Polska atrakcyjna dla firm biotechnologicznych. Globalne koncerny chętnie inwestują tu w badania kliniczne i opracowywanie nowych leków

Medycyna spersonalizowana oraz finansowanie nie tylko usług i leków, lecz także efektów zdrowotnych pozwalają optymalizować nakłady na technologie medyczne i rozwijać innowacje. Polska jest dla firm farmaceutycznych bardzo atrakcyjnym rynkiem pod tym względem. Jedna z nich, Amgen, obecna w Polsce od kilkunastu lat, prowadzi w Polsce badania kliniczne i rokrocznie przeznacza na działalność badawczo-rozwojową około 54 mln zł. Jednym z głównych obszarów działalności firmy są również leki biopodobne, opracowywane po wygaśnięciu ochrony patentowej oryginału i zgodnie z polskim prawem wprowadzane na listy refundacyjne, gdy są co najmniej o 25 proc. tańsze.

– Value based healthcare to medycyna oparta na wartościach – choć nie są to wartości etyczne, ale ekonomiczne. Można ją określić jako medycynę opartą na efekcie zdrowotnym. Dzisiaj system ochrony zdrowia płaci za poszczególne usługi czy leki. Natomiast przyszedł czas – szczególnie teraz, kiedy coraz węższe grupy docelowe stosują np. leki biologiczne – żeby system płacił za konkretny efekt zdrowotny. To jest zmiana paradygmatu, który pozwala stosować nowoczesne rozwiązania – mówi agencji Newseria Biznes Jacek Graliński, dyrektor ds. korporacyjnych Amgen.

Model efektywnej opieki opartej na wartościach zyskuje coraz większą popularność i nie jest już tak rewolucyjny, jak jeszcze dekadę temu. Ta koncepcja jest spójna z ideą medycyny personalizowanej, która w ostatnich latach spowodowała ogromny postęp w skuteczności leczenia onkologicznego. Leki celowane stanowią dzisiaj ponad 73 proc. stosowanych w czerniaku, 51 proc. w raku jelita grubego i 32 proc. w przypadkach nowotworu piersi.

Do końca 2016 roku na rynku było już dostępnych 137 terapii celowanych (spersonalizowanych), każdy z nich wymagający badania na okoliczność specyficznego biomarkera, a w ubiegłym roku zostały zarejestrowane pierwsze terapie genowe. Obecnie ponad jedna czwarta wszystkich nowych leków zatwierdzanych przez FDA to leki medycyny personalizowanej, których liczba w ciągu najbliższych pięciu lat ma wzrosnąć do 69 proc. Do końca tej dekady nakłady finansowe na medycynę spersonalizowaną w globalnej skali wzrosną kilkukrotnie, do ponad 149 mld dol.

Medycyna spersonalizowana znajduje zastosowanie nie tylko w onkologii, lecz także jej osiągnięcia coraz intensywniej wykorzystuje się też m.in. w kardiologii, reumatologii, chorobie Parkinsona czy Alzheimera. W połączeniu z koncepcją value based healthcare – ukierunkowaną na efekty – służy zarówno pacjentom, jak i optymalizacji nakładów przeznaczanych na technologie medyczne.

– Koncepcja value based healthcare jest w coraz większym stopniu obecna w świadomości menadżerów i polityków zdrowotnych w Polsce. Chcemy zabrać głos w tej dyskusji, ponieważ mamy doświadczenie i ekspertyzę – podkreśla Jacek Graliński.

Polska jest dla Amgen najważniejszym w Europie (drugim po USA) krajem pod względem liczby pacjentów w badaniach klinicznych. W 2016 roku firma prowadziła w Polsce pięćdziesiąt trzy badania kliniczne, głównie trzeciej fazy m.in. w obszarze onkologii, hematologii, chorób sercowo-naczyniowych, układu nerwowego, kostnego i chorób autoimmunologicznych. Ostatnio zostały też uruchomione w kluczowych obszarach trzy badania pierwszej fazy. W prowadzone w Polsce badania zaangażowanych jest aż czterysta pięćdziesiąt ośrodków badawczych, ponad dwa tysiące lekarzy oraz około cztery tysiące pacjentów.

Rok temu Amgen utworzył w Warszawie – jako szóste na świecie – Centrum Badań Klinicznych, które zarządza projektami w całej Europie i poza nią (m.in. w Rosji, Niemczech, Czechach, Szwajcarii i w krajach Półwyspu Bałkańskiego). Pod względem liczby badań klinicznych Polska zajmuje drugie miejsce na świecie w ramach globalnej struktury Amgen. Profesjonalizm i wysokie kompetencje lekarzy uczestniczących w badaniach oraz potencjał ośrodków medycznych są od lat doceniane przez firmę. Amgen, jako lider biotechnologii, aktywnie uczestniczy również w debacie nad wzmocnieniem potencjału Polski w tym zakresie.

– Myślimy o takich aktywnościach, które wesprą rozwój start-upów, albo dostarczaniu informacji, które są pomocne dla nowo tworzonych cząsteczek i organizacji uczestniczących w tym procesie – mówi Jacek Graliński.

Amgen w Polsce jest obecny od kilkunastu lat. Pod względem inwestycji w działalność badawczo-rozwojową plasuje się w czołówce firm farmaceutycznych na świecie, przeznaczając na ten cel ok. 4 mld dol. rocznie. Na polskim rynku w 2016 roku firma zainwestowała w B+R ponad 54 mln zł. Jednym z głównych obszarów działalności firmy są również leki biopodobne, opracowywane po wygaśnięciu ochrony patentowej oryginału i zgodnie z polskim prawem wprowadzane na listy refundacyjne gdy są co najmniej o 25 proc. tańsze.

– Z naszego punktu widzenia, oprócz wysokiej jakości i bezpieczeństwa dostaw tych produktów, korzyścią jest bez wątpienia duża oszczędność dla systemu ochrony zdrowia. Mówimy o bardzo istotnych kwotach, kiedy bierzemy pod uwagę setki milionów złotych wydawanych dzisiaj na terapie biologiczne, mówimy o bardzo dużej uldze dla budżetu płatnika– mówi Jacek Graliński.

Dyrektor ds. korporacyjnych Amgen ocenia, że Polska ma bardzo duży potencjał do rozwoju biotechnologii. Duża w tym zasługa przyjętej przez rząd w ubiegłym roku Strategii na rzecz Odpowiedzialnego Rozwoju do roku 2020, która wskazała tę branżę jako jeden z motorów innowacyjności całej gospodarki.