Wszystkie newsy

Tylko co 10. projekt składany do Narodowego Centrum Nauki uzyskuje obecnie dofinansowanie, co oznacza stratę ogromnego potencjału badawczego. Środowisko naukowe zaapelowało do rządu o zwiększenie budżetu tej jednostki do poziomu umożliwiającego finansowanie co najmniej 25 proc. rozpatrywanych projektów badawczych. – To jest pewien próg, dzięki któremu dobre projekty nie będą odrzucane tylko dlatego, że brakuje na nie pieniędzy – mówi prof. Marek Konarzewski, prezes Polskiej Akademii Nauk. Jak podkreśla, zbyt niski poziom finansowania – zwłaszcza na tle innych krajów europejskich – wciąż pozostaje jedną z głównych bolączek polskiej nauki.

– Mam wrażenie, że na razie nowy rząd zajmuje się bardziej odzyskiwaniem państwa niż wspieraniem przedsiębiorczości. Ale znamy deklaracje i te zaplanowane reformy, jak np. wakacje ZUS-owskie, są dla polskich przedsiębiorców szalenie ważne – mówi Bogusław Chrabota, redaktor naczelny „Rzeczpospolitej”. Przedsiębiorcy mają wobec koalicyjnego rządu wiele oczekiwań, ale jednym z najważniejszych jest przywrócenie klimatu wolności gospodarczej oraz stabilności prowadzenia biznesu. – Liczylibyśmy przede wszystkim na potraktowanie przedsiębiorców jako tych, którzy kreują gospodarkę w tym kraju i mają duży wpływ na to, co się dzieje także w innych sektorach życia – mówi Jarosław Grzywiński z BCC. Styczniowe wskaźniki nastrojów firm pokazują większy optymizm, mimo wielu wyzwań i to nie tylko gospodarczych.

W Polsce funkcjonuje od niedawna koncepcja prosumenta lokatorskiego, czyli nowa zachęta dla wspólnot i spółdzielni mieszkaniowych do inwestycji we własne źródło OZE. Ta forma rozliczeń dla części wspólnych bloku lub budynku wielolokalowego zakłada przede wszystkim możliwość bezpośredniego zarabiania na wprowadzanych do sieci nadwyżkach energii. Eksperci wskazują, że nowe rozwiązanie ma szansę zyskać większą popularność niż formuła prosumenta zbiorowego, która – mimo wielu korzyści – na razie nie odnosi sukcesów. Potrzebna jest szersza promocja obu tych rozwiązań oraz edukacja wspólnot, spółdzielni i TBS-ów, do których ten instrument jest skierowany.

– Bardzo nas cieszy decyzja Polski o przystąpieniu do Prokuratury Europejskiej, ponieważ to oznacza poszerzenie naszej strefy działania. Z kolei dla polskich obywateli to oznacza, że Polska stanie się silniejsza i bezpieczniejsza. Dzięki przystąpieniu do EPPO pieniądze i bezpieczeństwo Polaków będą lepiej chronione – mówi Laura Codruța Kövesi, Europejska Prokurator Generalna, która w tym tygodniu spotkała się z ministrem sprawiedliwości prof. Adamem Bodnarem. Na razie Polska wciąż czeka na odpowiedź Komisji Europejskiej w sprawie przystąpienia do EPPO, ale przygotowania do tego kroku trwają. Dla EPPO będzie pracować w Polsce 24 prokuratorów, współpracujących z Policją i służbami fiskalnymi, którzy będą posiadać identyczne uprawnienia jak prokuratorzy krajowi.

Polskie firmy weszły w 2024 rok z optymizmem. Pozytywne nastroje przeważają zwłaszcza wśród firm dużych i średnich, wśród mikro- i małych przedsiębiorstw wciąż utrzymuje się lekka przewaga nastrojów negatywnych, co jest m.in. efektem odczuwalnych przez nie spadków wartości sprzedaży i nowych zamówień. – Jest kilka barier, które utrudniają dziś działalność biznesu – wskazuje prezes Business Centre Club dr Jacek Goliszewski. Wśród nich są rosnące koszty pracownicze i niedobór rąk do pracy, inflacja, wysokie koszty finansowania i ceny energii, ale także niestabilność prawna i podatkowa. Tak trudne otoczenie to wyzwanie dla firm i ich liderów. Przedsiębiorcy, którzy mimo piętrzących się trudności zrealizowali w 2023 roku swoje cele i co najmniej utrzymali swoją wysoką pozycję rynkową, zostali właśnie uhonorowani nagrodami BCC.

