Od czego zależy opłacalność inwestycji w OZE?

Czy zainstalowanie fotowoltaiki jest opłacalne? Ile mogę zyskać? Po jakim czasie zwrócą mi się poniesione koszty? Między innymi takie pytania zadają sobie osoby, które rozważają zainwestowanie w odnawialne źródła energii. Właściciele i zarządzający przedsiębiorstwami zastanawiają się często, jaka będzie rentowność inwestycji w instalację fotowoltaiczną w ich firmie. Poniżej prezentujemy przykłady z polskich firm i przedstawiamy, jakich okresów zwrotu może oczekiwać przedsiębiorstwo od inwestycji w instalację fotowoltaiczną o mocy do 50 kWp oraz powyżej 50 kWp i od jakich czynników będą one zależeć.

Rosnące rachunki za prąd mobilizują Polaków do poszukiwania alternatywnych źródeł energii. Na koszty są szczególnie narażeni przedsiębiorcy, u których konsumpcja energii jest znacząco wyższa niż w przypadku indywidualnych gospodarstw domowych. Przykładem może być branża meblarska, która do niedawna radziła sobie świetnie, a obecnie zadłużenie tego sektora wynosi ponad 101 milionów złotych[1]. Rosnące koszty energii to także bolączka firm, które produkuję żywność, odzież czy samochody. Coraz więcej przedsiębiorców poszukuje sposobów, by zredukować koszty. Mając na uwadze, że energia pochłania dużo pieniędzy i stanowi jeden z głównych wydatków firm – te chętniej inwestują w odnawialne źródła energii. Jednak – zanim wydadzą pieniądze – muszą przeanalizować, jak szybko zwróci się dana inwestycja. Firma INERGIS – jeden z liderów na rynku OZE – przygotowała analizy dla przedsiębiorców, jak szybko odzyskają swoje pieniądze.

Od czego zależy opłacalność inwestycji w OZE?

Opłacalność inwestycji w odnawialne źródła energii zależy od wielu czynników, które należy uwzględnić przed podjęciem decyzji. Każda instalacja jest inna i powinna być indywidualnie dobrana do obiektu i firmy, tak żeby w jak największym stopniu odpowiadać potrzebom użytkownika.

 – Instalacja powinna mieć właściwie dobraną moc. Ta zależy od wielu zmiennych, w tym zapotrzebowania danej jednostki na energię elektryczną, tego, ile tej energii potrzebuje firma w danych godzinach i miesiącach. Niektóre przedsiębiorstwa pracują sezonowo, w związku z tym w pewnych okresach w roku zużycie energii będzie znacząco wyższe. Kolejną kwestią jest to, jaką mocą przyłącza dysponuje obiekt, gdzie ma być zlokalizowana instalacja i ile miejsca można na nią przeznaczyć – mówi Wiktor Dowgań z INERGIS. – Każdy błąd podczas doboru mocy instalacji sprawia, że ta może działać niepoprawnie, a inwestycja staje się mniej rentowna.

Ekspert podkreśla, że im wyższa autokonsumpcja, tym szybciej zwróci się dana inwestycja. I to różni firmy od gospodarstw indywidulanych – przedsiębiorstwa z reguły potrzebują o wiele więcej energii niż konsumenci na co dzień w swoich domach. Co ważne, energia elektryczna oddana do sieci dla instalacji o mocy do 50 kWp w firmach może być odbierana na zasadach net-billingu przewidzianego dla prosumentów lub przy instalacjach powyżej 50 kWp odsprzedana za ustaloną kwotę. Istotnym czynnikiem jest koszt wykonania instalacji. Bazując na przykładach inwestycji wykonanych przez INERGIS dla różnych przedsiębiorstw możemy powiedzieć, że instalacja fotowoltaiczna kosztować będzie średnio od 3800 do 4500 zł netto za każdy 1 kWp zainstalowanej mocy. Przy dużych instalacjach o wielkości 1 MWp i powyżej, cena może spać nawet do 2700 zł/kWp netto.

Co jeszcze wpływa na okres zwrotu z inwestycji? Ceny energii elektrycznej w danym kraju.

 – Przede wszystkim kalkulujemy, ile energii uzyskaliśmy, dzięki instalacji fotowoltaicznej, której jednocześnie nie musieliśmy kupić od sprzedawcy energii oraz ile zaoszczędziliśmy odsprzedając nadwyżki energii z sieci elektroenergetycznej – wyjaśnia Adrian Wachelka z INERGIS. – W 2023 roku w Polsce ustawą wprowadzono interwencyjne ograniczenie stawek za energię elektryczną na poziomie 785 zł/MWh (0,785 zł/kWh) dla tzw. podmiotów wrażliwych, w tym dla niektórych przedsiębiorstw. Oprócz tego podmioty zobowiązane są ponosić inne opłaty, wśród których najistotniejsza jest opłata zmienna z tytułu dystrybucji energii w rachunku za energię widoczna jako „składnik zmienny stawki sieciowej”. Przykładowa dzisiejsza stawka opłaty zmiennej z tytułu dystrybucji dla przedsiębiorców przyłączonych do sieci Tauron dla taryfy C11 wynosi 0,2227 zł/kWh.

