Pora wybrać biegłego rewidenta

Wrzesień i październik to najlepszy czas, aby dokonać wyboru biegłego rewidenta, który zajmie się badaniem sprawozdania finansowego. Tegoroczne działania upływają w firmach pod znakiem pandemii i jej wpływu na funkcjonowanie biznesu, co niewątpliwie wpłynie także na realizację badań i współpracę z biegłym, a także kształt samego sprawozdania. Na znaczeniu poza twardymi liczbami zyska ich warstwa opisowa. Wrosnąć może także rola biegłych poza działaniami audytowymi.

Szereg podmiotów obecnych na rynku zobligowanych jest do przedłożenia sprawozdania finansowego do badania, przed czym nie warto się uchylać. Ale osobną kwestią jest dobrowolne zlecenie badania i traktowanie go jako jednego z narzędzi biznesowych, które pozwala uzyskać praktyczne rekomendacje dla całego przedsiębiorstwa i jest elementem świadomego zarządzania ryzykiem. Może być to szczególnie istotne teraz, gdy w związku z pandemią firmy borykają się z trudnościami, muszą szukać rozwiązań zapewniających ciągłość działania i niejednokrotnie uwiarygadniać się w oczach zaniepokojonych inwestorów, instytucji finansowych i partnerów biznesowych.

Biegły jako zewnętrzny i niezależny ekspert, nie tylko sprawdza sprawozdania, zapisy rachunkowe i dokumenty Klienta pod kątem ich zgodności z obowiązującymi przepisami, ale także może zwrócić Klientowi uwagę na wszystkie napotkane nieprawidłowości, a często dotyczą one innych niż rachunkowe przepisów prawa (np. prawo podatkowe) lub działania kontroli wewnętrznych. Poszczególne elementy pracy audytora pełnią dodatkową funkcję doradczą czy wspierającą dla Zarządu, Rady Nadzorczej i właścicieli. Biegły jest nie tylko kontrolerem, ale także, a może nawet przede wszystkim, partnerem, którego działanie przyczynia się do rozwoju firmy, jest szansą na wykrycie problemów i poprawę działania.

Co więcej rola biegłego rewidenta w firmie wcale nie musi dotyczyć badania sprawozdania finansowego. Ich szeroka, interdyscyplinarna wiedza ekspercka z zakresu finansów, podatków i rachunkowości, bieżąca działalność audytorska, jak również znajomość zmian wprowadzanych z przepisach prawa z zakresu finansów i podatków, sprawia, że biegli mogą z korzyścią dla klienta zastąpić innych ekspertów.  Mogą oni świadczyć usługi doradcze. Wykonując procedury zbliżone do audytowych, mogą sugerować ich zdaniem najlepsze rozwiązania napotkanych problemów i czynnie wspierać Klienta we wdrożeniu najkorzystniejszych dla niego rozwiązań.

Kiedy jest najlepszy czas na wybór biegłego?

Zasadniczo nie ma narzuconego terminu wyboru biegłego rewidenta, aczkolwiek należy mieć na uwadze inne terminy dotyczące stricte sprawozdań finansowych. Jego badanie powinno nastąpić przed zatwierdzeniem, a tu obowiązuje termin 6 miesięcy od daty bilansowej. Zatem w przypadku roku bilansowego zakończonego 31 grudnia, działania biegłego rewidenta planowane są w okresie styczeń-czerwiec. W 2020 r. ten termin został wydłużony ze względu na pandemię o 3 miesiące dla spółek nie podlegających jurysdykcjom KNF (dla takich o 2 miesiące), ale była to sytuacja wyjątkowa, która, na co jednak wszyscy liczą, może się nie powtórzyć.

Niemniej jednak, warto pomyśleć o wyborze biegłego zdecydowanie wcześniej, aby zapewnić sobie komfort wyboru i bez przeszkód zaplanować prace z biegłym. Najlepszym momentem są miesiące wrzesień i październik, kiedy to biegli planują prace w kolejnym sezonie audytowym, tj. ustalają grafiki, kompletują zespoły, planują budżety. Zgłaszając się do biegłego w tym okresie mamy jeszcze możliwość wyboru terminu, w którym miałby być przeprowadzony audyt. Gdy zgłosimy się w grudniu czy styczniu może okazać się, że terminów już nie ma albo zostały jedynie takie na tzw. ostatnią chwilę, np. połowa czerwca, podczas gdy rok zamknąć należy do końca czerwca.

