Dziś dyrektywa tytoniowa w Parlamencie Europejskim. Organizacje pozarządowe: czas na skuteczniejszą politykę antytytoniową

Dziś Parlament Europejski ma się zająć dyrektywą tytoniową, zgodnie z którą wprowadzony zostanie zakaz sprzedaży papierosów z dodatkami smakowymi, w tym mentolowych oraz papierosów typu slim. Przedstawiciele organizacji promujących zdrowy tryb życia popierają inicjatywę Komisji Europejskiej, którą polski rząd próbuje złagodzić.

Zdaniem Stworzyszenia MANKO, Ministerstwo Zdrowia nie wykorzystuje dostępnych mu narzędzi w celu zwalczania nałogu palenia, a papierosy są nadal zbyt tanie. Rząd od przyszłego roku chce podnieść akcyzę na tytoń.

 – Przez ostatnie lata apelujemy do ministra zdrowia, aby podjął skutecznie działania, oraz aby przygotował prace nad programem antynikotynowym wykorzystując potencjał, który został już stworzony – mówi agencji informacyjnej Newseria Magda Petryniak ze Stowarzyszenia MANKO. – Niestety, program od kilku lat nie jest realizowany, ponieważ minister zdrowia nie przeznacza na niego budżetu.

Według opublikowanego we wrześniu raportu Najwyższej Izby Kontroli, na Program Ograniczenia Zdrowotnych Następstw Palenia Tytoniu przeznaczono w 2011 r. jedynie 1 proc. ustawowej sumy. To o 90 mln zł mniej niż przewidywała ustawa, wymagająca przeznaczenia na profilaktykę 0,5 proc. wpływów z akcyzy na towary tytoniowe. Według NIK, Ministerstwo Zdrowia praktycznie nie sprawowało przewidzianego w ustawie antynikotynowej nadzoru nad przedsiębiorstwami tytoniowymi.

Jak podkreśla Magda Petryniak, nadal niemal co trzeci Polak pali tytoń, a koszty leczenia chorób tym wywołanych przewyższają wpływy budżetowe z akcyzy.

Potrzeba skuteczniejszej walki z tytoniem

 – Skuteczna polityka antytytoniowa jest możliwa. Istnieje tu skuteczne prawodawstwo wypracowane na szczeblu światowym, np. konwencja WHO, tzw. FCTC, którą Polska ratyfikowała w 2006 roku – mówi Petryniak.

Framework Convention of Tobacco Control (Ramowa Konwencja Światowej Organizacji Zdrowia o Ograniczeniu Użycia Tytoniu) przyjęta przez WHO w 2003 r. wskazuje na pięć najważniejszych elementów polityki antytytoniowej, w tym na takie działania jak monitoring, podnoszenie podatków, ograniczanie palenia w miejscach publicznych, a także skuteczne wsparcie osób uzależnionych.

Zdaniem Magdy Petryniak, przy realizacji polityki antynikotynowej nie należy stronić od zakazów i podnoszenia podatków.

 – Dobrym rozwiązaniem jest znowelizowana w 2010 r. ustawa wprowadzająca zakaz palenia w lokalach gastronomicznych, a także systematyczne zwiększanie akcyzy. Ceny papierosów w Polsce nadal należą do najniższych w Europie – twierdzi przedstawicielka Stowarzyszenia MANKO. – Wiek inicjacji tytoniowej w Polsce obniżył się drastycznie. W tym momencie 13-15-latkowie palą tytoń. Szacuje się, że nawet 20 proc. młodych ludzi jest uzależnionych od codziennego palenia tytoniu, a 95 proc. palaczy to osoby, które rozpoczęły palenie przed 25. rokiem życia. Różnica kilku złotych w cenie może skutecznie zniechęcić nastolatków do rozpoczęcia palenia. 

Dodaje, że równie ważne są kampanie społeczne, mające na celu zmianę postrzegania palenia jako czynności atrakcyjnej, kojarzącej się z wolnością, niezależnością i dorosłością oraz uświadomienie rzeczywistych skutków używania tytoniu.