– Tym, co istotne z mojego punktu widzenia, jest naprawa sądownictwa, ponieważ bez tego nie będzie pozytywnego klimatu dla inwestycji, w tym także inwestycji zagranicznych. A druga kwestia to odzyskanie publicznego zaufania do prokuratury – mówi minister sprawiedliwości, prokurator generalny i były Rzecznik Praw Obywatelskich prof. Adam Bodnar, który w miniony weekend odebrał nagrodę specjalną Business Centre Club za swoje działania na rzecz praworządności i stabilności prawa. W Polsce ten ostatni czynnik jest często wymieniany w kontekście barier w prowadzeniu biznesu. Przedsiębiorcy wskazują m.in. na częste zmiany przepisów bez konsultacji z zainteresowanymi branżami oraz krótki okres na przygotowanie do wdrożenia nowego prawa.

W Polsce jest ok. 1,6 mln ha torfowisk, które są najskuteczniejszymi na świecie pochłaniaczami dwutlenku węgla, a przy tym siedliskiem wielu ginących gatunków roślin i zwierząt. Jednak ok. 85 proc. z nich zostało osuszonych, aby powiększyć ich kosztem areał gruntów rolnych i lasów gospodarczych. Polska jest obok Holandii, Niemiec i Danii jednym z państw o największej skali utraty tych ekosystemów w Europie. Zdegradowane torfowiska zmieniły się z pochłaniaczy CO2 w potężne źródła tego gazu cieplarnianego. Skutkiem jest też stan zagrożenia wielu gatunków roślin i zwierząt oraz pogłębienie zjawisk suszowych i powodziowych. Dlatego eksperci – przy okazji przypadającego 2 lutego Światowego Dnia Mokradeł – apelują do nowego rządu o pilne działania w zakresie poprawy stanu tych ekosystemów. Liczą na przyspieszenie prac nad strategią, ponieważ odnowa bagien i torfowisk to punkt uwzględniony w umowie koalicyjnej.

– W ubiegłym roku aż 40 proc. pensji w instytutach PAN było poniżej minimalnej pensji i trudno było nam przekonać młodych ludzi, że ścieżka rozwoju naukowego jest tym, co powinni w życiu robić – mówi prezes PAN, prof. Marek Konarzewski. Wskazuje, że zapisana w budżecie na ten rok kwota 180 mln zł dotacji pozwoli zaledwie na zrekompensowanie podwyżek kosztów utrzymania potencjału badawczego instytutów. Żeby mówić o dalszym rozwoju PAN, trzeba wrócić do rozmów o finansowaniu, ale także o zmianach organizacyjnych w tej instytucji. Reformę PAN zapowiedział już minister nauki i szkolnictwa wyższego Dariusz Wieczorek.

Od 31 stycznia br. zmienią się zasady i wymogi dotyczące towarów wwożonych na brytyjski rynek, w przypadku części z nich pojawi się obowiązek posiadania odpowiednich certyfikatów. Nowe przepisy dotyczą przede wszystkim zwierząt i produktów pochodzenia zwierzęcego, ale także roślin, owoców i warzyw. Dla eksporterów oznaczają one szereg nowych obowiązków, których niewypełnienie może zatrzymać przewożony towar na granicy. Z kolei przewoźnicy muszą się liczyć z dodatkowymi kontrolami na granicy, co może wiązać się z dodatkowym czasem oczekiwania na jej przekroczenie. Za trzy miesiące pojawią się dodatkowo kary za brak odpowiednich dokumentów.

– Stale wzrasta wiedza o tym, że ochrona danych osobowych jest nam przynależna, że jest naszym prawem podstawowym i że administratorzy muszą to respektować – mówi Monika Krasińska z Urzędu Ochrony Danych Osobowych. Jednak zarówno w kwestii świadomości na temat bezpieczeństwa naszych danych, jak i przestrzegania przepisów prawa jest w Polsce jeszcze wiele do zrobienia – przypominają eksperci z okazji obchodzonego 28 stycznia Dnia Ochrony Danych Osobowych. Część z przepisów zresztą wymaga zmian. Administratorzy i inspektorzy ochrony danych osobowych zgłaszają bowiem sprzeczności między krajową legislacją a unijnym rozporządzeniem GDPR.

