Cancer plan nadzieją dla Europejczyków

Już niedługo nowotwory staną się główną przyczyną zgonów w Europie. Aby temu zapobiec, Komisja Europejska przygotowała Europe’s Beating Cancer Plan. Ten pierwszy od ponad 30 lat dokument strategiczny poświęcony walce z rakiem zyskał poparcie Europejskiego Komitetu Ekononomiczno-Społecznego. Nie możemy zmarnować tego potencjału – stwierdziła Małgorzata Bogusz podczas zorganizowanego przez MSD międzynarodowego webinarium na temat postpandemicznych wyzwań w systemach ochrony zdrowia Europy Środkowo-Wschodniej.

Europejski Plan Walki z Rakiem jest podstawowym filarem silnej Europejskiej Unii Zdrowotnej. Fundamentalne znaczenie Cancer planu wynika z faktu, że choć obywatele i mieszkańcy Europy stanowią 10 procent światowej populacji, to 1/4 globalnej liczby zachorowań na raka pada właśnie ich udziałem. W razie braku zdecydowanych i skoordynowanych działań liczba osób umierających w Europie z powodu raka przekroczy poziom 24% śmiertelnych ofiar nowotworów. Tym samym nowotwory staną się główną przyczyną zgonów w Europie.

Rak z większym zainteresowaniem

Ze skali problemu zdaje sobie sprawę wiele różnych środowisk, w tym przedstawiciele systemów ochrony zdrowia, organizacji pacjenckich czy firm farmaceutycznych. Znalazło to odzwierciedlenie choćby podczas międzynarodowego webinarium Return to Care: Tackling Post-COVID Healthcare Challenges in Central and Eastern Europe, zorganizowanego przez firmę MSD pod koniec czerwca.  

W wydarzeniu wzięli udział eksperci i decydenci – wśród nich m.in.: rumuński wiceminister zdrowia Andrei Bacui, szef Central European Cooperative Oncology Group prof. Christoph Zielinski, prof. Mark Lawler z European Cancer Organisation, dyrektor w DG SANTE Andrzej Ryś oraz reprezentująca EKES Małgorzata Bogusz.

Starzejąca się Europa

Niezwykle istotne znaczenie dla Europejskiego Planu Walki z Rakiem mają również implikacje demograficzne i gospodarcze. Starzejące się społeczeństwo europejskie oznacza z jednej strony niski wskaźnik dzietności, a z drugiej wydłużenie okresu życia obywateli. Wymaga to podjęcia zdecydowanych działań na rzecz zapewnienia warunków sprzyjających zachowaniu przez Europejczyków zdrowia do późnej starości.

- Drogą do osiągnięcia tego celu powinny być właśnie nakreślone w “Europejskim Planie Walki z Rakiem” działania składające się na nowe podejście do profilaktyki i leczenia chorób nowotworowych oraz opieki nad osobami, które tych chorób doświadczyły – zauważa Małgorzata Bogusz, prezes Fundacji Kulskich i członkini EKES.

Pomysły KE z poparciem EKES

Europejski Plan Walki z Rakiem to pierwszy od 1990 roku dokument strategiczny poświęcony przeciwdziałaniu nowotworom. Na realizację planu Unia Europejska przeznaczy 4 mld złotych. Europejski Komitet Ekonomiczno-Społeczny poparł inicjatywę Komisji Europejskiej, ale do projektu Cancer planu wniósł nieco uwag. Zdaniem organizacji, UE potrzebuje takiego planu działania, który będzie uwzględniał wskaźniki wydajności, realistyczne ramy czasowe oraz silną rolę partnerów społecznych i organizacji społeczeństwa obywatelskiego. Kluczowe znaczenie dla skuteczności Europejskiego Planu Walki z Rakiem mają również infrastruktura opieki zdrowotnej wysokiej jakości oraz skuteczne systemy wspierania dobrego samopoczucia fizycznego i psychicznego pacjentów.

- UE potrzebuje nowego planu Marshalla na rzecz onkologii, a to jest krok we właściwym kierunku. To prawdziwy kamień milowy w walce z narastającym problemem zachorowalności na nowotwory. Nie możemy zmarnować tej szansy – stwierdziła Małgorzata Bogusz.

Pandemia vs. rak

Pandemia COVID-19 zwiększyła zapotrzebowanie na skuteczny i innowacyjny plan walki z rakiem.

- Dostęp do wielu świadczeń medycznych, w szczególności onkologicznych, został znacznie utrudniony. Musimy zająć się zakłóceniami wywołanymi przez pandemię, aby zapobiec onkologicznemu tsunami. Masowe opóźnienia w diagnostyce i leczeniu zmniejszają szansę na powrót do zdrowia – dodaje Małgorzata Bogusz.

Choroba wielu nierówności

Umieralność i zachorowalność na raka są skorelowane z rodzajem nowotworu oraz miejscem zamieszkania i gradientem społecznym pacjenta. Z tego też powodu  EKES zaapelował o skupienie się na dysproporcjach w infrastrukturze regionalnej i nierównościach społecznych pod względem zatrudnienia i płci. Bardzo ważne jest również zapobieganie nowotworom pochodzenia zawodowego. Potrzebne są dalsze badania nad narażeniem na substancje rakotwórcze, mutagenne i zaburzające gospodarkę hormonalną, a także nad przyczynami nowotworów pochodzenia zawodowego, zwłaszcza u kobiet.

Nie można pokonać raka, jeśli część tego procesu jest pomijana, a powodzenie planu działania zależy od wysokiej jakości leczenia i jednakowej opieki nad wszystkimi Europejczykami.

- Nie możemy sobie pozwolić na zaniedbania w walce z nowotworami, ponieważ z jednej strony generowałyby ludzkie cierpienie, a z drugiej – pogarszałyby warunki ekonomiczne europejskich społeczeństw. Brak działań wywoła efekt kuli śnieżnej w postaci nawarstwiających się problemów. Tylko wspólny wysiłek na szczeblu unijnym i współpraca między państwami członkowskimi mogą przynieść wymierne korzyści w przeciwdziałaniu rakowi – podsumowuje Małgorzata Bogusz.