Czy warto płacić za rozwiązania typu open source? Darmowe nie zawsze jest lepsze

Autor: Wojciech Furmankiewicz, Senior Regional Manager CEE, Solution Architecture w Red Hat

Według badania The 2021 State of Enterprise Open Source: A Red Hat Report[1], przeprowadzonego wśród liderów IT na całym świecie, aż 90% ankietowanych używa otwartego oprogramowania. Jest ono w głównej mierze wykorzystywane do modernizacji infrastruktury IT (64%) czy rozwoju aplikacji (54%). Oprogramowanie open source jest często tańsze, bardziej elastyczne i ma dłuższą żywotność niż jego prawnie zastrzeżone odpowiedniki, ponieważ jest rozwijane przez społeczności, a nie przez jednego autora lub firmę[2]. W obliczu pandemii to właśnie open source stał się motorem innowacji, który pomógł przedsiębiorstwom przyspieszyć proces transformacji cyfrowej.

Cechą charakterystyczną otwartego oprogramowania jest jego ogólna dostępność. Każda firma lub osoba może bezpłatnie ściągnąć kod źródłowy, skompilować go i korzystać z niego w swojej organizacji (nawet w celach komercyjnych). Mowa tu jednak o tzw. projektach społecznościowych. Na rynku dostępne jest również oprogramowanie open source oferowane w ramach płatnej subskrypcji.

Czym jest owa subskrypcja? Jaką wartość otrzymują klienci nabywając komercyjne edycje systemów i platform aplikacyjnych – takich jak np. Red Hat Enterprise OpenShift?

Bezpieczeństwo na najwyższym poziomie

Subskrypcje oprogramowania open source zapewniają gotowe, certyfikowane i przede wszystkim bezpieczne rozwiązania dla przedsiębiorstw. Posiadając subskrypcję mamy pewność, że nad oprogramowaniem czuwa zespół programistów (często wywodzących się ze społeczności), którzy codziennie analizują zagrożenia i luki w zabezpieczeniach, opracowują poprawki, jak również służą pomocą, gdy użytkownik potrzebuje wsparcia technicznego. Nabywca subskrypcji może zatem spać spokojnie, ponieważ ma pewność, że dostawca zareaguje i bezzwłocznie wdroży odpowiednie aktualizacje.

W przypadku oprogramowania społecznościowego taki poziom wsparcia nie jest zagwarantowany. Programistów nie wiążą bowiem umowy SLA, a ich praca na rzecz społeczności i danego oprogramowania jest często woluntarystyczna, okazjonalna i niewiążąca.

Sprawdzone innowacje

Oprogramowanie open source jest tworzone w sposób zdecentralizowany, oparty na współpracy społeczności programistów z całego świata. Szacuje się, że obecnie na świecie istnieje ponad 18 milionów projektów o otwartym kodzie źródłowym. To ogromna kopalnia potencjalnych innowacji w takich dziedzinach, jak sieć 5G, chmura hybrydowa czy sztuczna inteligencja i uczenie maszynowe.

Firmy technologiczne – takie jak Red Hat - stale przyglądają się nad najbardziej obiecującym i innowacyjnym projektom społecznościowym. Te jednak zanim trafią do komercyjnej oferty muszą przejść przez proces testów, dostrajania i konfiguracji, aby spełniały kryteria certyfikowanych produktów. Dzięki temu użytkownicy mają pewność, że rozwiązanie zostało sprawdzone pod każdym kątem i może być bezpiecznie wykorzystywane również w krytycznych usługach i aplikacjach. Takiej gwarancji nie dostaniemy sięgając po produkt, który nie oferuje wsparcia.

 Gwarancja trwałości

W przeciwieństwie do licencji na oprogramowanie zamknięte, subskrypcje open source dotyczą całego cyklu życia produktu, w ramach którego będą dostarczane ulepszenia, poprawki błędów i łatki bezpieczeństwa. Warto zaznaczyć, że klienci mają prawo do nieograniczonych aktualizacji w ramach trwającej subskrypcji, ale nigdy nie są do nich zmuszani. 

