Fundusze Venture Capital - perspektywy dofinansowania dla Start-up'ów

Fundusze Europejskie wyróżniają się szerokim wachlarzem instrumentów finansowych, do których, poza flagowymi konkursami w postaci bezzwrotnych grantów, zaliczają się fundusze venture capital. Stanowią one alternatywny rodzaj wspierania innowacji, kierowany do przedsiębiorstw typu start-up tj. innowacyjnych spółek, poszukujących lub posiadających rentowny model biznesowy, dążących do szybkiego wzrostu, działających na rynku nie dłużej niż pięć lat. Z jakiego konkretnie wsparcia mogą skorzystać?

Start-up’y, rozpoczynając swoją działalność, ponoszą ryzyko zakładające, że stworzona innowacja w postaci usługi czy produktu może nie znaleźć odbiorców na rynku. Niepewność, jaką niesie za sobą nowa działalność, weryfikowana jest na etapie oceny modelu biznesowego przez potencjalnego inwestora. Start-up’y charakteryzuje zastosowanie w działalności nowych technologii i metod pracy dostępnych na rynku od maksymalnie pięciu lat, co pozwala stworzyć przewagę technologiczną i gwarancję szybkiego wzrostu. – Stworzony w ten sposób nowy model biznesowy niesie ryzyko niepowodzenia przedsięwzięcia w początkowej fazie inwestycji, zwanej popularnie „fazą zasiewów”. Inwestycje tego typu mają na celu wytypowanie najlepiej rokujących, ale zarazem bardzo ryzykownych projektów, które w przyszłości mogą zmienić oblicze gospodarki światowej. – prognozuje Laura Kloch, Starszy Konsultant ds. projektów UE z Centrum Badań i Rozwoju Technologii dla Przemysłu S.A.

Rynek start-upów Polsce

Działalność start-up’ów na polskim rynku jest dosyć krótka, a ich źródeł należy szukać w Stanach Zjednoczonych czy w Wielkiej Brytanii. Do najbardziej znanych na arenie międzynarodowej start-up’ów należą m.in. Facebook, Uber, Airbnb, Spotify.

W Polsce w 2021 r. liczbę start-upów szacowano na od 3 tys. do 6 tys. firm we wszystkich branżach. Najbardziej znane start-up’y w kraju to m.in.: Booksy – platforma usług fryzjerskich, kosmetycznych i innych, Callpage – oprogramowanie pozwalające na oddzwonienie do klienta w ciągu 28 sec. od pozostawienia przez niego danych na formularzu internetowym czy Brainly – platforma edukacyjna.

Kim jest inwestor start-up’u i w jaki sposób skorzystać z finansowania?

Najbardziej popularną formą finansowania są fundusze venture capital (VC) oraz środki prywatnych inwestorów, tzw. aniołów biznesu.

Venture capital to inwestycje kapitałowe dokonywane na rynku pozagiełdowym, inwestujące

w przedsięwzięcia we wczesnych fazach rozwoju, które realizowane są przez wyspecjalizowane podmioty, tj. fundusze venture capital.

Wczesna faza rozwoju zakłada rozpoczęcie prac mających na celu przekształcenie pomysłu w model biznesowy. Obejmuje ona rozpoznanie rynkowe dla nowego produktu czy usługi. Na tym etapie rozwoju biznesowego przedsiębiorcy mogą liczyć na wsparcie w ramach funduszy venture capital.

Anioły biznesu – kim są i gdzie ich szukać?

Finansowanie działalności start-up’ów ze środków prywatnych inwestorów, czyli Aniołów Biznesu jest, obok bezzwrotnych dotacji z funduszy europejskich czy funduszy venture capital, jedną z najbardziej znanych form finansowania. W Polsce tradycja aniołów biznesu jest znacznie krótsza niż na Zachodzie czy w Ameryce Północnej, a ze wsparcia aniołów biznesu korzysta w Polsce zaledwie 17% rodzimych start-up’ów. Z definicji, aniołem biznesu jest przedsiębiorca lub osoba prywatna, która posiada doświadczenie w prowadzeniu z sukcesem biznesu w danej branży i chce zainwestować własne środki w innowacyjne rozwiązania przedsiębiorstw, będących we wczesnej fazie rozwoju. Są to najczęściej lokalni inwestorzy, pomagający firmom ze swojego regionu.