W kwestii terminu wyboru biegłego należy pamiętać o jeszcze jednej ważnej kwestii, jaką jest inwentaryzacja roczna, której okres realizacji dla roku bilansowego pokrywającego się z rokiem kalendarzowym zaczyna się na początku października, a kończy najpóźniej 15 stycznia. Podpisanie umowy z biegłym powinno nastąpić w momencie umożliwiającym mu obserwację inwentaryzacji zapasów Klienta. Brak jego uczestnictwa może skutkować zastrzeżeniem w opinii. Dlatego, w przypadku kiedy zapasy stanowią istotną pozycję w sprawozdaniu finansowym, umowę z biegłym należy zawrzeć najpóźniej przed datą inwentaryzacji.

Nowe oblicze współpracy z biegłym rewidentem w pandemii

Pandemia covid-19 wymusiła zmiany w wielu obszarach, także w zakresie działania firm i współpracy z klientem. Nie inaczej było w przypadku branży biegłych rewidentów.

Przy wyborze biegłego warto zweryfikować jego podejście do ewentualnej pracy zdalnej, zwłaszcza w sytuacji, gdy wewnętrzna polityka badanej spółki nadal zakłada ten tryb. Premiowane powinny być firmy, które tak jak PGA, potrafią efektywnie zorganizować współpracę zdalną z klientem, korzystając z rozwiązań technologicznych w zakresie gromadzenia i przekazywania danych oraz komunikacji np. za pomocą ogólnodostępnych komunikatorów video.

Wybór biegłego - na co zwrócić uwagę

Na pewno w ramach wyboru warto skonfrontować kilka ofert i nie kierować się wyłącznie ceną. W obecnej sytuacji, kiedy mamy do czynienia z rozdrobnieniem rynku firm audytorskich, badania, mimo że oparte na tych standardach, mogą wyglądać zupełnie inaczej.

Audyt powinien być wykonany przez doświadczonych ekspertów, którzy bazują na najnowszej wiedzy oraz zmianach w przepisach. Mowa tutaj głównie o przepisach podatkowych i finansowych i zwłaszcza w obecnej sytuacji, gdy tarcze antykryzysowe wprowadziły wiele zmian, a firmy miały możliwość skorzystania z różnego rodzaju wsparcia, konieczna jest obeznanie biegłego we wprowadzanych w ostatnich miesiącach nowelizacjach.

Istotne jest także, aby sprawdzić doświadczenie biegłego w danej branży. Szczególnie w przypadku spółek z branż, na które pandemia miała istotny wpływ negatywny, wydaje się, że znajomość jej specyfiki i np. wiedza o tym, jak podejść do oceny kontynuacji działalności (co jest zagadnieniem niezwykle istotnym w ramach sprawozdania finansowego, a obecnie może nastręczać trudności) na pewno korzystnie wpłynie na przebieg badania.

Warto także zweryfikować, czy będziemy mieli do czynienia bezpośrednio z biegłym, czy tylko z pracownikami o znacznie mniejszym doświadczeniu. W sieci Polska Grupa Audytorska stawiamy na bliskie, personalne relacje z Klientem, także na poziomie biegłych rewidentów czy członków zarządu. Skrócenie dystansu między biegłym a Klientem to większy komfort i możliwość konsultacji na dowolnym etapie współpracy.

Korzyścią dla Klienta jest także skorzystanie z usług sieci firm audytorskich, dzięki czemu może on korzystać z synergii zasobów członków sieci i kompleksowej usługi. Sieć, której przedstawiciele działają w różnych miejscach w kraju, to zaleta dla rozproszonych geograficznie firm, np. grup kapitałowych, które mogą liczyć na ułatwiony kontakt z biegłym i personalne relacje.

Autorem komentarza jest Bartłomiej Kurylak, biegły rewident, partner i współzałożyciel sieci firm audytorskich Polska Grupa Audytorska.

***

Polska Grupa Audytorska (PGA) to ogólnopolska sieć profesjonalnych firm audytorskich, utworzona przez firmy PGA sp. z o.o. s.k. oraz Dewiza Audyt sp. z o.o.

Sieć Polska Grupa Audytorska obejmuje krajowe podmioty, które świadczą swoje usługi na najwyższym poziomie zgodnie z przyjętymi w Polsce Międzynarodowymi Standardami Badania.