Czy ograniczasz wydajność pracowników?

Role zespołowe Belbina - czy nadal aktualne?

Budowanie skutecznych zespołów jest ważne nie tylko w świecie biznesu, ale też w wojsku, w zespołach medycznych, a także w codziennym życiu. Jedna z popularnych teorii stworzona przez Mereditha Belbina zakłada, że zespoły odnoszące sukcesy składają się z aż dziewięciu pracowników, sprawujących kluczowe dla projektu role. Role zespołowe Belbina to koncepcja opracowana przez brytyjskiego psychologa i badacza, która opisuje 9 różnych ról, jakie członkowie zespołu mogą pełnić, aby osiągnąć sukces. I tak członkowie zespołu mogą  być m.in. “lokomotywą”, “ewaluatorem”, “duszą zespołu”, “poszukiwaczem źródeł. 

Według psychologa, każda rola wnosi do zespołu określone umiejętności i sposoby myślenia, a skuteczny zespół powinien zawierać różne role, aby działać skutecznie i uniknąć potencjalnych konfliktów. Każdy z nich wykazuje inne kompetencje i słabości. Przyjmuje się, że wykonanie testu i określenie ról może zwiększyć efektywność pracy. Czy aby na pewno?

Jak się okazuje, ta niezwykle popularna teoria ma kilka nieścisłości. Obecnie badacze pracujący nad zwiększeniem efektywności zespołów wskazują, że teoria ról zespołowych Belbina jest w znacznym stopniu podważalna. Badacze prowadzeni przez profesora psychologii UCL Adriana Furnhama doszli do wniosku, że "test nie daje wiarygodnych wyników”. Z kolei badacze prowadzeni przez Stephena Fishera z University of Strathclyde ustalili, że test Belbina był "szeroko stosowany, ale psychometrycznie nieuzasadniony". Innymi słowy, nie powinien być uznawany za przydatny test psychometryczny. Na szczęście późniejsze badania z powodzeniem zidentyfikowały inne narzędzia i zachowania, które przewidują wysoką wydajność.

• Badacze postawili tezę, że skład zespołu jest stosunkowo mało istotny w określaniu jego wydajności. Czynniki takie jak liczba uczestników, różnorodność umiejętności i preferencje pracowników, dotyczące pracy zespołowej lub indywidualnej, nie mają zasadniczo wpływu na ich wydajność. Chcąc zbudować skuteczny zespół musimy skupić się na innych zmiennych, które pomogą nam lepiej zaplanować i wyegzekwować pracę. - mówi Agnieszka Jarosz, dyrektor zarządzająca ACCA Polska, Ukraina i Kraje Bałtyckie.

Deleguj obowiązki  i słuchaj zespołu

Nowe badania pokazują, że pewne zachowania członków zespołu, takie jak delegowanie zadań, komunikacja i wsparcie społeczne, mają wpływ na jego wydajność. W celu lepszego zrozumienia mocnych i słabych stron pracowników, można wykorzystać testy psychologiczne, które pomogą zidentyfikować konkretne obszary wymagające pracy. Bywa jednak, że menedżerowie czasami przeceniają swoje umiejętności przywódcze i nie zauważają problemów w zespole, które wpływają na pracowników. Dlatego ważne jest, aby uwzględnić opinie poszczególnych członków zespołu w celu oceny mocnych i słabych stron, zamiast polegać wyłącznie na opinii menedżera. Co więcej, kierownicy, którzy skupiają się zbytnio na wynikach zespołu, paradoksalnie mogą ograniczyć maksymalny poziom jego osiągnięć.

Klarowność roli

Badania prowadzone przez Christinę Lacerenzę na Uniwersytecie w Kolorado w Boulder wskazują na szczególne znaczenie jasnego określenia ról. Członkowie zespołu powinni mieć 100% pewność, co do wykonywania sposobu wykonywania pracy. Każda nieścisłość może budzić wątpliwość w sposób, jaki należy wykonać pracę i przez to zmniejszać efektywność pracownika. 

Jednak klarowność roli nie oznacza, że ​​odpowiedzialności i zadania powinny być przypisane danej osobie tylko raz (na przykład na początku współpracy) i pozostać niezmienne. Nasz zespół powinien w elastyczny sposób realizować delegowane zadania i być przygotowanym na podjęcie nowej roli, celem skutecznej realizacji projektu.

Motywacja zbiorowa

Dane zebrane przez badacza z dziedziny zarządzania, Niranjana Janardhanana i jego współpracowników pokazały, że zbiorowa motywacja członków zespołu do rozwijania swojej wiedzy i opanowywania nowych umiejętności była lepszym wskaźnikiem ogólnego osiągnięcia zespołu, niż po prostu chęć dobrego wykonania pracy. Menedżerowie mogą więc osiągnąć lepsze wyniki, podkreślając zarówno potrzebę osiągnięć zespołu, jak i to, że praca może być szansą rozwoju swoich umiejętności,

• Jedną z ważnych technik poprawy wydajności zespołu jest debriefing - czasami nazywany „przeglądem po akcji”, na przykład w armii amerykańskiej i National Health Service w Wielkiej Brytanii. W  trakcie dyskusji członkowie zespołu okresowo analizują konkretny projekt lub niewielką liczbę powiązanych prac, a nie ogólną wydajność pracowników. Poprzez omówienie zarówno pozytywnych zachowań, które przyczyniły się do sukcesu zespołu, jak i negatywnych zachowań, które mu przeszkadzały, można wstępnie ustalić poprawę przyszłej wydajności. - dodaje Agnieszka Jarosz. 

Warto dodać, że debriefingi poprawiają wydajność zespołu o około 25%. W praktycznym ujęciu debriefing jest więc stosunkowo niedrogim narzędziem, które może przynieść wymierne korzyści.