Mówi: | Anna Trząsalska, senior research executive, Kantar Polska Aldona Leszczyńska, radca prawny, wspólnik w kancelarii GWW |
Polacy nie doceniają wagi testamentu. Tylko 8 proc. osób powyżej 45. roku życia zdecydowało się na jego spisanie
Testament posiadają najczęściej osoby powyżej 70. roku życia z wykształceniem podstawowym lub wyższym, żyjący w miastach poniżej 50 tys. mieszkańców – wynika z badania Kantar przeprowadzonego na zlecenie kancelarii prawno-podatkowej GWW we współpracy z Fundacją Otwarte Forum. – Polacy uważają, że testamenty piszą osoby starsze, będące na łożu śmierci i wcześniej po prostu o tym nie myślą – mówi Anna Trząsalska z Kantar Polska. Na taki krok zdecydowało się tylko 8 proc. badanych powyżej 45. roku życia. Brak testamentu może utrudnić życie spadkobierców, bo często spory sądowe ciągną się latami.
– Odsetek Polaków, którzy sporządzają testament, jest dość niski. Osoby, które tego nie robią, po prostu nie zastanawiają się nad tym w danym momencie swojego życia lub uważają, że jest na to za wcześnie. Szczególnie dotyczy to osób poniżej 50. roku życia. Drugi czynnik to kwestie majątkowe. Polacy oceniają, że ich majątek nie jest aż tak cenny, aby był wart przepisania osobom najbliższym. Wyobrażają sobie, że przedmiotem testamentu muszą być konkretne i bardzo wartościowe posiadłości – wyjaśnia w rozmowie z agencją Newseria Biznes Anna Trząsalska, ekspertka Kantar Polska.
Prawie połowa respondentów w badaniu „Sporządzanie testamentu w opinii i doświadczeniach Polaków” podkreśla, że nie zastanawiała się jeszcze nad kwestią testamentu. Co czwarty uważa, że nie ma nic cennego do pozostawienia, a co piąty – że jest za wcześnie na taki krok.
Zdaniem ekspertów niewielka popularność testamentów może wynikać z niskiej świadomości Polaków na temat korzyści prawnych z tym związanych. Polacy są przekonani, że dziedziczenie ustawowe rozwiąże sprawę.
– W praktyce w 99 proc. przypadków, także w uporządkowanych rodzinach i nieskomplikowanych sytuacjach, dochodzi do różnorakich animozji i komplikacji, których można by uniknąć, gdyby testament został ważnie sporządzony. Warto to zrobić, aby nie pozostawić po sobie chaosu oraz aby mieć pewność, że nasza ostatnia wola zostanie zrealizowana według naszego zamysłu. Dziedziczenie ustawowe nie daje takiego komfortu – wyjaśnia Aldona Leszczyńska, radca prawny i wspólnik kancelarii GWW.
Korzyści ze sporządzenia testamentu są wyraźne, kiedy przedmiotem spadku są nieruchomości. Pozwala to uniknąć sytuacji, w której kilu spadkobierców staje się współwłaścicielami jednej nieruchomości, co może powodować wieloletnie spory i sprawy sądowe.
Testament można sporządzić zarówno u notariusza w formie aktu notarialnego, jak i własnoręcznie, jednak ten pierwszy sposób jest częściej polecany przez prawników. Z badania Kantar wynika, że 69 proc. osób, które sporządziły testament, wybrało formę notarialną. Częściej były to kobiety (75 proc.) ze średnim wykształceniem (76 proc.). Testament własnoręczny jest częściej pisany przez mężczyzn (36 proc.) i absolwentów uczelni wyższych (43 proc.).
