News powiązane z ustawa śmieciowa

W około jednej trzeciej przedsiębiorstw w ubiegłym roku zużyto więcej papieru niż rok wcześniej, a w co drugim nie zaszła w tym zakresie żadna zmiana. Dla producentów urządzeń niszczących i produktów do prasowania surowców wtórnych Polska jest więc perspektywicznym rynkiem. Tym bardziej że rewolucję w zakresie recyklingu ma jeszcze przed sobą.

Od roku w całym kraju obowiązuje nowy system gospodarowania śmieciami. Z punktu widzenia resortu środowiska reforma zakończyła się sukcesem, choć pojawiły się problemy związane z monopolistyczną pozycją niektórych regionalnych instalacji przetwarzania odpadów komunalnych. Ministerstwo nie planuje w tym roku kolejnych nowelizacji ustawy, ale liczy na działania ze strony UOKiK-u.

Miesięczna opłata za odpady komunalne nie będzie wyższa niż 25 zł od osoby lub 70 zł od gospodarstwa domowego. Z kolei stawki za niesegregowane śmieci nie mogą przekroczyć podwójnych stawek odbioru odpadów posegregowanych. To skutek nowelizacji ustawy śmieciowej. Zamiany wprowadzono z powodu wyroku Trybunału Konstytucyjnego, który orzekł, że przepis o dowolności gmin w ustalaniu stawek za wywóz śmieci jest niekonstytucyjny.

W ciągu kilku dni poznamy decyzję Krajowej Izby Odwoławczej ws. odwołania od wyniku przetargu na wywóz śmieci w stolicy. Dwie firmy zaskarżyły kryterium niskiej ceny, którym kierowały się władze Warszawy przy rozstrzyganiu przetargu. Tymczasem wywóz odpadów na podstawie nowych zasad wymaga nowoczesnych i kosztownych technologii, którym tanie firmy mogą nie sprostać.

Zmieniona ustawa śmieciowa to dopiero początek drogi w zarządzaniu odpadami – mówią przedstawiciele firm wywożących śmieci. Ich zdaniem powinny istnieć zachęty ekonomiczne dla zakładów przemysłowych do korzystania z paliwa z odpadów, na wzór obowiązujących w Niemczech czy w Austrii. Chodzi o to, aby zamiast spalania gazu, miału, węgla czy mazutu, bardziej opłacało się wykorzystywanie paliwa z odpadów.

Wojewódzcy inspektorzy ochrony środowiska rozpoczynają cykl kontroli, podczas których sprawdzą, czy gminy wywiązały się z nowych obowiązków nałożonych w ustawie śmieciowej. Gminy, które nie wdrożyły nowych zasad wywozu odpadów muszą liczyć się z karami od 10 tys. zł do 50 tys. zł. Sprawdzane będą także firmy wywożące odpady i regionalne instalacje przetwarzania odpadów.

Podwarszawska gmina Izabelin wprowadziła system gospodarowania odpadami już w styczniu 2012 roku. Mieszkańcy podjęli taką decyzję w referendum. Według wójta Izabelina dzięki temu śmieci zamiast trafiać do lasów lub na dzikie wysypiska są utylizowane lub składowane legalnie. Za wywóz śmieci płaci większa liczba mieszkańców, także ci, którzy dotąd próbowali oszczędzać wyrzucając je do lasu.

Mimo że o zmianach zasad wywozu śmieci od 1 lipca br. gminy wiedziały od półtora roku, do tej pory zaledwie 17 proc. z nich zakończyło procedury przetargowe na wywóz odpadów według nowych zasad – wynika z danych Ministerstwa Środowiska na 3 czerwca br. Kilka z nich od dawna jest przygotowanych na zmiany – przykładowo w Kaliszu umowy z firmami na wywóz śmieci podpisano już w kwietniu. W 15 proc. gmin procedury przetargowe mogą zakończyć się już po 1 lipca.

Nie chodzi tylko o segregację, ale głównie o odzyskiwanie surowców – tak o tzw. ustawie śmieciowej mówi minister środowiska. Marcin Korolec jest przekonany, że nowe przepisy wprowadzają sprawny system segregacji odpadów, który ograniczy do minimum wyrzucanie śmieci na dzikie wysypiska. Gminom, które nie zdążą na czas (do 1 lipca) przygotować nowego systemu, obiecuje pomoc w szybkim zakończeniu wszystkich procedur.

Ustawę śmieciową trzeba zmienić, a prawo Unii Europejskiej na to pozwala – przekonują eksperci Fundacji Forum Obywatelskiego Rozwoju. Ich zdaniem Polska przyjęła zbyt restrykcyjne przepisy, na których stracą obywatele – bo zapłacą dużo więcej, i przedsiębiorcy z branży – bo wielu z nich będzie musiało zakończyć działalność. Zdaniem FOR, o sposobie wywozu śmieci powinno się decydować w gminnych referendach, a obecny system wcale nie zlikwiduje nielegalnych wysypisk.

W przetargach na odbiór śmieci w gminach wygrywają firmy, które oferują zbyt niskie ceny – twierdzą eksperci Instytutu Badań nad Gospodarką Rynkową. To zaś wiąże się z ryzykiem, że firmy nie zagwarantują właściwego sposobu zagospodarowania odpadów. – Z cenami poniżej 400 zł za tonę niewiele można zrobić z tymi odpadami. Część z nich może być nielegalnie składowana – ostrzega Monika Byśkiniewicz, współwłaścicielka firmy Byś, zajmującej się wywozem i recyklingiem śmieci.

Ustawa śmieciowa, narzucająca samorządom organizowanie przetargów na wywóz i zagospodarowanie odpadów, w dłuższej perspektywie może spowodować dominację na polskim rynku firm zagranicznych, a w efekcie – podniesienie cen. Takie jest zdanie Związku Miast Polskich, według którego firmy zagraniczne będą konkurować ze spółkami komunalnymi przede wszystkim ceną, a to może doprowadzić do upadku rodzimych przedsiębiorstw. Zamiast zwiększyć konkurencję, ustawa może w efekcie ją zmniejszyć, na czym stracą mieszkańcy polskich gmin.