Problemy Polski w procesie przygotowania do transformacji energetycznej pogłębiają się na tle krajów Europy Zachodniej i Północnej – wynika z tegorocznego badania „Energy Transition Readiness Index”, w którym Polska otrzymała ogólną ocenę 2 w pięciostopniowej skali. Mimo że rośnie udział OZE w miksie energetycznym oraz społeczna i polityczna świadomość konieczności zmian, to transformacja wyhamowała. Problemem jest m.in. niedoinwestowanie sieci przesyłowych i dystrybucyjnych, które przekłada się na dużą liczbę odmów przyłączania nowych źródeł OZE. Polska jest też na samym początku drogi w kwestii rozwijania magazynowania energii oraz inteligentnego monitorowania bieżącego zapotrzebowania na moc.

Niemal dwie trzecie polskich konsumentów woli kupować produkty, które nie przyczyniają się do degradacji środowiska. Coraz mocniej dotyczy to także obszaru budownictwa. Jak wynika z badania organizacji FSC Polska przeprowadzonego przez SW Research, 47 proc. Polaków deklaruje, że jest gotowych zapłacić więcej za dom czy mieszkanie, które są wykonane z certyfikowanych materiałów naturalnych. Proekologicznego podejścia konsumenci wymagają także od firm budowlanych i producentów, np. mebli. Ponad 70 proc. badanych uważa, że drewno wykorzystywane w budownictwie powinno mieć certyfikat poświadczający legalne pochodzenie oraz brak negatywnego wpływu na środowisko.

Rośnie liczba skazanych za przestępstwa wobec zwierząt. Raport organizacji Otwarte Klatki wskazuje jednak, że niemal połowa podobnych spraw kończy się umorzeniem postępowania. Niedawny, pierwszy w historii wyrok w sprawie hodowcy zwierząt futerkowych, który skazał go na karę sześciu miesięcy bezwzględnego pozbawienia wolności, może się okazać przełomowy. – Mamy nadzieję, że w ślad za nim będą szły kolejne podobne wyroki w takich sprawach, a kary będą coraz surowsze, żeby hodowcy faktycznie obawiali się konsekwencji – mówi Anna Iżyńska-Tymoniuk ze Stowarzyszenia Otwarte Klatki.

Komisja Europejska zdecydowała o nowelizacji unijnych przepisów w sprawie dobrostanu zwierząt. Nowe rozwiązania dotyczą m.in. obowiązku czipowania czworonogów, powstawania baz danych na ich temat oraz praktyk hodowlanych. Do 12 marca br. trwają konsultacje zaproponowanych przepisów. Na gruncie krajowym także powstał projekt ustawy dotyczący obowiązkowego znakowania psów i kotów oraz utworzenia ogólnopolskiego rejestru. Takie rozwiązanie ma pomóc walczyć z bezdomnością zwierząt, skutecznie wykrywać i zwalczać pseudohodowle, a także karać osoby odpowiedzialne za znęcanie się nad zwierzętami.

Zgodnie z rządową strategią renowacji do 2030 roku 236 tys. budynków rocznie powinno przechodzić gruntowną termomodernizację, by Polska mogła spełnić swoje zobowiązania zawarte w Długoterminowej Strategii Renowacji Budynków. Ten proces może się jednak okazać niewykonalny przez brak przepisów oraz odpowiedniej koordynacji – ocenia Stowarzyszenie MIWO, które skierowało apel do nowego ministra rozwoju i technologii Krzysztofa Hetmana. Podkreśla w nim konieczność skupienia się na efektywności energetycznej budynków. Wśród kluczowych postulatów są też zmiany w rozporządzeniu w sprawie warunków technicznych, jakie powinny spełniać budynki, a także powołanie międzyresortowego organu z udziałem przedstawicieli branży budowlanej, który koordynowałby tematy istotne dla budownictwa.