę wzmocnienia zdolności obronnych Europy w obliczu coraz bardziej złożonego geopolitycznego tła i trwającej wojny w Ukrainie. W ramach rezolucji PE przyjął również poprawkę nr 87, która zakłada, że kluczowymi aspektami są ochrona granic lądowych, powietrznych i morskich UE. Sztandarowymi projektami mają być Bałtycka Linia Obrony oraz Tarcza Wschód, która obejmuje budowę fizycznych i naturalnych umocnień wzdłuż wschodniej i północnej granicy Polski.

– Tarcza Wschód jest wpisana z nazwy jako jedyny projekt, który będzie finansowany z tych projektów związanych z obroną granic ze wspólnych pieniędzy. To jest bardzo ważne, że udało nam się przeforsować to, że granica polsko-białoruska jest granicą zewnętrzną Unii Europejskiej, że wzbudziliśmy tę świadomość i współodpowiedzialność innych krajów członkowskich za tę granicę – tłumaczy przedstawicielka KPRM. – Na początku polskiej prezydencji nie wszyscy byli świadomi tego, co się dzieje na polsko-białoruskiej granicy. Kiedy miałam okazję rozmawiać z moimi odpowiednikami krótko po śmierci Mateusza Sitka [polskiego żołnierza, który zginął wskutek ataku migranta na granicy polsko-białoruskiej – red.], było to duże zaskoczenie. To się bardzo zmienia, dzisiaj jest dużo większa świadomość, również tego, że Europa musi działać wspólnie.

W opinii think tanku Bruegel niepowstrzymanie agresji Rosji postawiłoby Europę w krytycznie niekorzystnej sytuacji na dziesięciolecia, z długoterminowym zagrożeniem dla pokoju. Kluczową rolę odgrywają tutaj sankcje. W pierwszych trzech miesiącach polskiej prezydencji, mimo sprzeciwu Węgier, udało się przedłużyć wszystkie dotychczasowe pakiety sankcji i przyjąć 16. pakiet. Unia Europejska zapowiedziała już kolejny, który ma obejmować dalsze ograniczenia w imporcie rosyjskich surowców.

– Prawdziwym zadaniem prezydencji jest wypracowanie jedności. Było to nie lada wyzwaniem, bo trzeba było przekonać Węgrów – przypomina Magdalena Sobkowiak-Czarnecka.  

Polska prezydencja skupia się też na kwestiach konkurencyjności oraz kluczowych wyzwaniach rynku pracy i polityki społecznej w Europie. 14-15 kwietnia br. w Warszawie odbyło się nieformalne posiedzenie ministrów pracy i spraw społecznych, którzy poruszyli m.in. temat wpływu cyfryzacji na świat pracy i prawa pracowników. Również w ubiegłym tygodniu miała miejsce wiosenna edycja Europejskiego Forum Nowych Idei (EFNI) zorganizowane przez Konfederację Lewiatan na temat najważniejszych wyzwań rynku pracy.

– Nie ma bezpieczeństwa bez konkurencyjności, a konkurencyjność buduje się też przez pracę i przez warunki rozwoju dla firm – przypomina ekspertka KPRM. – Wielkiej rewolucji cyfrowej nie wystarczy obserwować, trzeba na nią reagować i dostosowywać odpowiednio rynek pracy. Mamy ogromne wyzwanie związane z przekwalifikowaniem, również z najstarszym pokoleniem, które wciąż jest częściowo wykluczone cyfrowo.

Zdaniem przedstawicielki KPRM kluczową rolę w kontekście rynku pracy będzie odgrywać polityka integracji migrantów. W kwietniu br. KE zaproponowała przyspieszenie wdrażania niektórych aspektów paktu o migracji i azylu, który ma wejść w życie za dwa lata – w czerwcu 2026 roku. Państwa członkowskie mogłyby stosować nową przyspieszoną procedurę na granicach zewnętrznych względem krajów o statusie „bezpiecznych krajów pochodzenia” – Bangladeszu, Kolumbii, Egiptu, Indii, Kosowa, Maroko i Tunezji.

– Z jednej strony mówimy, i to jest głos polskiego rządu, że migracja jest czasem wykorzystywana instrumentalnie przez reżimy, czego mamy przykład na granicy polsko-białoruskiej, ale z drugiej strony nie wolno wylewać dziecka z kąpielą i kwestia migracji musi być też rozważana w kwestii potrzeb rynku pracy – przekonuje Magdalena Sobkowiak-Czarnecka.

Jak dodaje, wiele z tematów rozpoczętych w trakcie polskiej prezydencji będzie kontynuowanych w kolejnych latach.

– Jesteśmy tą prezydencją, która rozpoczyna pięcioletni cykl, jeżeli chodzi o instytucje unijne: nowa Komisja, nowy Parlament, w związku z tym w wielu sprawach my stawiamy pierwszą literę zdania, natomiast kolejne prezydencje będą to kontynuować. Już teraz pracujemy i z prezydencją duńską, i z cypryjską, z którymi współtworzymy razem trio, żeby te tematy, przede wszystkim deregulacja, były kontynuowane – podkreśla podsekretarz stanu w pionie ds. Unii Europejskiej w Kancelarii Prezesa Rady Ministrów.