Raport: „Potrzeby kompetencyjne w kontekście skutków pandemii koronawirusa”

Sektorowa Rada ds. Kompetencji Informatyka oraz Sektorowa Rada ds. Kompetencji Telekomunikacja i Cyberbezpieczeństwo przygotowały pierwszą edycję raportu pt. „Potrzeby kompetencyjne w kontekście skutków pandemii koronawirusa”. Efektem prac są zbiorcze wyniki z badania dotyczącego działań antycovidowych w sektorach: Informatyka oraz Telekomunikacja i Cyberbezpieczeństwo.

- Obecnie obserwowane zmiany będą miały trwały wpływ na dalszy rozwój sytuacji na rynku pracy w sektorze IT. Pandemia i jej skutki wpłynęły na zwiększenie zapotrzebowania na kompetencje związane z zapewnieniem ciągłości działania firm oraz ich bezpiecznego funkcjonowania w nowych, kształtujących się obecnie warunkach. Niezbędny jest nowy model zarządzania pozyskiwaniem i rozwojem kwalifikacji koniecznych do sprawnego obsłużenia dynamicznie wdrażanych procesów cyfryzacji – mówi Beata Ostrowska, Wiceprezes Polskiego Towarzystwa Informatycznego, Przewodnicząca Sektorowej Rady ds. Kompetencji – Informatyka.

Pandemia COVID-19 wywołała nieodwracalne zmiany, które mają ogromny wpływ na życie, zdrowie i zachowania społeczeństwa. Rządzący z całego świata musieli dokonać wielu zmian w ustawodawstwie, które często bywały nagłe i restrykcyjne, a ich skutki odczuwalne są do dzisiaj. Dla wielu sektorów gospodarki zakończyło się to kryzysem, ale stopniowo wszystkie firmy wdrażają rozwiązania, dzięki którym działanie biznesów może wrócić na właściwe tory. Było to ogromne wyzwanie zarówno dla firm starających się utrzymać na rynku w niepewnych czasach, jak i dla sektorów IT oraz telekomunikacji i cyberbezpieczeństwa, starających się sprostać niespotykanemu dotąd zapotrzebowaniu na usługi. Skala i tempo zmian wymusiły od tych sektorów opracowywanie nowych, skutecznych rozwiązań, umożliwiających bezpieczne funkcjonowanie firm z wielu branż. Proponowane działania, takie jak rozpowszechnienie spotkań w trybie on-line, wpisały się w standardy funkcjonowania firm i będą dalej stosowane nawet po zakończeniu pandemii.

- Sytuacja pandemiczna ujawniła w sektorze telekomunikacji i cyberbezpieczeństwa, podobnie jak w wielu innych branżach, jakie są strategiczne potrzeby kompetencyjne i krytyczne obszary działania firm. Z badania „Potrzeby kompetencyjne w kontekście skutków pandemii koronawirusa” wynika, że najważniejszym działaniem dla firm, które zostało podjęte w odpowiedzi na skutki pandemii, była aktualizacja polityki cyberbezpieczeństwa, czyli opracowanie i wdrożenie procedur dostosowanych do trwającej sytuacji i jej skutków. Teraz gdy wszystko powoli się stabilizuje, należy skupić się na zadbaniu o to, aby takie dokumenty zostały należycie zaktualizowane i również w przyszłości mogły usprawnić działanie organizacji. Sposoby zarządzania w kryzysie powinny stać się fundamentem działania każdej firmy, szczególnie w obliczu możliwych, kolejnych fal wirusa – mówi Wiesław Paluszyński, Prezes Polskiego Towarzystwa Informatycznego, Przewodniczący Sektorowej Rady ds. Kompetencji Telekomunikacja i Cyberbezpieczeństwo.

- Zapewnienie bezpieczeństwa danych, aplikacji i sieci w związku z wprowadzeniem pracy zdalnej i świadczenia usług na odległość, a przede wszystkim nieprzerwanego działania samej organizacji, stanowią obecnie najważniejsze wyzwanie dla prawidłowego funkcjonowania firmy, również od strony prawnej. Dlatego warto zadbać w obszarze kompetencji pracowników o odpowiednie szkolenia, które pozwolą zlikwidować luki w tym zakresie – dodaje Xawery Konarski, Starszy Partner w Kancelarii Traple Konarski Podrecki i Wspólnicy, Członek Sektorowej Rady ds. Kompetencji Telekomunikacja i Cyberbezpieczeństwo.

