Aktywności na świeżym powietrzu i ich pozytywny wpływ na wzrok dzieci

Rozpoczęcie wiosny to doskonała okazja, aby zachęcić najmłodszych do spędzania czasu na świeżym powietrzu. Niestety, w erze technologii i coraz większej liczby zajęć dodatkowych, coraz częściej widzimy, jak dzieci godzinami przesiadują przy komputerze czy smartfonie, zamiast biegać na zewnątrz, cieszyć się słońcem oraz kontaktem z rówieśnikami. Naukowcy alarmują, że taki sposób życia może negatywnie wpływać na zdrowie najmłodszych, w tym również na ich wzrok. Dlatego tak ważne jest, aby rodzice zachęcali i motywowali swoje pociechy do spędzania czasu na dworze.

Badania naukowe jednoznacznie pokazują, że czas spędzony na zewnątrz ma ogromny wpływ na rozwój fizyczny i psychiczny najmłodszych. Ruch na świeżym powietrzu to nie tylko chwila zabawy, ale również inwestycja w zdrowie dzieci. Oprócz oczywistych korzyści, takich jak lepsza kondycja fizyczna, sensoryczne doświadczanie różnych bodźców, czy wzmocnienie układu odpornościowego, aktywność na dworze sprzyja również lepszemu samopoczuciu emocjonalnemu[1]. Zabawa na świeżym powietrzu często angażuje kontakty z innymi dziećmi, co przekłada się na rozwój umiejętności społecznych, takich jak współpraca, komunikacja i rozwiązywanie konfliktów. Interakcja z naturą może również wspierać kreatywność i rozwój wyobraźni u dzieci, co ma kluczowe znaczenie dla ich rozwoju poznawczego. Dodatkowo, promienie słoneczne pomagają regulować poziom serotoniny, hormonu szczęścia, co pozytywnie wpływa na nastawienie i lepsze radzenie sobie ze stresem.

Pomimo licznych korzyści, zmobilizowanie dzieci do wyjścia na zewnątrz może być dla rodziców wyzwaniem.

Rola naturalnego światła słonecznego w rozwoju zdrowych oczu u dzieci

Aktywność na świeżym powietrzu nie tylko dostarcza dzieciom radości i satysfakcji z zabawy, ale także sprzyja większej ekspozycji na naturalne światło słoneczne. To z kolei korzystnie wpływa na prawidłowy rozwój wzroku u najmłodszych i jest szczególnie istotne u dzieci z krótkowzrocznością.  

Światło słoneczne nie tylko pomaga dostarczać organizmowi niezbędnej witaminy D, mającej fundamentalne znaczenie dla mineralizacji kości. Wywiera również wpływ na produkcję hormonów, takich jak melatonina i dopamina, które odgrywają istotną rolę w regulacji funkcji wzrokowych i procesów neurologicznych. Niedobór dopaminy może prowadzić do nadmiernego tempa wzrostu gałki ocznej, co z kolei może negatywnie wpływać na jego zdolność do skupienia obrazów na siatkówce, sprzyjając rozwijaniu się krótkowzroczności – tłumaczy Sylwia Kijewska, optometrystka, ekspertka Hoya Lens Poland.

Przebywanie na dworze wiąże się z ekspozycją na promieniowanie UV, które jest szkodliwe dla oczu. Dlatego też, ważne jest, aby dzieci korzystające z aktywności na zewnątrz posiadały wysokiej jakości okulary przeciwsłoneczne z odpowiednimi filtrami UV, które zapewnią ochronę przed niekorzystnym promieniowaniem ultrafioletowym.

Skuteczna ochrona przed słońcem i kontrola krótkowzroczności

Dzieci są bardziej podatne na szkodliwe działanie promieni UV niż dorośli z powodu specyfiki ich oczu – większych źrenic i bardziej przezroczystych soczewek wewnątrzgałkowych. To oznacza, że więcej promieni UV może dotrzeć do ich siatkówki[2]. Ponadto, większość ekspozycji na słońce u dzieci przypada na lata przed 21 rokiem życia, co podkreśla znaczenie odpowiedniej ochrony przeciwsłonecznej w tym okresie[3].

Dzieci z krótkowzrocznością, zwłaszcza te, które poddawane są terapii atropiną, mogą doświadczać światłowstrętu, co może ograniczać ich aktywność na świeżym powietrzu[4],[5],[6]. Dlatego istotne jest, aby okulary które noszą nie tylko spowalniały progresję krótkowzroczności, ale także zapewniały ochronę przed promieniowaniem UV i komfort widzenia w intensywnym świetle słonecznym, co zachęci je do wychodzenia na zewnątrz.

Jednym z rozwiązań, które łączy te potrzeby, są okulary z soczewkami fotochromowymi, wykorzystujące technologię D.I.M.S. (Defocus Incorporated Multiple Segments), która nie tylko koryguje krótkowzroczność, ale również spowalnia jej progresję[7],[8]. Te soczewki chronią oczy przed promieniowaniem UV oraz dostosowują się automatycznie do zmieniającego się natężenia oświetlenia, co zapewnia wygodę i komfort widzenia dzieciom. Dzięki nim, najmłodsi nie muszą pamiętać o zmianie okularów w zależności od warunków, w jakich przebywają – soczewki automatycznie przyciemniają się na słońcu i rozjaśniają w pomieszczeniach[9]. To praktyczne i skuteczne rozwiązanie, które chroni oczy dzieci i zachęca do spędzania czasu na świeżym powietrzu.

