Polska na 26. miejscu w Indeksie Medycyny Personalizowanej 2020

25 listopada br. zaprezentowano raport FutureProofing Healthcare: Indeks Medycyny Personalizowanej 2020, który powstał w oparciu o dane zebrane na internetowej platformie www.FutureProofingHealthcare.com. Inicjatywa ma na celu sfotografowanie obrazu systemów ochrony zdrowia w danym momencie. Obraz ten umożliwia uchwycenie, a następnie porównanie i ocenę przyjętych przez różne państwa rozwiązań stymulujących rozwój systemów ochrony zdrowia. Dzięki temu możliwe jest promowanie najlepszych praktyk poprzez dyskusję skoncentrowaną na przyszłości i opartą o praktyczne rozwiązania.

Indeks Medycyny Personalizowanej 2020

Indeks Medycyny Personalizowanej (Personalised Healthcare Index) ocenia postęp nad wdrożeniem systemu skoncentrowanego na opiece spersonalizowanej w wybranych krajach. W 2020 r. analizie poddanych zostało 31 europejskich systemów ochrony zdrowia, a także, po raz pierwszy, systemy krajów spoza Europy: Kanady, Izraela oraz Turcji – w sumie oceniono 34 państwa.

Indeks stworzono w oparciu o 20 mierników, mających znaczenie dla medycyny personalizowanej, które następnie pogrupowano w ramach 4 parametrów oceny: Infrastruktura zdrowia, Infrastruktura e-zdrowia, Usługi zdrowotne oraz Produkty i technologie medyczne.

Liderami tegorocznej odsłony raportu FutureProofing Healthcare są Finlandia (73 punkty), Niemcy (69 punktów) i Szwecja (69 punktów). Na przeciwległym biegunie Indeksu znalazły się Rumunia (26 punktów), Cypr (22 punkty) i Serbia (17 punktów).

Wyniki Polski w Indeksie

W Indeksie Medycyny Personalizowanej 2020 Polska znalazła się na 26. miejscu z 36 punktami na 100 możliwych. Średnia dla wszystkich państw wyniosła 47 punktów.

Spośród analizowanych 4 parametrów oceny, najwyżej oceniony został parametr Produkty i technologie medyczne – 19. miejsce, najniżej natomiast Infrastruktura e-zdrowia – 29. miejsce. W parametrze Infrastruktura zdrowia nasz kraj zajął 26. miejsce, a w parametrze Usługi zdrowotne – 23. pozycję. Warto zwrócić uwagę, iż w żadnym parametrze Polska nie zdołała uzyskać nawet 40 punktów, będąc zawsze daleko za średnią. Jedynie w parametrze Produkty i technologie medyczne znalazła się w drugiej dziesiątce ocenianych krajów.

Obszary do poprawy

Analizując cały raport możemy zauważyć obszary, które wymagają pracy i poprawy, aby medycyna personalizowana miała szansę rozwijać się w naszym kraju. W miernikach tych Polska zajęła miejsca w trzeciej, a nawet czwartej dziesiątce i to właśnie one ciągnęły nasz kraj w dół w ogólnym podsumowaniu.

Miernikiem, w którym wypadliśmy najsłabiej jest Gotowość społeczeństwa do dzielenia się danymi. Z badań branych pod uwagę przy opracowaniu raportu wynika, że ponad 40% Polaków nie jest skłonnych do udostępnienia swoich danych osobowych w żadnym celu. Jedynie 30% zgodziłoby się udostępnić dane medyczne w celu poprawy opieki medycznej[1].

Słabo wypadliśmy również w mierniku analizującym Dostęp pacjentów do danych medycznych (28.miejsce). Badanie Światowej Organizacji Zdrowia, na które powołują się eksperci przygotowujący zestawienie, pokazuje znikomy dostęp, jak mają Polacy do swoich danych medycznych, możliwości ich usuwania czy korekty[2].

Wykorzystanie telemedycyny w Polsce również odbiega od standardów europejskich. Zajęliśmy w tym mierniku dopiero 26. miejsce. W badaniu branym pod uwagę przy ocenie tego miernika opiniowane było między innymi funkcjonowanie: teleradiologii, teledermatologii, czy zdalny monitoring pacjenta, przy czym żadna z opcji nie została oceniona, jako działająca sprawnie.

