Rodzinna edukacja żywieniowa w kuchni

Wspólne gotowanie to jeden ze sposobów na spędzenie miłego, rodzinnego czasu w domu. Poza poznawaniem nowych smaków, może mieć ono jeszcze jedną istotną wartość np. być formą edukacji żywieniowej. Zdobywanie wiedzy o wartościach odżywczych produktów oraz ich wpływie na organizm, jak choćby budowanie odporności, warto połączyć z kulinarną aktywnością i rozpocząć już od najmłodszych lat.

Wiedza, którą warto przekazać

Zakup jedzenia, a następnie wspólne wykorzystanie go w kuchni, stwarza okazję do zdobywania wiedzy na temat właściwości różnych składników pokarmowych. Przekaz powinien być dostosowany do wieku dziecka - im starsze tym więcej faktów nt. odżywiania można przekazać. Oto przykład informacji, które warto dostarczyć biorąc pod lupę temat budowania odporności organizmu i omawiając m.in. witaminę D, białko, witaminę C czy witaminy z grupy B.

Witamina D - potocznie nazywana jest “witaminą słońca”. Znajdziemy ją w wielu różnych składnikach pokarmowych np. tłustych rybach, jajach, mleku, serach, tofu czy mniej oczywistych np. mięsie z indyka[1]. Jej działanie na nasz organizm jest różnorodne: m.in. witamina D pomaga w prawidłowym funkcjonowaniu układu odpornościowego, ale także pomaga w prawidłowym wchłanianiu/wykorzystywaniu wapnia i fosforu[2]. Jak przybliżyć dziecku jej dobroczynne działanie? Otwórzmy lodówkę i pokażmy składniki zawierające witaminę D. Pozwólmy ich dotknąć, powąchać. Wymieszajmy z innymi produktami i poprośmy o wybranie tych, które należą do “drużyny witaminy D”. W ten sposób jest szansa, że wiedza zapadnie w pamięć na dłużej.

Białko - prawidłowe działanie układu immunologicznego w dużej mierze zależy od białka. Jest ono ważnym budulcem przeciwciał i komórek odpowiadających za reakcję odpornościową[3]. Obecnie do naszej dyspozycji mamy wiele produktów, które zawierają białko zarówno roślinne, jak i zwierzęce. W przypadku ostatniego warto zwrócić uwagę np. na indyka. Mięso z indyka ma wysoką zawartość białka (tuszka, filet bez skóry, udo bez skóry)[4]. Jakie jeszcze produkty wpływają na odporność? Będą to m.in. ryby, jajka, inne rodzaje drobiu, wołowina, mleko, serek wiejski, soczewica, jogurty, fasola czy orzechy. Opowiadając o roli białka i jego wpływie na nasz organizm nie bójmy się specjalistycznych pojęć, ale postarajmy się wyjaśnić je dziecku jak najprościej. Zobrazujmy w ciekawy i angażujący sposób, jak działa układ immunologiczny człowieka, pokażmy film na ten temat dostosowany do wieku dziecka, narysujmy wspólnie “walkę” organizmu z “intruzami”.

Witamina C - właściwości tej witaminy i produkty, w których jest obecna, mogą być stosunkowo łatwe do zapamiętania przez dzieci. W końcu znajdziemy ją w wielu owocach i warzywach m.in.: grejpfrutach, pomarańczach, kiwi, czarnych porzeczkach, truskawkach, brokułach, brukselce czy czerwonej i zielonej papryce[5]. Po wiele z nich dzieci chętnie sięgają. Witamina C może być pretekstem do przypomnienia nazw poszczególnych warzyw i owoców, a starsze dzieci można dodatkowo zaangażować w odszukiwanie nazw kontynentów czy krajów, z których owoce i warzywa pochodzą. Z takiej lekcji cenną naukę wyniosą również rodzice.

Witaminy z grupy B - w temacie odporności warto zwrócić szczególną uwagę na witaminę B6, którą znajdziemy w takich produktach, jak m.in. kasza gryczana czy mięso z indyka. Indyk jest także źródłem witaminy B2 i B12[6]. Ta ostatnia również wspiera układ odpornościowy. W tym punkcie pretekstem do aktywności w kuchni może być właśnie mięso. Pokażmy dziecku, jak obchodzić się z nim w kuchni, przestrzegać zasad higieny, jak przygotować mięso np. indyka tak, aby był on smaczny i zachował wiele ze swoich cennych składników.