Aby zachęcić inwestora projekt musi cechować się dużym potencjałem rozwoju i odpowiednim modelem biznesowym, zakładającym sukces rynkowy. W przypadku aniołów biznesu wyróżniamy dwa rodzaje inwestycji. Jednym z nich jest inwestycja bezpośrednia - anioł biznesu w zamian za zainwestowanie środków obejmuje część udziałów w spółce. Inną opcją jest utworzenie spółki celowej, której udziałowcami mogą być zarówno osoby fizyczne jak i prawne, przy założeniu, że wszyscy inwestorzy zgadzają się na wspólną strategię biznesową i inwestycyjną, tworząc w rezultacie jeden podmiot. Progi kwotowe w przypadku aniołów biznesu dobierane są indywidualnie przez inwestorów.

Gdzie szukać aniołów biznesu?

W Polsce wielu inwestorów działa w ramach różnych organizacji, które pośredniczą w kontaktach pomiędzy inwestorami, a pomysłodawcami innowacyjnych rozwiązań. Najpopularniejsze sieci aniołów biznesu to m.in.:

• Lewiatan Business Angels,
• Sieć aniołów biznesu AMBER,
• PolBAN Business Angel Club,
• Kobieca Sieć Aniołów Biznesu,
• Fundusz Kapitałowy Agencji Rozwoju Pomorza S.A.
• Business Angel Seedfund (BAS)
• Śląska Sieć Aniołów Biznesu Silban
• Investin.

Program BRIdge Alfa - wsparcie innowacyjnych projektów B+R

Program BRIdge Alfa został stworzony na początku perspektywy finansowej 2014–2020 i jest finansowany ze środków Programu Operacyjnego Inteligentny Rozwój (POIR). Nabór wniosków trwa do 2023 roku. Założeniem programu jest wsparcie innowacyjnych projektów B+R i ich komercjalizacji ze środków publicznych we współpracy z funduszami kapitałowymi.

– Atrakcyjność Programu BRIdge Alfa potęguje fakt, że liczba aniołów biznesu na krajowym rynku jest wciąż znikoma, a niejednokrotnie spółki technologiczne mają trudność w organicznym rozwinięciu technologii do poziomu wzbudzającego zainteresowanie tak wymagających uczestników rynku kapitałowego, jak fundusze inwestycyjne z wyłącznie prywatnym kapitałem. – zauważa Laura Kloch, Starszy Konsultant ds. projektów UE z CBRTP.

W ramach partnerstwa fundusze (alfa) otrzymują środki na finansowanie konkretnych spółek i ich rozwiązań w fazie „proof of concept”, które to przeznaczane są na realizację określonych w umowie inwestycyjnej zadań. Jednak tu oceniana jest realizacja prac rozwojowych ukierunkowanych na osiągnięcie wyższego poziomu gotowości technologii. Katalog pozycji objętych wsparciem finansowania jest szerszy i bardziej elastyczny niż w przypadku flagowego programu NCBR „Szybka Ścieżka”.

Świadomość alternatywnych form finansowania

Na wczesnym etapie rozwoju innowacyjnego przedsiębiorstwa ważne jest powierzenie procesu wsparcia biznesowego i organizacyjnego doświadczonym zespołom zarządzającym prywatnymi inwestycjami, co może przełożyć się na sukces projektów i dynamiczniejszy rozwój technologii. Do osiągnięcia tego celu niezbędne jest uwzględnienie aspektów ekonomicznych przyszłego produktu czy usługi, opartych na innowacyjnej technologii. Dodatkowo inwestowanie w start-up’y nie musi się ograniczać do środków własnych czy prywatnych inwestorów.

W obecnej perspektywie finansowej warto skorzystać ze środków publicznych w ramach Funduszy Alfa finansowanych przez NCBR. Połączenie mechanizmu alokacji środków publicznych i prywatnych, w rezultacie oznacza, że instytucja publiczna przejmuje większą część ryzyka inwestycyjnego, co jest atrakcyjne dla inwestorów prywatnych. Skorzystanie z finansowania w ramach Funduszy Bridge Alfa nie wyklucza pozyskania dodatkowych środków w ramach innych konkursów na dalszy rozwój technologii. Pamiętać należy jednak o zakazie podwójnego finansowania czy ograniczeniu finansowania w ramach pomocy de minimis.

Źródło informacji: Centrum Badań i Rozwoju Technologii dla Przemysłu (CBRTP)