Sowa, mrówka czy leniwiec? Jak postrzegamy księgowych

Są nazywani zaufanymi doradcami i wysokiej klasy specjalistami. Chociaż te określenia brzmią poważnie, po pracy często rozwijają nietypowe zainteresowania, jak sporty ekstremalne, sztuki walki, żeglarstwo bądź śpiew w chórze. Sposób, w jaki ich odbieramy, pokazują też metafory. Księgowego można porównać do wielu zwierząt – mądrej sowy, walecznego tygrysa bądź pracowitej mrówki. Z okazji Dnia Księgowego postanowiliśmy przyjrzeć się wizerunkowi specjalistów od rachunkowości.

Czy można jednoznacznie stwierdzić, ile jest w Polsce osób wykonujących ten zawód? Niestety nie, jednak warto posłużyć się dostępnymi danymi. Według raportu “Autoportret księgowych 2017” przygotowanego przez Stowarzyszenie Księgowych w Polsce, prawie 70 tys. osób otrzymało certyfikat Ministerstwa Finansów uprawniający do usługowego prowadzenia ksiąg rachunkowych. Z kolei w samym 2017 roku w Polsce działało ponad 40 tys. biur rachunkowych.

Księgowy w oczach swoich i przedsiębiorców

Strażnik finansów, wysokiej klasy specjalista, zaufany doradca – to trzy określenia, które królują w wypowiedziach przedsiębiorców. Świadczą one o wysokim poziomie zaufania. Księgowy staje się bowiem osobą pomagającą pomnażać i oszczędzać pieniądze.

Jakie cechy uznaje się za najważniejsze w takiej pracy? Przede wszystkim skrupulatność, uczciwość, chęć rozwoju i pracowitość. Respondenci dodawali również do tego odporność na stres i częste zmiany przepisów, zdolność szybkiego podejmowania decyzji czy kreatywność.

- W tym zawodzie bardzo cenione są umiejętności analityczne i wiedza merytoryczna. Jak ją rozwijać w dobie stale zmieniających się przepisów, na których poznanie trzeba poświęcać coraz więcej czasu? Według księgowych najbardziej czasochłonne w ich pracy są takie czynności jak sporządzanie sprawozdań finansowych, zajmowanie się rozliczeniami VAT bądź sprawami kadrowo-płacowymi. Nowoczesne rozwiązania pozwalają oszczędzać czas, np. automatycznie przesyłając informacje o podatkach bądź składkach do klientów. To także sposób na łatwiejsze planowanie zadań do wykonania, dzięki czemu księgowi mogą śledzić zmieniające się regulacje prawne – wyjaśnia Krzysztof Wojtas, prezes zarządu BrainSHARE IT, producenta programu SaldeoSMART.

Księgowy w społeczeństwie

Pozytywne konotacje tego zawodu potwierdzają nie tylko opinie o jego prestiżu i fachowości. Dowodem na nie stały się również metafory zoomorficzne, które pojawiły się w badaniu “Postrzeganie roli współczesnego księgowego. Badania z zastosowaniem metafory zoomorficznej”.

Do jakich zwierząt odwoływali się ankietowani i które było wymieniane najczęściej? Najbardziej popularnym skojarzeniem okazała się sowa. Dlaczego właśnie ona? Jest postrzegana jako mądra, cierpliwa i spokojna. Nie bez powodu nawet w bajkach pełni funkcję doradcy, dokładnie tak samo jak w specjaliści ds. rachunkowości. Oni też nie tylko posiadają szeroką wiedzę na różne tematy, ale też niejednokrotnie pracują po nocach, dopinając na ostatni guzik wszystkie zapisy w księgach i sprawozdaniach finansowych. Księgowy jest zatem odbierany jako osoba wykształcona, o dużej wiedzy, umiejętnościach i wysokich kwalifikacjach.

Kolejnym zwierzęciem, do którego odwoływali się ankietowani, jest lis. Odznacza się przebiegłością i sprytem – co z pewnością przydaje się podczas pracy przy rozstrzyganiu mało oczywistych sytuacji.