To klient decyduje, która wersja np. systemu operacyjnego zapewnia największą stabilność jego usługi biznesowej. Ponadto ma pewność, że w okresie życia produktu, dostawca będzie stale gwarantował jego poprawki, aktualizacje i kompatybilność z certyfikowanymi rozwiązaniami (nawet do 10 lat od daty jego wprowadzenia na rynek).  Ten element stabilności w połączeniu ze wsparciem producenta, ułatwia i przyśpiesza modernizację warstwy sprzętowej, jak i samej usługi biznesowej. Dla przedsiębiorstw stanowi to dość duże ułatwienie, ponieważ mogą planować swoje inwestycje IT długoterminowo.

Stabilność dla usług o krytycznym znaczeniu

Stabilny kod źródłowy jest niezwykle istotny w przypadku  platform pod usługi i aplikacje krytyczne (przykładowo dla instytucji finansowej może być to bankowość mobilna, dla sektora publicznego – rejestr danych obywateli). Organizacja, która zdecyduje się na zastosowanie oprogramowania społecznościowego – np. systemu operacyjnego, musi przejąć odpowiedzialność za jego utrzymanie – w tym wdrażać poprawki, integrować poszczególne komponenty, rozwiązywać błędy, czy zapewniać kompatybilność nowych wersji platform z kodem aplikacji biznesowej.

W przypadku wersji komercyjnych te obowiązki spoczywają głównie na producencie. W ramach subskrypcji organizacje otrzymują dostęp do wsparcia technicznego i dokładnie przetestowanych aktualizacji. Wdrażając darmowy projekt open source, w przypadku wystąpienia problemu musimy polegać na pomocy społeczności programistów tego projektu (która może nadejść, ale nie zawsze musi), ponieważ wsparcie w tym przypadku nie jest zapewnione w ramach żadnej umowy. Ponadto, poza poprawkami bezpieczeństwa i aktualizacjami, klienci otrzymują dostęp do szerokiej bazy wiedzy, dzięki czemu mogą poszerzać swoje kompetencje na temat produktu i jego praktycznego zastosowania.

Kiedy warto wykorzystać darmowe oprogramowania open source?

Mimo wielu zalet płynących z subskrypcji, społecznościowe wersje rozwiązań open source wciąż są cennym źródłem innowacji. Przede wszystkim dają możliwość sprawdzenia i przetestowania oprogramowania - czy spełni ono cele biznesowe. Warto pamiętać, że rozwiązania społecznościowe można śmiało stosować dla niekrytycznych aplikacji, których przestoje nie zagrażają ciągłości funkcjonowania. Poza tym społecznościowe wersje open source to idealna przestrzeń do tworzenia oprogramowania i testowania nowych rozwiązań, przed wprowadzeniem ich do produkcji. Dostawcy tacy jak Red Hat dają programistom i organizacjom non-profit możliwość bezpłatnego ściągnięcia komercyjnych wersji swoich produktów do celów developmentu.

Kiedy jednak wdrażamy platformy dla krytycznych usług biznesowych warto mieć na względzie to, że rozwiązanie społecznościowe nie zapewniają natychmiastowej pomocy technicznej; nie dają także pewności, że poprzednie wersje będą stale wspierane przez kolejne lata, ani tego, czy wprowadzone zmiany będą kompatybilne z posiadanymi rozwiązaniami. W przypadku bankowości, administracji publicznej lub innych branż, gdzie bezpieczeństwo i stabilność są niezwykle ważne - warto postawić na subskrypcję open source od zaufanego, zapewniającego wsparcie dostawcy. Mając pewność, że w przypadku jakichkolwiek komplikacji, mamy do dyspozycji zaplecze eksperckie i pakiet gwarancji na usługę.

[1] https://www.redhat.com/en/resources/state-of-enterprise-open-source-report-2021?intcmp=7013a000003BkveAAC

[2] https://www.redhat.com/en/topics/open-source/what-is-open-source