Skarbnicy korporacyjni spodziewają się zawirowań w polskiej gospodarce

Allianz Trade wspólnie ze Stowarzyszeniem Polskich Skarbników Korporacyjnych (PCTA) przeprowadzili badanie nastrojów wśród finansowych managerów kluczowych firm działających w Polsce. W ich opinii największym ryzykiem dla biznesu, a tym samym i gospodarki, są obecnie bardzo duża niepewność i nieprzewidywalność, które wynikają z inflacji, niespotykanego dotychczas tempa wzrostu stóp procentowych, wzrostu cen surowców, kolejnych fali pandemii i nadal pozrywanych łańcuchów dostaw.
Pomimo zadowolenia z kondycji swoich firm na przestrzeni ostatnich dwóch lat – w okresie pandemii Covid-19 (55 proc. badanych uważa, że kondycja poprawiła się, a tylko 15 proc. deklaruje jej pogorszenie), nastroje co do przyszłości gospodarczej wśród skarbników korporacyjnych, członków zarządu ds. finansów oraz wyższej kardy managerskiej odpowiedzialnej za politykę finansową w przedsiębiorstwach, nie napawają optymizmem. Finansiści zapytani o perspektywy ekonomiczne dla Polski na kolejne 12 miesięcy w zdecydowanej większości (79 proc. ankietowanych) widzą je w czarnych barwach. Pesymizm managerów przekłada się także na ocenę perspektyw dla ich firmy i branży w związku z sytuacją ekonomiczną w kraju i na świecie. Blisko co trzeci ankietowany uważa, że sytuacja pogorszy się, a tylko 22 proc. spodziewa się poprawy realiów dla firmy w której pracuje.
Jak ocenia Pan/Pani perspektywy ekonomiczne w Polsce na kolejne 12 miesięcy?
Źródło: Badanien2022 Allianz Trade i Stowarzyszenia Polskich Skarbników Korporacyjnych PCTA
– Najpierw pandemia, wybuch wojny na Ukrainie, a teraz widmo globalnej recesji – czynników ryzyka w biznesie jest dziś tak wiele, że dla polskich przedsiębiorców, a zwłaszcza tych małych i średnich, często powiązanych z rodzinnym kapitałem, sytuacja stała się nieprzewidywalna jak nigdy dotąd. Dlatego firmy muszą dziś działać zgodnie z zasadą ograniczonego zaufania wobec kontrahentów, dokładniej analizować partnerów biznesowych oraz korzystać z narzędzi pozwalających zabezpieczyć się przed wzrostem ryzyka w biznesie – uważa Tomasz Starus, prezes Allianz Trade w Polsce.
Świadomość czarnych chmur
Pomimo negatywnej oceny perspektyw tła makroekonomicznego i realiów polityczno-gospodarczych w najbliższych 12 miesiącach, finansiści poproszeni o ocenę obecnego stanu w jakim znajdują się ich firmy, w zdecydowanej większości – bo 80 proc. ankietowanych – mówi o sukcesie, pomimo realiów pandemicznych i deklaruje, że ich firma rozwija się. O dobrej aktualnej kondycji firm może także świadczyć deklaracja w zakresie rentowności biznesu w tym roku, bo ponad 37 proc. ankietowanych spodziewa się, że marża firm zwiększy się. W dodatku zdecydowana większość badanych deklaruje także, że zdolność do bieżącego regulowania (swoich) zobowiązań pozostaje bez zmian.
Badanie pokazuje jednak również, że w odniesieniu do przyszłości finansiści są mocno świadomi nadciągających czarnych chmur a dotychczasowy sukces oraz kondycja ich firm, mogą bardzo szybko ulec zmianie. Jednym z sygnałów potwierdzających te prognozy, jest ocena możliwości wzrostu zatorów płatniczych, których spodziewa się ponad 28 proc. badanych. Blisko 20 proc. managerów mówi także, że maleje skłonność ich kontrahentów do terminowego regulowania zobowiązań. Finansiści zdają sobie także sprawę z realiów położenia geograficznego Polski i bliskości wojny na Ukrainie. Ponad 85 proc. ankietowanych uważa, że konflikt zbrojny za naszą wschodnią granicą ma mniejszy lub większy wpływ na działalność ich firm.
