Ekonomiczne, prawne i społeczne uwarunkowania OZE - wnioski z konferencji FAPA

Fundacja FAPA Polska Izba Bankowości Spółdzielczej wraz z partnerami naukowymi: Polskim Stowarzyszeniem Prawników Agrarystów oraz Katedrą Finansów Instytutu Ekonomii Finansów SGGW w Warszawie – zorganizowała międzynarodową konferencję naukową pt. „Ekonomiczne, prawne i społeczne uwarunkowania produkcji i korzystania z odnawialnych źródeł energii”.

W konferencji wzięli udział przedstawiciele nauki oraz reprezentanci samorządu terytorialnego, którzy dyskutowali o możliwościach realnego wspierania rozwoju alternatywnych źródeł energii oraz ich upowszechniania wśród społeczności zamieszkujących zarówno tereny wiejskie, jak i miejskie aglomeracje.

Sesje plenarne moderowali: dr hab. nauk ekonomicznych Mirosław Wasilewski, prof. SGGW oraz prof. dr hab. nauk prawnych Aleksander Lichorowicz z Uniwersytetu Jagiellońskiego. Podczas sesji głos zabierali m.in.: dr hab. nauk prawnych Aneta Suchoń, prof. UAM (Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu), dr hab. nauk prawnych Izabela Lipińska, prof. UP (Uniwersytet Przyrodniczy w Poznaniu), mgr prawa Tomasz Marzec (Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu), dr nauk technicznych Piotr Dragan, wójt gminy Wisznice oraz dr hab. nauk prawnych Konrad Marciniuk, prof. UW (Uniwersytet Warszawski). Wśród gości z zagranicy byli obecni m.in. prof. dr Ángel Martínez Gutiérrez i prof. dr Trinidad Vázquez Ruano z Uniwersytetu w Jaén w Hiszpani oraz prof. dr Giuseppe Spoto (Uniwersytet Roma Tre w Rzymie, Włochy) i prof. Catherine del Cout (Uniwersytet w Nantes, Francja).

W trakcie wystąpienia wprowadzającego do tematyki konferencji dr hab. nauk ekonomicznych Piotr Gołasa (SGGW) wymienił czynniki wpływające na potrzebę rozwoju energetyki odnawialnej.

- Głównymi bodźcami do dalszego rozwoju OZE jest wyczerpywanie się złóż ropy, gazu oraz kwestie bezpieczeństwa energetycznego, które wysuwa się w ostatnich tygodniach na pierwszy plan – powiedział dr hab. Piotr Gołasa. – Należy też pamiętać o zmianach klimatycznych wywołanych emisją gazów cieplarnianych i kontrowersyjnej polityce UE zmierzającej do ograniczania tych emisji.

W części wystąpienia poświęconej możliwym obszarom badawczym w tematyce OZE Gołasa zwrócił też uwagę na interdyscyplinarny charakter tych badań oraz szeroki zakres obejmujący technikę, ekonomię i prawo.

W dalszej części konferencji uczestnicy poruszali m.in. kwestie spółdzielni obywatelskich, kwalifikacji gruntów rolnych przeznaczonych na produkcję energii odnawialnej, zakładania klastrów energetycznych, istotności agrofotowoltaiki, produkcji oraz magazynowania energii. Dyskutowano o obowiązujących przepisach i regulacjach prawnych związanych z wytwarzaniem energii odnawialnej oraz identyfikowano niezbędne zmiany umożliwiające skuteczne wdrażanie rozwiązań związanych z odnawialnymi źródłami energii.