Nauka i praktyka

Nie od dziś wiadomo, że wiedza najlepiej utrwala się przez działanie. Jak mogą wyglądać kuchenne zabawy? Warzywa i owoce zapewniają bogactwo kolorów, konsystencji i szczególnie mogą zainteresować dzieci. Suche makarony czy kasze to ciekawy materiał do przesypywania, a dla najmłodszych – rozwijania i ćwiczenia małej motoryki. Warto również, pod bacznym okiem rodzica, oswajać najmłodszych ze składnikami, których przygotowanie wymaga zachowania większej ostrożności, szczególnych zasad higieny czy uważności w trakcie obróbki termicznej.

Kucharz programu „Indyk z Europy – pod skrzydłami jakości”, Szymon Szlendak, zwraca uwagę na indyka jako ciekawy składnik na wspólne rodzinne gotowanie. Jak sam mówi indyk jest mięsem łatwym w przygotowaniu, nawet dla mniej doświadczonych i dopiero rozpoczynających swoją przygodę kulinarną osób.  Jakie przepisy na początek? Prostym pomysłem może być np. wielobarwna sałatka z dodatkiem pieczonego mięsa.

Więcej pomysłów na wspólne gotowanie na stronie www.wingsofquality.eu

-----------
Projekt „Indyk z Europy – pod skrzydłami jakości” jest programem informacyjno-promocyjnym, którego celem jest podkreślenie szczególnych cech metod unijnej produkcji rolnej oraz charakterystyki unijnych produktów rolno-spożywczych na rynku wewnętrznym UE. Kampania edukuje na temat wartości odżywczych mięsa indyczego, produkowanego w Europie oraz jego jakości, które wynikają z rygorystycznych zasad i procedur UE oraz przepisów wewnętrznych państw członkowskich[1].

[1]https://eur-lex.europa.eu/legal-content/PL/TXT/PDF/?uri=OJ:C:2019:214:FULL&from=EN (dostęp 12.02.2020)

[1]ROZPORZĄDZENIE KOMISJI (UE) NR 432/2012 Z DNIA 16 MAJA 2012 R. USTANAWIAJĄCE WYKAZ DOPUSZCZONYCH OŚWIADCZEŃ ZDROWOTNYCH DOTYCZĄCYCH ŻYWNOŚCI, INNYCH NIŻ OŚWIADCZENIA ODNOSZĄCE SIĘ DO ZMNIEJSZENIA RYZYKA CHOROBY ORAZ ROZWOJU I ZDROWIA.

[2]Tamże.

[3]https://www.mp.pl/pacjent/dieta/zasady/69819,bialka (dostęp 3.04.2020).

[4] ROZPORZĄDZENIE KOMISJI (UE) NR 432/2012 Z DNIA 16 MAJA 2012 R. USTANAWIAJĄCE WYKAZ DOPUSZCZONYCH OŚWIADCZEŃ ZDROWOTNYCH DOTYCZĄCYCH ŻYWNOŚCI, INNYCH NIŻ OŚWIADCZENIA ODNOSZĄCE SIĘ DO ZMNIEJSZENIA RYZYKA CHOROBY ORAZ ROZWOJU I ZDROWIA.

[5]https://www.mp.pl/pacjent/dieta/zasady/63300,witamina-c (dostęp 3.04.2020).

[6]ROZPORZĄDZENIE KOMISJI (UE) NR 432/2012 Z DNIA 16 MAJA 2012 R. USTANAWIAJĄCE WYKAZ DOPUSZCZONYCH OŚWIADCZEŃ ZDROWOTNYCH DOTYCZĄCYCH ŻYWNOŚCI, INNYCH NIŻ OŚWIADCZENIA ODNOSZĄCE SIĘ DO ZMNIEJSZENIA RYZYKA CHOROBY ORAZ ROZWOJU I ZDROWIA.