– Testament notarialny jest niezawodny i w zasadzie nie do podważenia. Przypadki podważenia dokumentu sporządzonego u notariusza są ekstremalnie rzadkie. Ważny testament można sporządzić własnoręcznie, ale trzeba pamiętać, że musi być napisany w całości własnoręcznie, także co do miejsca i daty sporządzenia, oraz własnoręcznie podpisany. Odręczne testamenty występują wyjątkowo. W takich przypadkach można mieć dużo więcej wątpliwości, czy zostały sporządzone prawidłowo, ale do podważenia prawdziwości takiego dokumentu wymagane są badania – zauważa radca prawny z kancelarii GWW.
Kwestia ważności dokumentu i możliwości jego podważenia budzi wiele wątpliwości wśród klientów kancelarii, podobnie jak przepisy dotyczące tzw. prawa do zachowku, które gwarantuje udział w spadku rodzinie (np. dzieciom, rodzicom) w przypadku ich pominięcia w testamencie.
– Nasi klienci zazwyczaj pytają o to, czy testament sporządzony u notariusza będzie ważny i jak to zrobić, aby nie został przez nikogo podważony. Inna wątpliwa kwestia to wartość majątku i tzw. zachowek. Jest to zobowiązanie, które może obciążać spadkobierców w stosunku do innych osób, które nie dostały spadku lub dostały zbyt mało w porównaniu z tym, co przewidział ustawodawca. Szczególne wątpliwości budzi kwestia, czy darowizny, które spadkodawca przekazał za życia swoim dzieciom czy innym spadkobiercom, powinny być uwzględniane przy obliczaniu wspomnianego zachowku – uściśla Aldona Leszczyńska.
Ponad 90 proc. Polaków, którzy sporządzili testament, uwzględniło w nim członków rodziny. 4 proc. zapisało coś przyjaciołom, a 2 proc. – zaprzyjaźnionym instytucjom, np. szpitalom, domom dziecka czy bibliotekom.
– 86 proc. Polaków w ogóle nie rozpatruje przepisania czegokolwiek w testamencie fundacjom lub stowarzyszeniom. Wynika to przede wszystkim z tego, że myślą o swoich najbliższych jako naturalnej linii dziedziczenia i w swojej ocenie nie posiadają majątku, który mogliby rozdzielić i na najbliższych, i zarazem przeznaczyć na działalność organizacji – wyjaśnia Anna Trząsalska.
Cztery osoby na 10 odpowiedziały, że wolą podzielić się tym, co posiadają, z najbliższymi, a trzy na 10 uważają, że ich majątku wystarczy jedynie dla rodziny. Z kolei 14 proc. ankietowanych nie ufa fundacjom i stowarzyszeniom, a jeden na 20 Polaków nie wie, że zapis testamentowy może dotyczyć organizacji.
Jeszcze przez dwa dni, do 26 marca, trwa kampania społeczna Zapisz Dobro. Jej celem jest zachęcenie Polaków do uwzględnienia w testamentach fundacji i stowarzyszeń. Jednym z przykładów takiego gestu jest testament spisany przez Lucię Velic, polską emigrantkę z USA, która uwzględniła w nim Fundację Ronalda McDonalda. Dzięki tej organizacji przy szpitalach pediatrycznych powstają domy dla rodziców małych pacjentów. W ramach akcji prawnicy udzielają także bezpłatnych porad dotyczących prawa spadkowego i testamentów.