– Dynamika i kumulacja czynników zwiększających ryzyko działalności biznesowej w ostatnich latach jest szczególnie zauważalna, co bezpośrednio przekłada się na pracę osób odpowiedzialnych za finanse. Wiążą się bowiem z koniecznością ciągłego monitorowania zmian w przepisach oraz wprowadzania w obszarze skarbowości nowych rozwiązań technologicznych, prawnych i podatkowych. Są to miedzy innymi kwestie związane z Polskim Ładem, Tarczami Antyinflacyjnymi, z wdrożeniem KSeF, czy też zmianami przepisów dotyczących  zatorów płatniczych oraz wieloma innymi zmianami charakterystycznymi dla poszczególnych branż – mówi Małgorzata Gregory, prezes Stowarzyszenia Polskich Skarbików Korporacyjnych (PCTA). – Istotnym obszarem, o którym warto wspomnieć, wykraczającym poza zakres analizowanej ankiety jest finansowanie zewnętrzne oraz współpraca przedsiębiorstw z bankami i instytucjami finansowymi. Znaczna nadpłynność sektora finansowego i duża ilością pieniądza na rynku bankowym nie przekładają się niestety na atrakcyjne warunki finansowania oferowane przedsiębiorcom, czy to w postaci finansowania bieżącego, czy też projektów inwestycyjnych. Co więcej, pomimo bardzo dobrych wyników sektora bankowego w pierwszym półroczu 2022 roku, podmioty finansowe ograniczyły swoją aktywność w zakresie akcji kredytowej dla przedsiębiorców.
Era niespotykanych wyzwań
Zdaniem większości skarbników korporacyjnych, szczególnym powodem do niepokoju są rosnące stopy procentowe, skłaniające część firm do maksymalizacji zysku, a inne do stawiania przede wszystkim na minimalizację kosztów finansowych, co bez wątpienia przełoży się na kondycję finansową kontrahentów generując ich potencjalne problemy. Zapewnienie płynności finansowej w opinii managerów finansowych jest coraz trudniejsze w warunkach rosnącej inflacji, a niepewność na rynku oraz sytuacja geopolityczna utrudniają średnio i długookresowe prognozowanie oraz planowanie. 
Finansiści mają świadomość wyzwań jakie stanęły przed biznesem w dobie zerwanych łańcuchów dostaw oraz kolejnych fali pandemii. Zdecydowana większość badanych zapowiada, że ich firmy w najbliższym roku zwiększą nakłady na cyfryzację i digitalizację oraz inwestycje w nowe maszyny i urządzenia. Zważywszy na panującą niepewność, zdecydowana część managerów mówi o wstrzymaniu albo rezygnacji z inwestycji lub przejęć innych firm, w kraju czy też za granicą. Gros swoich wysiłków planują skoncentrować na restrukturyzacji i optymalizacji w obszarach IT, finansowo-księgowych oraz kadrowo-płacowych. Blisko 40 proc. ankietowanych zapowiada podjęcie znaczących działań związanych z optymalizacją łańcuchów dostaw, jako zabezpieczenie perspektyw dla dalszego rozwoju firmy.
Ponad połowa ankietowanych deklaruje, że w ich firmach w najbliższym czasie poziom zatrudnienia pozostanie na obecnym poziomie, a niespełna 22 proc. zapowiada możliwość zwiększenia zatrudnienia. W przypadku płac opinie finansistów są podzielone 48 proc. uważa, że będą one rosły w tym samym tempie co inflacja, podczas gdy 40 proc. sądzi, że w ciągu najbliższych 12 miesięcy płace pracowników nie będą w ogóle podnoszone. Warto dodać, że w opinii ekonomistów Allianz Trade płace nominalne wyraźnie wzrosną, choć w mniejszym stopniu niż ceny konsumpcyjne, co zmniejszy siłę nabywczą konsumentów.
Wśród wyzwań na najbliższych okres zdecydowana większość managerów wymienia optymalizację kosztów finansowania z uwagi na niespotykany dotychczas wzrost stóp procentowych, zmienność na rynku walutowym, konieczność zmiany mentalności - to co robił dotąd człowiek, za chwilę będzie wykonywał robot. Skarbnicy korporacyjni są świadomi wyzwań stojących przed nimi, w tym konieczności „zaprzyjaźnienia się” z narzędziami wspierającymi jakościowo i ilościowo procesy takimi jak RPA, machine learning i process mining.
Jak podsumowuje Małgorzata Gregory: rola skarbnika wykracza już znacznie poza obszary stricte finansowe, a otoczenie formalno-prawne i jego zmiany w 2022 roku generują dodatkowy element niepewności w dążeniu do zapewnienia ciągłości finansowania. Jest ono nie lada wyzwaniem, jeśli uwzględnimy także trudną do przewidzenia inflację, rosnące stopy referencyjne NBP i planowaną zmianę wskaźnika WIBOR (co rzutuje na oprocentowanie kredytów).
* W badaniu ankietowym Allianz Trade i Stowarzyszenia Polskich Skarbników Korporacyjnych (PCTA) udział wzięło 107 członków kadry finansowej wyższego szczebla, głównie będących skarbnikami korporacyjnymi, zarówno polskich, jaki międzynarodowych firm, którzy anonimowo wyrazili swoje opinie na temat sytuacji makroekonomicznej. Blisko 90 proc .ankietowanych pracuje w firmie o obrotach przekraczających 200 mln z i w zdecydowanej większości zatrudniających ponad 250 osób.