Jak zmniejszyć ilość produkowanych odpadów w Polsce

Według danych GUS w Polsce cyklicznie zwiększa się liczba generowanych odpadów. W 2021 r. odnotowano 13,7 mln ton zebranych odpadów komunalnych, co daje 4,2% wzrost względem roku poprzedniego. Przeciętny Polak wytworzył średnio 358 kg odpadów. Wskaźniki recyklingu pozostają jednak bez zmian. Tylko 26,9% odpadów trafia do ponownego przetworzenia. Dla porównania w Norwegii recyklingowanych jest około 40% odpadów.

Odpady klasyfikuje się według kategorii: do ponownego użycia, odzysk do innych celów, recyklingowane oraz do utylizacji. Z odpadów do utylizacji nie ma większego pożytku. Jedynym rozwiązaniem jest ich neutralizacja w wyspecjalizowanych instalacjach. Najbardziej wartościowe są odpady do recyklingu, np. tworzywa sztuczne lub surowce wtórne. Można je przetwarzać do pierwotnej postaci nawet do kilkunastu razy. Mają również wysoką kaloryczność, dzięki czemu w procesie recyklingu otrzymujemy dobrej jakości paliwa alternatywne oraz oleje napędowe lub opałowe. Jednak, aby tak się stało, odpady powinny zostać najpierw posegregowane.

Polska w liczbach

Polska w 2018 r. zajęła 16. miejsce na świecie pod względem eksportu tworzyw sztucznych, co daje udział na poziomie 2% światowego rynku tworzyw sztucznych. Mimo takiego udziału na rynku recyklingowanych odpadów jest w Polsce bardzo niewiele. Według danych Głównego Urzędu Statystycznego w 2021 r. zebranych zostało 13,7 mln ton odpadów komunalnych, z czego tylko 26,9% trafiło do recyklingu. Dla porównania -– średnia unijna wynosiła 38%. Pod tym względem jesteśmy na szarym końcu Europy. Przyczyn takiego stanu jest wiele – problem z odbiorem odpadów, związana z tym selekcja czy też niewielka wiedza społeczeństwa na tematy związane z przetwórstwem surowców wtórnych. Aby zaradzić problemom, instytucje publiczne i przedsiębiorstwa prywatne powinny położyć nacisk na wdrażanie nowych technologii, budowanie społecznej świadomości oraz wprowadzanie odpowiednich regulacji systemowych (np. w postaci kaucji za butelki PET).

Gospodarowanie odpadami w firmach – obowiązujące przepisy prawne

Firmy w ramach przeprowadzanych przez siebie działań generują odpady, których następnie muszą się pozbyć. Zgodnie z Dyrektywą Parlamentu Europejskiego i Rady Europy 2008/98/WE z dnia 19 listopada 2008 r. obowiązkiem firmy jest zarządzanie odpadami „bez ryzyka dla wody, powietrza, gleby, roślin lub zwierząt; bez powodowania uciążliwości przez hałas lub zapachy; i bez negatywnego wpływu na tereny wiejskie lub miejsca szczególnego zainteresowania”. Obejmuje to wszystkie sektory gospodarcze – fabryki, restauracje, biura prywatne, instytucje publiczne, sklepy itd. Według dyrektywy odpadem jest „każda substancja lub przedmiot, których właściciel pozbywa się, zamierza się pozbyć lub jest zobowiązany do usunięcia”[1]. Firmy zobowiązane są do samodzielnego przetwarzania swoich odpadów lub zlecenia tego innemu podmiotowi. Odpady powinny zostać usunięte szybko, bezpiecznie, w możliwie jak najtańszy sposób, a co najważniejsze – zgodnie z prawem. Dyrektywa ta mówi również o obowiązku segregacji odpadów w firmie według ich rodzaju. Niezależnie czy firma przetwarza odpady sama, czy zleca to zewnętrznemu usługodawcy, materiały powinny zostać przetworzone w odpowiednim systemie, a śledzenie przesyłek powinno być monitorowane.

Jak zmniejszyć ilość odpadów w firmach?

Przepisy prawne to jednak nie wszystko. Aby mieć pewność, że każdy z pracowników rozumie, skąd bierze się potrzeba segregacji odpadów, zarząd powinien przeprowadzać cykliczne szkolenia z zakresu recyklingu, przetwórstwa i ekologii. W ten sposób zwiększą się szanse, że pracownicy będą w przyszłości przestrzegać obowiązujących zasad.

– W ZEME przeprowadzamy kompleksowe, specjalistyczne szkolenia z zakresu gospodarki odpadami. Dzielimy się swoją wiedzą i doświadczeniem z naszymi partnerami biznesowymi, aby jak najbardziej uskutecznić proces zarządzania odpadami – komentuje Kacper Adamowicz, Prezes Zarządu ZEME Sp. Z o.o.

