Konkurs NCBR i Orlenu ma wesprzeć najciekawsze rozwiązania dla przemysłu rafineryjno-petrochemicznego. Na ich rozwój trafi blisko 200 mln zł

Niemal 200 mln zł trafi na realizację innowacyjnych projektów dla przemysłu rafineryjno-petrochemicznego. NCBR i Orlen w ramach konkursu NEON III chcą znaleźć partnerów wśród instytucji naukowych i technologicznych do działania w trzech obszarach: dekarbonizacji, cyfryzacji i gospodarki obiegu zamkniętego. Nabór wniosków potrwa do 30 czerwca br.

– W Narodowym Centrum Badań i Rozwoju bazujemy na trzech komponentach: badaniach, rozwoju, innowacji. Wejście we wspólne przedsięwzięcie badawcze z tak dużą firmą jaką jest Orlen od razu gwarantuje nam wdrożenie. To te cztery komponenty, które chcemy, żeby zafunkcjonowały w wyniku złożonych aplikacji – wskazuje w rozmowie z agencją Newseria prof. Jerzy Małachowski, dyrektor NCBR.

25 kwietnia ruszył nabór wniosków o dofinansowanie w ramach programu NEON III. To wspólne przedsięwzięcie Orlenu i Narodowego Centrum Badań i Rozwoju, które jest nakierowane na rozwój innowacyjnych technologii chemicznych i energetycznych. Zasady konkursu, jak zapewniają organizatorzy, są przyjazne dla jednostek naukowych, przedsiębiorstw, jak również ich konsorcjów. Dwie poprzednie edycje konkursu zakończyły się fiaskiem, więc w trzecim podejściu zaktualizowano zasady, założenia i zakres tematyczny, który jest zdefiniowany na wyzwania i potrzeby rozwojowe przemysłu rafineryjno-petrochemicznego w kraju i za granicą. Nowa edycja konkursu obejmuje 11 zagadnień badawczych. Priorytetowe będą rozwiązania dotyczące dekarbonizacji (eliminacji z obiegu dwutlenku węgla i jego zagospodarowania, wytwarzania paliw zrównoważonych i syntetycznych, otrzymywania wodoru nisko- i zeroemisyjnego), cyfryzacji (wzmacniania efektywności energetycznej i cyfrowego zarządzania funkcjonowaniem farm wiatrowych) i gospodarki obiegu zamkniętego (oczyszczania wód poprocesowych).

– Zakładamy, że byłoby dobrze, gdybyśmy na jedno zagadnienie otrzymali od 5 do 10, a może nawet kilkanaście pomysłów. Wówczas istnieje szansa, że w tej dużej liczbie propozycji projektów znajdziemy optymalne rozwiązania – ocenia prof. Jerzy Małachowski.

Założenia programu NEON są zbieżne z celami strategii państwa wpisującymi się w fundamenty polityki klimatycznej UE, w tym zwiększania udziału OZE oraz neutralności emisyjnej, ale także są ściśle powiązane z potrzebami firmy Orlen, zgodnie z nową Strategią 2035.

– Dla nas bardzo ważna jest dekarbonizacja, czyli jednym z większych zagadnień w NEON III jest właśnie rozwój technologii sprzyjających ograniczaniu emisji gazów cieplarnianych, dwutlenku węgla szczególnie. To jest realizowane w różny sposób, zarówno poprzez wychwyt i składowanie, w tym wypadku NEON III dla nas jest bardzo ważne, abyśmy mieli możliwości konwersji także tego dwutlenku węgla jako wartościowego surowca do chemikaliów czy paliw, a nie szkodliwego składnika powietrza – podkreśla dr Arkadiusz Majoch, dyrektor Biura Badań i Rozwoju Petrochemii i Rafinerii Przyszłości w firmie Orlen. – Drugim zagadnieniem jest digitalizacja i cyfryzacja procesów. To zagadnienie jest dla nas istotne ze względu na wsparcie działań proefektywnościowych, które również są zawarte w Strategii i które powinny być zrealizowane w ramach perspektywy 2035 roku. Ostatnie zagadnienie to jest gospodarka obiegu zamkniętego. Ono będzie dedykowane wodzie jako pewnego rodzaju odpadowi, zanieczyszczonej wodzie, którą możemy wykorzystywać do procesów produkcji paliw albo chemikaliów.

Orlen wdraża szereg rozwiązań recyklingu, ograniczając odpady, zwłaszcza substancji niebezpiecznych, i produkty nienadające się do recyklingu. Zgodnie ze Strategią 2035 koncern planuje zwiększenie o 9 pp. udziału w sprzedaży produktów petrochemicznych opartych na surowcach odnawialnych i z obiegu zamkniętego oraz o 7 pp. polimerów i innych pochodnych. Ma to być możliwe m.in. dzięki zwiększonym mocom recyklingu – z 40 do 250 tys. t rocznie.

Nabór wniosków zakończy się 30 czerwca. Ocena projektów będzie się składać z dwóch etapów: oceny formalnej przeprowadzanej przez pracowników NCBR, na podstawie informacji zawartych we wniosku oraz wyjaśnień udzielonych przez wnioskodawcę, oraz oceny merytorycznej.

– Ja bym bardzo liczył, żeby udało nam się podpisać pierwsze umowy na koniec roku. To na pewno byśmy uznali za sukces. Wiemy, że kwota środków jest duża i tutaj chcielibyśmy, żebyśmy mogli tę kwotę w jednym rozdaniu, jeżeli to oczywiście będzie możliwe, zaalokować, aczkolwiek liczymy się z tym, że może być ta kwota niewykorzystana, w związku z tym będzie kolejne wezwanie – mówi prof. Jerzy Małachowski.

Celem konkursu jest opracowanie i rozwijanie technologii przyszłości poprzez finansowanie innowacyjnych rozwiązań, które są na niższym poziomie gotowości technologicznej (TRL 5-6), a są ważne w kontekście wymagań regulacyjnych i rynkowych. NCBR i ORLEN liczą, że możliwe będzie przetestowanie wybranych technologii w skali pilotażowej w ramach projektu, a następnie ich wdrożenie w praktyce gospodarczej. W nowej formule konkurs NEON III umożliwia badanie, testowanie i rozwijanie przełomowych rozwiązań w warunkach rzeczywistych w Orlenie, co ma znacznie przyspieszyć ich komercjalizację. 

– Instalacja pilotażowa, jeśli ją traktować jako etap wdrożenia, jest zaplanowana na 48 miesięcy po podpisaniu umowy, czyli od dnia rozpoczęcia fazy badawczo-rozwojowej. W związku z tym należy liczyć, że jeśli ten proces będzie dosyć sprawny, powinniśmy mieć jeszcze w tej dekadzie projekt w fazie wdrożenia – mówi dr Arkadiusz Majoch. – Instalacje demonstracyjne chcielibyśmy zlokalizować bardzo blisko naszych aktywów produkcyjnych. Rafineria w Płocku to najlepsze miejsce, dlatego że w wielu zagadnieniach szczegółowych tych trzech części tematycznych NEON III mamy powiązanie i integrację technologii. Będą one w jakimś sensie wpływały na te jednostki, będą je zmieniały i prowadziły w ramach ciągłego procesu do celu 2050, którym jest osiągniecie neutralności klimatycznej w naszej grupie. W Płocku jest też zlokalizowane nasze centrum badawczo-rozwojowe, które jest naturalnym hubem innowacji, gotowym również do alokowania instalacji pilotażowych. Jeśli się okaże, że będzie to inne miejsce, gdzie są aktywa, na przykład we Włocławku, to również jesteśmy na to gotowi.