Stawka jaką płaci przedsiębiorstwo za zakup energii elektrycznej będzie różnić się w zależności od modelu zakupu energii. Dla wielu firm realnie płaconą stawką za zakup energii elektrycznej jest kwota 0,785 zł/kWh. Dodając do niej koszt związany z dystrybucją np. dla taryfy C11 na terenie sieci Tauron równą 0,2227 zł/kWh, można przyjąć że firma realnie płaci około 1,01 zł/kWh netto.

Rentowność instalacji fotowoltaicznych na przykładach

Średni okres zwrotu z instalacji fotowoltaicznej w firmie będzie różnić się w zależności od wielu czynników i może wynosić szacunkowo od 3 do 6 lat, co pokazuje, że rentowność instalacji fotowoltaicznej może wynosić od 33 proc. do około 17 proc. rocznie.

Możemy jednak przedstawić poglądowe okresy bazując na wykonanych przez INERGIS konkretnych instalacjach i rzeczywistych danych o ich produkcji i kosztach oraz pewnych założeniach co do cen energii. W celu przedstawienia poglądowych okresów zwrotu poniżej prezentujemy przykłady instalacji fotowoltaicznych wykonanych przez INERGIS. Poniższe przykłady przedstawiają prosty okres zwrotu, jaki możemy uzyskać poprzez oszczędności na zakupie energii elektrycznej oraz rozliczeniu nadwyżek oddanych do sieci. Przykłady poniżej przedstawiają realne instalacje i wyniki ich działania.

1. W przedsiębiorstwie usługowym posiadającym własny budynek biurowy w nowoczesnym budownictwie o powierzchni około 1000 m2, wyposażony w gruntową pompę ciepła i centralę klimatyzacyjną, u którego poziom autokonsumpcji wynosi ok. 65 proc., a firma rozliczana jest w systemie net-billingu, instalacja fotowoltaiczna o mocy 39 kWp, zapewnia:
   1. Produkcję energii w sumie na poziomie 39 100 kWh rocznie
   2. Około 35 420 zł oszczędności rocznie na zakupie energii elektrycznej
   3. Rentowność roczną na poziomie 23 proc.
   4. Szacunkowy okres zwrotu wynoszący 4,3 roku

1. W średniej wielkości przedsiębiorstwie produkcyjnym z branży przetwórstwa spożywczego, u którego poziom autokonsumpcji wynosi 99,5 proc., instalacja fotowoltaiczna o mocy 300 kWp zapewniła:
   1. Produkcję energii w sumie na poziomie 337 100 kWh rocznie
   2. Około 398 100 zł oszczędności rocznie na zakupie energii elektrycznej
   3. Rentowność roczną na poziomie 28 proc.
   4. Szacunkowy okres zwrotu wynoszący prawie 3,5 roku

1. W przedsiębiorstwie z branży usług medycznych posiadającym własny obiekt, u którego poziom autokonsumpcji wynosi mniej więcej 86 proc., a firma rozliczana jest w systemie net-meteringu, instalacja fotowoltaiczna o mocy 20 kWp zapewniła w ciągu ostatniego roku:
   1. Produkcję energii w sumie na poziomie 18 000 kWh rocznie
   2. Około 17 700 zł oszczędności rocznie na zakupie energii elektrycznej
   3. Rentowność roczną na poziomie 22 proc.
   4. Szacunkowy okres zwrotu wynoszący nie całe 4,5 roku

1. W przedsiębiorstwie produkcyjnym z branży meblarskiej, u którego poziom autokonsumpcji wynosi mniej więcej 84 proc., a stawka zakupu energii oraz opłata zmienna z tyt. dystrybucji wynosi 0,75 zł/kWh, instalacja fotowoltaiczna o mocy 420 kWp przy założeniu braku możliwości oddawania nadwyżek energii do sieci zapewnić może:
   1. Produkcję energii w sumie na poziomie 431 000 kWh rocznie
   2. Około 271 000 zł oszczędności rocznie na zakupie energii elektrycznej
   3. Rentowność roczną na poziomie 20 proc.
   4. Szacunkowy okres zwrotu wynoszący 5 lat

Podane przez firmę przykłady pokazują, jak szybko może zwrócić się inwestycja w fotowoltaikę i jakie założenia należy spełniać.

[1] Dane z Krajowego Rejestru Długów