Mocne strony Polski w Indeksie

Należy zauważyć, że dzięki podjętym inicjatywom i pracy włożonej w rozwój konkretnych obszarów medycyny personalizowanej, nasz kraj zajął w wybranych miernikach miejsca w pierwszej dziesiątce. Na uwagę zasługuje pierwsze miejsce w mierniku Rejestry onkologiczne i zdobycie maksymalnej liczby 100 punktów. Warto tutaj podkreślić, że zajmując pozycję lidera, wyprzedziliśmy takie kraje, jak Niemcy, Francja czy Szwajcaria.

Wysoko, bo na 7 pozycji uplasowaliśmy się w mierniku Liczba inicjatyw opieki koordynowanej. Cieszy wysoka pozycja względem innych państw, natomiast należy zauważyć, że obszar ten wymaga jeszcze dodatkowych działań. Analiza tego miernika pokazuje, że w Polsce nie ma ustalonej jasnej polityki ukierunkowanej na wdrażanie inicjatyw opieki koordynowanej. Dodatkowo istnieją inne czynniki hamujące ich wprowadzanie – m.in. kwestia „sztywności kadr” (braku umiejętności skutecznego wdrożenia inicjatyw) czy przestarzałe systemy informatyczne, które uniemożliwiają zintegrowany przepływ informacji.

Ostatnim miernikiem, który zajął miejsce w pierwszej dziesiątce, jest Liczba akredytowanych biobanków. Dane pokazują, że w wielu krajach brakuje biobanków, które uzyskały akredytację. Ich obecność w Polsce, nawet przy niewielkiej ilości, została doceniona w raporcie.

Polski Panel Ekspertów

Nad przygotowaniem Indeksu pracował międzynarodowy zespół, złożony z ekspertów w dziedzinie ochrony zdrowia, praw pacjentów i lekarzy. Chcąc jednak jak najlepiej przełożyć wyniki i rekomendacje Indeksu na warunki polskiego systemu ochrony zdrowia, powołano Polski Panel Ekspertów, w którego skład weszli:

• Dr n. ekon. Małgorzata Gałązka-Sobotka – Dyrektor Instytutu Zarządzania w Ochronie Zdrowia na Uczelni Łazarskiego
• Prof. dr hab. n. med. Ryszard Gellert – Dyrektor Centrum Medycznego Kształcenia Podyplomowego
• Dr n. med. Jakub Gierczyński, MBA – Ekspert systemu ochrony zdrowia
• Dr n. med. Beata Jagielska – Prezes Polskiej Koalicji Medycyny Personalizowanej
• Wiktor Janicki – Dyrektor Generalny Roche Polska
• Krystyna Wechmann – Prezes Polskiej Koalicji Pacjentów Onkologicznych

Rekomendacje Polskiego Panelu Ekspertów

Polski Panel Ekspertów Indeksu Medycyny Personalizowanej 2020 przygotował sześć rekomendacji, których realizacja może przynieść znaczące korzyści dla systemu ochrony zdrowia i rozwoju medycyny personalizowanej w Polsce:

1. Wzrost finansowania ochrony zdrowia i zmiana modelu jego organizacji, jako warunek niezbędny do wdrażania medycyny personalizowanej (proces ciągły)
2. Zakończenie procesu informatyzacji systemu ochrony zdrowia oraz gromadzenie i analiza danych medycznych na potrzeby pomiaru efektywności zdrowotnej (do 2022 r.)
3. Rozszerzenie dostępu do diagnostycznych testów genetycznych dla wszystkich nowotworów (w oparciu o wytyczne towarzystw naukowych), stworzenie narzędzi monitorujących ten dostęp oraz cyfryzacja ośrodków wykonujących badania genetyczne (do 2021 r.)
4. Włączenie do programów nauczania medycznego informacji nt. dostępności do procedur umożliwiających wdrażanie medycyny personalizowanej (np. na stronie CMKP) (do 2022 r.)
5. Wprowadzenie pomocniczych kadr medycznych odciążających personel medyczny z prac administracyjnych, w tym wprowadzenie zawodu kodera medycznego (do 2023 r.)
6. Uwzględnienie w rozwoju medycyny personalizowanej perspektywy pacjenta, realizowanej poprzez dostęp do danych medycznych oraz partnerską komunikację między lekarzem a pacjentem (do 2021 r.)

[1] https://ec.europa.eu/commfrontoffice/publicopinion/index.cfm/survey/getsurveydetail/instruments/special/surveyky/2228

[2] https://apps.who.int/iris/bitstream/handle/10665/ 204523/9789241565219_eng.pdf?sequence=1 str. 283