Zaskakującym skojarzeniem może być z kolei leniwiec. Przez respondentów był jednak odbierany jako działający dokładnie, sprawdzający każdą rzecz. Tak jak księgowy nie podejmuje pochopnych decyzji.

Konotacja z mrówką z pewnością nie budzi zdumienia. Jest pracowita, wytrwale dąży do celu, często bywa niedoceniana. Podobnie księgowy – skrupulatnie wykonuje swoją pracę, sprawdza wszystko cyfra po cyfrze, aby przygotować wiarygodne sprawozdanie.

O tym, jak istotny jest księgowy dla firmy, wiele mówi też skojarzenie z żółwiem. Charakteryzuje go długowieczność, dążenie do celu, jest przy tym spokojny i opanowany. To idealne cechy dla eksperta w zakresie rachunkowości, ponieważ musi on wiedzieć, gdzie znaleźć niezbędne dane zgromadzone na przestrzeni lat oraz odpowiednio je analizować.

Walecznym trio, pojawiającym się w odpowiedziach nieco rzadziej, lecz równie wymownym, są tygrys biznesu, pies pasterski i orzeł. Tygrys biznesu to jedna z niewielu osób, która może konfrontować się z lwem (pracodawcą) i rozmawiać z nim o innych rozwiązaniach. Z kolei pies pasterski bardzo dba o przedsiębiorstwo, wiedząc, że jego błędy mogą mieć poważne biznesowe skutki. Orzeł – dumny, królewski ptak – czuwa nad wszystkim, zawsze wyłapując nawet najmniejsze omyłki.

Stereotypy pieśnią przeszłości

W postrzeganiu księgowych nie brakuje także stereotypów. W badaniu “Przeciwdziałanie negatywnym stereotypom zawodowym jako element zarządzania różnorodnością organizacyjną na przykładzie zawodu księgowego” przywołano wyobrażenie “baranka” – konserwatywnego i wstydliwego, ale też zainteresowanego szczegółami. Było to przeciwieństwo księgowego “tygrysa” – ekspresyjnego, śmiałego oraz towarzyskiego.

- Negatywnych stereotypów związanych z tym zawodem jest na pewno mniej niż pozytywnych. To cieszy, ponieważ odniesienia do zwierząt zwykle uwypuklają najlepsze cechy tej grupy zawodowej. Jednoznacznie budują one pozytywny obraz księgowego. Dziś tę profesję postrzega się jako satysfakcjonującą i docenianą przez innych, dającą także możliwość dłuższej pracy w firmie. Księgowy pełni funkcję strażnika przedsiębiorstwa, poświęcając sporo czasu, aby ustrzec je przed błędami. Jak wynika z naszych obserwacji, jest to strażnik, który jest za pan brat z technologią, stale rozwija swoją wiedzę, a przy tym jest komunikatywny, często dzieląc się swoimi informacjami z przedsiębiorcami – wyjaśnia Krzysztof Wojtas.

Księgowy po godzinach

Osoby wykonujące ten zawód, mimo zapracowania, potrafią znaleźć czas na hobby. W wolnym czasie najchętniej podróżują, uprawiają sport (np. zumba, fitness, bieganie, nordic-walking), taniec, ogrodnictwo czy zajmują się fotografią.

Niektórzy stawiają też na sporty ekstremalne, sztuki walki, windsurfing, żeglarstwo oraz śpiewanie w chórze.

Badania pokazują, że stereotyp księgowego - nudziarza należy odłożyć do lamusa. Karykaturalny obraz okularnika całkowicie skoncentrowanego na liczbach staje się już przeszłością. Zastępuje go ciągle rosnące zaufanie do księgowych i ich wiedzy, docenianie ich pracowitości oraz wytrwałości w nauce stale zmieniających się przepisów. Warto zatem szanować ich trudną profesję nie tylko w tym wyjątkowym dniu.