Firma może ograniczyć ilość produkowanych odpadów na wiele sposobów. Jednym z nich jest inwestycja w belownice, zgniatarki lub specjalne kontenery do przechowywania odpadów. Warto zastanowić się również nad wdrożeniem do firmy nowych technologii i systemów. Rezygnacja z dokumentacji papierowej na rzecz elektronicznej sprawi, że nie tylko zaoszczędzisz miejsce w firmie i ograniczysz zużycie papieru, ale też ułatwisz pracownikom dostęp do niezbędnych dokumentów.

Najnowocześniejsze rozwiązania sugerują jednak firmom przejście na gospodarkę o obiegu zamkniętym. Według koncepcji GOZ firmy powinny planować swoje działania w ten sposób, aby generować możliwie jak najmniej odpadów, tzn. pożyczać, ponownie używać, naprawiać, odnawiać i recyklingować dostępne im już materiały tak długo, jak to tylko możliwe.

– Osiągnięcie zamkniętego obiegu surowców w gospodarce wymaga, żeby wiele jej elementów zostało odpowiednio połączonych i skoordynowanych. Dlatego właśnie im wcześniej firma przeanalizuje i przygotuje swoje strumienie odpadów, tym lepsze będzie gospodarowanie nimi zarówno finansowo, jak i środowiskowo. Najbardziej świadome firmy przygotowują się już na etapie projektowania swoich produktów lub projektowania i budowy zakładów produkcyjnych. Płynie z tego później szereg korzyści – niższe koszty procesowe, wyższy zwrot z tytułu sprzedaży surowców, wyższe bezpieczeństwo pracy oraz poziom odzysku i recyklingu – mówi Kacper Adamowicz.

Najważniejsza jest wewnętrzna zmiana

Należy pamiętać, że największe zmiany zaczynają się od środka. Warto jest wejrzeć w samego siebie i zastanowić się, co mogę robić inaczej, co poprawić, jak zmienić swoje własne, codzienne nawyki, aby zminimalizować produkcję odpadów. Jako szef lub pracownik powinieneś dać przykład innym, inspirować ich i zachęcać do pozytywnej zmiany. Możesz zacząć od prostych rzeczy, np. chodzić z własną torbą na zakupy, segregować odpady w domu, kupować produkty na wagę i z długą datą przydatności (typu ryż, makaron), wykorzystać ponownie plastikowe opakowania czy też dokonywać racjonalnych wyborów konsumenckich – wspierać firmy, których produkty pochodzą z recyklingowanych materiałów.

ZEME wspiera przedsiębiorstwa w gospodarce odpadami

ZEME jest polską firmą świadczącą usługi odbioru, transportu i gospodarowania odpadami – ich poprawnego recyklingu oraz utylizacji. Funkcjonuje w oparciu o nowoczesne technologie. Działalność firmy polega na cyfryzacji procesu odbioru odpadów, dzięki czemu proces ten odbywa się znacznie szybciej i nie angażuje dodatkowo klientów. ZEME oferuje wsparcie dedykowanych systemów informatycznych, ułatwiających kontrolę i zarządzanie obiegiem odpadów. Doradza również firmom w zakresie rozwiązań, które mogą usprawnić gospodarkę odpadami i zoptymalizować koszty poprzez zaplanowanie gospodarki zamkniętego obiegu. Ofertę firmy uzupełniają liczne usługi doradcze i audytorskie m.in. projektowanie eko opakowań. Dzięki działaniom ZEME zmniejszysz koszty gospodarowania odpadami, czasochłonność tego procesu oraz ograniczysz emisję dwutlenku węgla.

O ZEME:

Firma ZEME stworzyła inteligentną platformę umożliwiającą lokalnym firmom recyklingowym świadczenie usług w zakresie gospodarki odpadami i generowanie wartości dla firm przy jednoczesnym dbaniu o ochronę środowiska naturalnego.

ZEME gromadzi, przetwarza i analizuje dane o zarządzaniu odpadami. Dzięki rozbudowanemu systemowi do zarządzania odpadami, klienci ZEME podejmują decyzje w oparciu o twarde dane generowane w czasie rzeczywistym. W efekcie działają optymalnie czasowo i kosztowo, mają wgląd do historii transakcji i co ważne, mają pewność, że spełnią warunki środowiskowe wymagane prawem. Czytelny i intuicyjny interfejs pozwala klientom szybko i sprawnie kontrolować procesy oraz pozyskiwać dane o efektywności obrotu odpadami w firmach.

ZEME pomaga klientom zoptymalizować system gospodarowania odpadami w firmie poprzez dopasowanie każdego strumienia odpadów do odpowiedniego dla niego zakładu recyklingu. Rozbudowana sieć logistyczna umożliwia ZEME transport odpadów w najbardziej efektywny sposób do zakładu przetwarzania końcowego. Łączy wytwórców odpadów z ich przetwórcami, zapewniając skuteczna i najkrótszą drogę ich komunikacji i najbardziej opłacalny sposób zagospodarowania odpadów pod kątem finansowym i środowiskowym. Firma oferuje również liczne usługi doradcze, szkoleniowe i audytorskie.

[1] Art. 13 Dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2008/98/WE z dnia 19 listopada 2008 r.