Na uwagę zasługuje również wystąpienie wójta gminy Wisznice, dr. nauk technicznych Piotra Dragana, który zaprezentował własne doświadczenia dotyczące procesu upowszechniania inwestycji w odnawialne źródła energii na obszarze zarządzanej przez niego gminy. Podkreślił istotność komunikacji z mieszkańcami na każdym etapie prowadzonych uzgodnień oraz inwestycji. Wskazał też na konieczność wspierania inwestycji przez autorytety naukowe w dziedzinie ochrony środowiska, zdrowia publicznego i procesów negocjacyjnych. Wójt podkreślił również, iż niezwykle istotną kwestią jest zapewnienie elastycznego finansowania planowanych do realizacji inwestycji, zarówno przez podmioty prywatne, jak i jednostki samorządu terytorialnego.

Prelegenci zwrócili też uwagę, że bardzo istotnym czynnikiem wpływającym na poprawę odbioru instalacji OZE jest obiektywne wykazanie korzyści, zarówno tych społecznych, jak i związanych z indywidualnym budżetem odbiorcy.

- Jednym z głównych celów konferencji jest stworzenie fundamentów do przygotowania podręcznika o OZE dla gmin, który będzie kompendium wiedzy dla urzędników i mieszkańców. Podręcznik, który tworzymy w ramach tego przedsięwzięcia, pozwoli upowszechniać wiedzę i obalać mity w społeczeństwie dotyczące OZE – powiedział mgr inż. Robert Pośnik, przedstawiciel Fundacji FAPA, głównego organizatora konferencji.

Jak dodał, badania potwierdziły konieczność promowania OZE i uświadamiania społeczeństwa, którego wiedza opiera się głównie na różnego rodzaju opiniach, najczęściej niepotwierdzonych z punktu widzenia badań naukowych, związanych m.in. z bezpieczeństwem i ochroną środowiska.

O tym, jak ważna jest konieczność opracowania wytycznych do stosowania w zakresie konstrukcji umów pomiędzy właścicielami gruntów rolnych a podmiotami realizującymi inwestycje w instalacje OZE, przekonywała dr hab. nauk prawnych Izabela Lipińska, prof. Uniwersytetu Przyrodniczego w Poznaniu, która zaprezentowała doświadczenia we wdrażaniu OZE w Stanach Zjednoczonych. W jej ocenie prawidłowa konstrukcja tych umów pomiędzy wskazanymi stronami zapewnia stabilność, bezpieczeństwo inwestycji oraz pośrednio buduje w społeczeństwie przekonanie o wiarygodności procesów inwestycyjnych OZE z punktu widzenia interesów osób fizycznych wydzierżawiających grunty rolne na kilkadziesiąt lat.

W trakcie dyskusji zabrała głos prof. Catherine Del Cout z Uniwersytetu w Nantes, prezentując doświadczenia francuskie związane z energią atomową, dzięki której uzyskano bezpieczeństwo energetyczne we Francji.

Podczas panelu dyskusyjnego „Wiedza i mity o energii ze źródeł odnawialnych z perspektywy samorządu terytorialnego oraz doświadczeń zagranicznych” zostały również poruszone problemy związane z demonopolizacją sieci przesyłowych, które w ocenie uczestników konferencji stanowią jeden z głównych czynników hamujących rozwój i dostępność inwestycji w odnawialne źródła energii w Polsce.

Jak uznali organizatorzy konferencji, najważniejszym celem wydarzenia było przedstawienie problemu ekonomicznego, prawnego i społecznego uwarunkowań produkcji i korzystania z odnawialnych źródeł energii szerokiemu gronu odbiorców: naukowcom i przedstawicielom samorządów. - Dzięki konferencji nawiązaliśmy bezcenne kontakty z ekspertami, w tym z naukowcami. Wypracowaliśmy w ten sposób fundament do dalszej współpracy i rozwijania naszego projektu – mówi mgr inż. Robert Pośnik. - Temat i zakres projektu spotkał się z dobrym przyjęciem, wielokrotnie podkreślano też, że w szczególnej sytuacji geopolitycznej, w jakiej jesteśmy, należy go rozwijać.

Konferencja „Ekonomiczne, prawne i społeczne uwarunkowania produkcji i korzystania z odnawialnych źródeł energii” odbyła się 30 czerwca 2022 r.