„Zwykły” kaszel czy objaw gruźlicy? Sprawdź!

Dzień po Światowym Dniu Płuc, 26 września 2025 r., Biuro Krajowe Światowej Organizacji Zdrowia (WHO) w Polsce, we współpracy z Polskim Towarzystwem Chorób Płuc, rozpoczęło kampanię społeczną pod hasłem: „«Zwykły» kaszel czy objaw gruźlicy? Sprawdź!”. Jej celem było zwrócenie uwagi na objawy choroby, które łatwo można było pomylić z sezonowym przeziębieniem.

Choć wielu z nas uważa gruźlicę za problem minionych pokoleń, nadal stanowi ona poważne zagrożenie, a liczba zakażeń z roku na rok rośnie. W 2023 roku na gruźlicę zachorowało około 10,8 miliona osób na całym świecie, w tym 6 milionów mężczyzn i 3,6 miliona kobiet oraz 1,2 miliona dzieci. W Europejskim Regionie WHO wykryto 225 000 przypadków gruźlicy. W Polsce w roku 2023 na gruźlicę zachorowało 4436 osób.

Pandemia COVID-19 miała druzgocący, pośredni wpływ na walkę z gruźlicą, prowadząc do nadmiernej liczby zgonów na całym świecie. Przerwy w świadczeniu usług medycznych, ograniczony dostęp do testów i opóźnienia w diagnozowaniu pozwoliły gruźlicy rozprzestrzeniać się niezauważenie, niwecząc lata postępów w zwalczaniu tej choroby. Podkreśla to pilną potrzebę ponownych inwestycji w walkę z gruźlicą oraz podnoszenia świadomości, edukowania społeczności, zachęcania do wczesnego testowania i ograniczania stygmatyzacji. Podnoszenie świadomości ma kluczowe znaczenie nie tylko dla ratowania życia, ale także dla zapewnienia, że gruźlica nie pozostanie ukrytą epidemią w cieniu innych globalnych kryzysów zdrowotnych.

Ta choroba nie wybiera - chorują na nią zarówno młodzi, jak i seniorzy, mieszkańcy miast i wsi.

Do najczęstszych objawów tej choroby przenoszonej drogą powietrzną należą przede wszystkim utrzymujący się przez ponad dwa tygodnie uporczywy kaszel, któremu może, ale nie musi, towarzyszyć gorączka i nocne poty, a z czasem również spadek masy ciała oraz uczucie zmęczenia. Objawy te bywają mylone z typowymi infekcjami sezonowymi, szczególnie w okresie jesiennych zachorowań, dlatego tak ważne jest, aby nie odkładać wizyty u lekarza. Jednak wczesne wykrycie i szybkie leczenie pozwoliły wyleczyć 88% przypadków gruźlicy lekowrażliwej w 2022 roku.

Dwumiesięczna kampania (26 września – 30 listopada 2025 r.) obejmuje wielojęzyczne filmy, materiały edukacyjne w języku polskim, angielskim, ukraińskim i rosyjskim, konferencje ekspertów oraz spotkania z mediami, aby obalić mity – takie jak to, że gruźlica jest „chorobą przeszłości” lub dotyka tylko ubogich.

„Gruźlica nie dyskryminuje” – powiedziała dr Nino Berdzuli, przedstawicielka WHO w Polsce. „W naszym świecie ciągłych podróży i zatłoczonych przestrzeni, gruźlica, gdziekolwiek się pojawi, może stać się zagrożeniem. Dziś gruźlica tu – jutro może być wszędzie. Dlatego ta kampania jest kluczowa: daje społecznościom możliwość szybkiego działania. WHO współpracuje z krajami, w tym z Polską, aby wzmocnić systemy nadzoru, diagnostyki i reagowania na gruźlicę, zapewniając, że nikt nie zostanie pominięty w naszej walce z gruźlicą”.

– Pacjent, który ma kaszel utrzymujący się powyżej dwóch tygodni, powinien niezwłocznie skonsultować się z lekarzem. Gruźlica, mimo że jest poważną chorobą, obecnie jest w pełni uleczalna pod warunkiem wczesnego rozpoznania i wdrożenia odpowiedniego leczenia. Najistotniejsze jest, aby nie opóźniać diagnostyki i nie bagatelizować objawów – podkreśla Ivanna Mazur, lekarz pulmonolog, do 2024 roku związana ze Szpitalnym Oddziałem Gruźlicy i Chorób Płuc Małopolskiego Szpitala Chorób Płuc i Rehabilitacji im. Edmunda Wojtyły w Jaroszowcu.

Inicjatorem kampanii wspierającej walkę z gruźlicą w Polsce jest Biuro Krajowe Światowej Organizacji Zdrowia (WHO) w Polsce, we współpracy merytorycznej z Polskim Towarzystwem Chorób Płuc. Eksperci WHO przypominają, że zwycięstwo w walce z chorobą zależy od nas wszystkich - lekarzy, pacjentów i całego społeczeństwa. Kluczowe są wspólne działania, szybka reakcja na objawy oraz przełamywanie stereotypów, m.in. przekonania, że gruźlica to choroba osób niedożywionych, biednych lub starszych.

Kampania „Zwykły” kaszel czy objaw gruźlicy? Sprawdź!” nieprzypadkowo została powiązana ze Światowym Dniem Płuc. Jej głównym celem jest zwiększanie świadomości społecznej na temat zagrożeń związanych z gruźlicą oraz zachęcanie do wspólnego działania na rzecz ochrony zdrowia.

Nie czekaj. Skonsultuj się z lekarzem rodzinnym już dziś. Jeżeli lekarz uzna, że mogą one wskazywać na gruźlicę, skieruje Cię na dalszą diagnostykę, w tym na prześwietlenie klatki piersiowej. Szybka diagnostyka i skuteczne leczenie pozwolą wrócić do zdrowia i ochronić bliskich przed zakażeniem. Razem możemy powstrzymać rozprzestrzenianie się gruźlicy
i ratować życie.

Wspólnie zadbajmy o nasze zdrowie!

Źródło: Biuro kampanii „«Zwykły» kaszel czy objaw gruźlicy? Sprawdź!”