Aktywność na świeżym powietrzu kluczem do zdrowych oczu

Badania pokazują, że przebywanie na zewnątrz przynajmniej 2 godziny dziennie, może zmniejszyć ryzyko wystąpienia krótkowzroczności i jej progresji[10]. Rozwiązanie to wydaje się proste do wprowadzenia, natomiast ważne jest nie tylko samo przebywanie na zewnątrz, lecz również unikanie w tym czasie ekranów elektronicznych.

Gdy dzieci spędzają czas na zewnątrz, ich oczy pracują w sposób bardziej naturalny i mniej intensywny, co korzystnie wpływa na wzrok. Niemniej jednak, istotne jest, aby ten czas spędzały aktywnie, unikając równocześnie ekranów elektronicznych. Dzieci, które godzinami siedzą na ławce w parku z nosem w smartfonie, nie wykorzystują w pełni korzyści płynących z przebywania na zewnątrz. W normalnych okolicznościach nasze oczy mrugają około 15 razy na minutę, co zapewnia odpowiednie nawilżenie spojówki i rogówki. Jednakże, podczas pracy przy komputerze ta liczba spada poniżej 10, a korzystając z telefonu lub tabletu, może wynosić tylko 6-8 mrugnięć na minutę. To zjawisko rzeczywiście może powodować podrażnienie narządu wzroku. Już dwie godziny dziennie spędzone przed ekranem mogą negatywnie wpłynąć na nasze zdrowie – stwierdza optometryska.

Rodzice wzorem do naśladowania

Wprowadzanie dzieci w świat aktywności na świeżym powietrzu to kluczowy element wspierania ich zdrowego rozwoju. W dobie coraz większej dominacji ekranów elektronicznych, wiele dzieci zaniedbuje tradycyjne zabawy na zewnątrz. Aby odwrócić ten trend i promować aktywny tryb życia, konieczne jest podejmowanie świadomych działań zachęcających najmłodszych do spędzania czasu na świeżym powietrzu. Pamiętajmy, że niezwykle istotny jest wpływ rodziców, którzy odgrywają kluczową rolę zarówno w kształtowaniu osobowości swojego dziecka, jak i w dbaniu o jego rozwój fizyczny oraz zdrowie.

Dobrym przykładem zachowania rodziców może być regularne organizowanie wspólnych spacerów lub wycieczek rowerowych. Zamiast siedzieć przed telewizorem czy komputerem, warto spędzać czas na aktywnościach, które są zarówno formą zabawy, jak i elementem dbania o zdrowie. Podczas spacerów czy jazdy na rowerze można odkrywać razem nowe miejsca, obserwować przyrodę, rozmawiać i dzielić się swoimi spostrzeżeniami. To doskonała okazja do budowania więzi rodzinnych i wspólnego spędzania czasu na świeżym powietrzu. Pokazując dziecku, że sami cieszymy się aktywnością na dworze, inspirujemy je do podobnych zachowań i promujemy zdrowy styl życia – już od najmłodszych lat.

Warto również pamiętać, że każde dziecko ma swoje własne potrzeby i zainteresowania. Dlatego istotne jest znalezienie takiej formy aktywności, która faktycznie zaciekawi dziecko i stanie się jego pasją.

[1] S. Scott, T. Gray, J. Charlton, S. Millard, The Impact of Time Spent in Natural Outdoor Spaces on Children’s Language, Communication and Social Skills: A Systematic Review Protocol, Int J Environ Res Public Health. 2022 Oct; 19(19): 12038.

[2] Zapobiegaj ślepocie. Oczy dzieci są bardziej podatne na długotrwałe uszkodzenia spowodowane promieniami UV. 2011. Treść dostępna na: https://preventblindness.org/childrens-eyes-aremore-susceptible-to-long-term-damage-from-uvrays/(Data ostatniego dostępu: 28/03/2023).

[3] Światowe Towarzystwo Okulistyki Dziecięcej i Zeza (WSPOS). Uzgodnione stanowisko w sprawie ekspozycji na światło słoneczne i wzrok dzieci. 2016. Dokument dostępny pod adresem: https://www.wspos.org/wspos-sunlight-exposurechildrens-eyes-consensus-statement/(Data ostatniego dostępu: 09/04/2024).

[4] Li FF, Yam JC. Low-Concentration Atropine Eye Drops for Myopia Progression. Asia Pac J Ophthalmol (Phila). 2019;8(5):360-365.

[5] Gong Q, Janowski M, Luo M, et al. Efficacy and Adverse Effects of Atropine in Childhood Myopia: A Meta-analysis. JAMA Ophthalmol. 2017;135(6):624-630.

[6] Wu PC, Chuang MN, Choi J, et al. Update in myopia and treatment strategy of atropine use in myopia control. Eye (Lond). 2019;33(1):3-13.

[7] Dane własne Hoya. Punktowa funkcja rozproszenia w bezbarwnych i przeciwsłonecznych soczewkach okularowych MiYOSMART. Czerwiec 2022.

[8] Lam CSY, Tang WC, Tse DY, et al. Defocus Incorporated Multiple Segments (DIMS) spectacle

lenses slow myopia progression: a 2-year randomised clinical trial. Br J Ophthalmol. 2020;104(3):363-368.

[9] Dane własne Hoya. Wewnętrzna walidacja działania okularowych soczewek fotochromowych MiYOSMART - aktywacja i dezaktywacja. Luty 2023 r. Testy przeprowadzone w temperaturze pokojowej (23 °C).

[10] A.N. French, R.S. Ashby, I.G. Morgan, K.A. Rose. Time outdoors and the prevention of myopia. Exp Eye Res. 2013 Sep; 114: 58–68.