Czytaj także
- 2023-11-15: Od 15 listopada ważne zmiany w prawie spadkowym. Większość rozwiązań jest korzystna dla spadkobierców i wzmacnia ochronę ich interesów
- 2023-11-29: Polacy nie mają w zwyczaju sporządzać testamentów. Co piąty uważa, że ma jeszcze czas na taką decyzję
- 2023-05-09: W maju wchodzą w życie ważne zmiany dla firm rodzinnych. Nowe przepisy ułatwią proces sukcesji przedsiębiorstw
- 2021-03-15: Tylko 2 proc. Polaków uwzględnia w testamencie stowarzyszenia lub fundacje. Taki trend funkcjonuje już w wielu krajach na całym świecie
- 2018-10-19: Dziedziczenie pieniędzy na emeryturę zwolnione z podatku od spadków. Duże korzyści z oszczędzania na rachunkach emerytalnych
- 2016-11-17: Majątek Polaków wynosi obecnie 6,5 bln zł. Do 2040 roku wzrośnie blisko dwukrotnie
- 2015-08-20: Postępowanie spadkowe według nowych zasad. Zmiany dotyczą dziedziczenia po Polakach przebywających w UE
- 2015-08-03: Katarzyna Warnke pozuje w łóżku z Biblią: w Nowym Testamencie pociąga mnie problem kobiecości
- 2014-09-19: Nowe przepisy pomogą uniknąć dziedziczenia długów. Chronieni będą też wierzyciele
- 2013-11-21: Notariusze chcą wprowadzenia darowizny na wypadek śmierci
Kalendarium
Więcej ważnych informacji
Jedynka Newserii
Jedynka Newserii
Media i PR
Komunikacja celów środowiskowych w centrum zainteresowania biznesu. Takich informacji coraz częściej szukają konsumenci
Z roku na rok coraz więcej firm kładzie nacisk na kwestie zrównoważonego rozwoju. Trend ten lata temu rozpoczęły przedsiębiorstwa świadome swojego wpływu na środowisko naturalne, klimat i lokalne społeczności, w których funkcjonują. Obecnie coraz częściej katalizatorem napędzającym tego typu działania są wymagania konsumentów, którzy oczekują od firm takiej odpowiedzialności, a także coraz większa presja regulacyjna ze strony UE. Z każdym rokiem przybywa deklaracji biznesu dotyczących ograniczania emisji, dążenia do neutralności klimatycznej i nowych, prośrodowiskowych inicjatyw. – Teraz cała sztuka w tym, żeby te działania dobrze komunikować – mówi Aleksandra Majda, ekspertka ESG Impact Network i Agencji Go Green.
Bankowość
Przewodniczący KNF: Niepokoi nas ograniczone zainteresowanie przedsiębiorców inwestycjami. To wpływa na niski popyt na kredyty inwestycyjne
W I kwartale 2024 roku banki poprawiły wyniki, mimo że bazą porównawczą jest znakomity dla nich 2023 rok. Mają więc możliwości udzielania kredytów firmom na rozwój. Problemem jest jednak wstrzemięźliwa postawa samych przedsiębiorstw w zaciąganiu pożyczek inwestycyjnych oraz poszukiwaniu innych źródeł finansowania inwestycji. Bolączką polskiego rynku jest zwłaszcza słabość rynku kapitałowego, czyli finansowania poprzez giełdę.
Przemysł
Trwają intensywne przygotowania do polskiej misji na Międzynarodową Stację Kosmiczną. Siedem eksperymentów jest już w trakcie budowy
Wykorzystanie sztucznej inteligencji w kosmosie, wpływ długotrwałego pobytu w kosmosie na zdrowie psychiczne, ale też na układ odpornościowy – to niektóre z obszarów eksperymentów, które zostaną przeprowadzone w warunkach mikrograwitacji podczas pierwszej polskiej misji na Międzynarodowej Stacji Kosmicznej. W ubiegłym tygodniu Europejska Agencja Kosmiczna podpisała siedem kontraktów na ich realizację z polskimi instytucjami i firmami. – Ta lista będzie się wydłużać i mam nadzieję, że wszystkie wybrane 18 projektów poleci na stację kosmiczną – mówi Sławosz Uznański, astronauta, który będzie przeprowadzać te eksperymenty na orbicie.
Partner serwisu
Szkolenia
Akademia Newserii
Akademia Newserii to projekt, w ramach którego najlepsi polscy dziennikarze biznesowi, giełdowi oraz lifestylowi, a także szkoleniowcy z wieloletnim doświadczeniem dzielą się swoją wiedzą nt. pracy z mediami.