Ciemna strona Black Friday. Jak kupować, by nie zalewać środowiska odpadami?

Black Friday to święto wyprzedaży. Miliony ludzi, kuszonych na całym świecie przecenionymi produktami, wpadają w szał zakupów. Niestety nie zawsze koniecznych i trafionych. Przed włożeniem do koszyka nowego smartfona czy kolejnej modnej bluzki warto zastanowić się, jakie konsekwencje będzie to miało dla środowiska naturalnego. 

Sprzęt AGD i RTV, odzież, zabawki dla dzieci, a także wiele innych mniej lub bardziej potrzebnych produktów. To wszystko można kupić podczas Black Friday, czyli wywodzącego się ze Stanów Zjednoczonych święta wyprzedaży. Dzień, przypadający na pierwszy piątek po Święcie Dziękczynienia, w ciągu kilkudziesięciu lat rozprzestrzenił się z Ameryki Północnej na inne kontynenty.

Jak wynika z danych NRF, amerykańskiej organizacji reprezentującej handel detaliczny, w 2019 r. niemal 190 milionów mieszkańców USA zrobiło zakupy w dniach pomiędzy Świętem Dziękczynienia a Cyber Monday, czyli przypadającym na poniedziałek po Black Friday dniem wyprzedaży internetowych. W ciągu roku liczba klientów w tym okresie wzrosła aż o 14 proc. Kupujący w 2019 r. średnio wydawali podczas listopadowych obniżek cen niemal 362 dolary, podczas gdy w 2018 r. przeznaczali na ten cel tylko nieco ponad 313 dolarów.

Zakupy a środowisko

Black Friday i następujący po nim Cyber Monday cieszą się w ostatnich latach popularnością również w Polsce. Warto jednak przy tym pamiętać, że zakupy to nie tylko nowe produkty, które często wcale nie są nam potrzebne. To także morze opakowań, starych telewizorów, smartfonów i innego rodzaju elektroniki, trafiającej na śmietnik.

– Decydując się na wymianę sprzętu na nowszy, pamiętajmy o wyrzuceniu tego dotychczasowego we właściwy sposób. Urządzenia RTV czy AGD nie mogą trafiać do pojemników na odpady zmieszane bądź być umieszczane w altanach śmietnikowych. Kupując nowy sprzęt, ten zużyty można zostawić w sklepie, w którym nabywamy produkt. Elektrośmieci przyjmowane są również w Punktach Selektywnej Zbiórki Odpadów Komunalnych – wskazuje Kazimierz Pietras, dyrektor składowiska Amest Otwock Sp. z o.o.

Niestety, często jednak tego rodzaju odpady trafiają na nielegalne wysypiska, urządzane np. w lasach. W Polsce to niestety prawdziwa plaga. Według danych Głównego Urzędu Statystycznego w 2019 r. zlikwidowano na terenie naszego kraju aż 11 370 niezorganizowanych śmietnisk, pozbawionych jakiejkolwiek kontroli i zatruwających okoliczny ekosystem.

Rozsądne zakupy

Znaczącym problemem, w kontekście zakupów kolejnych produktów, jest również powstawanie olbrzymich ilości odpadów opakowaniowych. Wśród nich są wymagające odpowiedniego zagospodarowania. Chociażby styropian, który może rozkładać się od kilkuset do nawet miliona lat. Powtórne użycie tego rodzaju produktów, np. do zabezpieczania kolejnych przesyłek, jest niezwykle istotne.

– Zakup nowego laptopa, smartfona czy lodówki nie powinien być efektem impulsu, a efektem przemyślanego działania, opartego m.in. na trosce o środowisko naturalne. Jeżeli nowszy sprzęt może przynieść wymierne efekty, np. w postaci niższego zużycia energii, warto rozważyć jego nabycie. Jeżeli jednak jest to wyłącznie rezultat chęci zmiany czy mody, z pozoru nieszkodliwe, jednostkowe działanie może być znaczącym obciążeniem dla naszej planety. Zwłaszcza gdy w ten sam sposób pomyślą miliony ludzi na całym świecie – podkreśla Kazimierz Pietras.