Kluczowe wnioski z raportu

• Według respondentów najważniejszym działaniem dla ich firmy, które zostało podjęte w odpowiedzi na skutki pandemii, jest aktualizacja polityki cyberbezpieczeństwa, czyli opracowanie i wdrożenie procedur cyberbezpieczeństwa dostosowanych do wymogów sytuacji pandemicznej i jej skutków oraz zwiększenie szybkości reakcji na zmieniające się potrzeby klientów i zgłaszane problemy. Zadania te wskazywane były istotnie częściej przez przedstawicieli z sektora IT niż z sektora TCB.
• Strategicznymi kierunkami działań dla planów rozwoju firmy są przede wszystkim: zapewnienie warunków technicznych do zdalnej obsługi realizowanych zadań oraz identyfikacja technologii i rozwiązań z największym potencjałem na przyszłość.
• W przedsiębiorstwach z sektora TCB istotnie częściej wskazywano na bardzo mały zakres zmian w funkcjonowaniu firmy. Zmiany dotychczasowego modelu działania, które zostały wprowadzone w związku z sytuacją pandemiczną, będą trwałe zdaniem większości respondentów. Gros odpowiadających uważa, że modyfikacje modelu działania firm wprowadzone przez pandemię wpłynęły na zmianę kompetencji pracowników co najmniej w umiarkowanym stopniu.
• Zdecydowana większość odpowiadających uważa, że pandemia i jej skutki nie zmienią nic w aspekcie potrzeb kompetencyjnych w ich firmach w ciągu najbliższych 12 miesięcy, szczególnie w mikrofirmach, zatrudniających do 9 pracowników.
• Przedsiębiorcy nie są pewni, jak zmieni się zatrudnienie w ich firmach w ciągu najbliższych 12 miesięcy. Sytuacja pandemiczna spowodowała, że planowanie poziomu zatrudnienia w krótkiej perspektywie czasowej może być problematyczne, niemniej jest to konieczne w kontekście planowania rozwoju przedsiębiorstwa. Rekomendacją w tej sytuacji jest stworzenie awaryjnych planów zarządzania firmą, które zakładają różne sytuacje związane z poziomem zatrudnienia (np. zaplanowanie możliwych działań/rozwiązań w przypadku konieczności zmniejszenia zatrudnienia, które może być związane z cięciem kosztów w sytuacji pandemicznej).
• Zarówno w chwili pojawienia się pandemii, jak i obecnie, najważniejszą kwestią dla funkcjonowania firm z sektora jest utrzymanie ciągłości jej działania. Warto rozważyć wprowadzenie strategii działania kryzysowego na wypadek pojawienia się kolejnych fal pandemii oraz przygotować już teraz scenariusze działania firmy pozwalające na utrzymanie ciągłości jej działania.
• Zapewnienie bezpieczeństwa danych, aplikacji i sieci w związku z wprowadzeniem pracy zdalnej, zdalnej obsługi klientów i świadczenia usług na odległość jest obecnie, zaraz za utrzymaniem ciągłości działania firmy, najważniejszym zadaniem. Warto skierować działania firmy na ten obszar zadań i – jeśli jest to konieczne – zapewnić pracownikom odpowiednie szkolenia podnoszące ich kompetencje w opisywanym aspekcie.
• W perspektywie najbliższych 12 miesięcy najważniejszą kompetencją będzie obsługa klienta, w tym również świadczenie usług pomocy technicznej w trybie zdalnym. Należy już teraz przeprowadzić plan szkoleń pracowników przygotowujących ich do pracy z klientem w trybie zdalnym.
• Co trzeci badany uważa, że w związku z sytuacją pandemiczną i jej prognozowanymi skutkami należy jak najszybciej wprowadzić zmiany w systemie edukacji. Według ponad połowy badanych powinno się już teraz aktualizować i dostosowywać programy kształcenia na studiach i w szkołach ponadpodstawowych, a także udostępniać środki na przekwalifikowanie pracowników i zwiększyć liczbę (zdalnych) szkoleń i kursów dla pracowników w sektorze.

Celem badania była identyfikacja krytycznych obszarów i strategicznych potrzeb, a także luk kompetencyjnych w sektorach IT oraz TCB, wynikających z sytuacji związanej ze skutkami pandemii koronawirusa. Raport wskazuje również, jakie potrzeby kompetencyjne zostały ujawnione podczas trwania pandemii. Przedstawia także prognozowane skutki oraz weryfikuje niezbędne kompetencje do prawidłowego funkcjonowania firm w rzeczywistości określonej warunkami wywołanymi przez COVID-19. Wszystkie wnioski będą stanowić podstawę do tworzenia scenariuszy dla przyszłych działań szkoleniowych, edukacyjnych i doradczych w kontekście zapewnienia potrzebnych kwalifikacji i kompetencji, zapewniających sprawne funkcjonowanie biznesu w obliczu istniejących zakłóceń oraz prognozowanych skutków pandemii.

Raport jest dostępny w wersji do wydruku na stronie: https://srtcb.radasektorowa.pl/publikacje-raporty/badania-i-analizy/381-pandemiczny-rynek-pracy-w-telekomunikacji