Globalizacja finansowa: czy zdążamy w kierunku systemu spolaryzowanego?

• Wywołany przez Covid-19 kryzys oraz, w ostatnim czasie, wojna w Ukrainie spowodowały pewną zmianę w myśleniu o globalizacji finansowej. W szczególności zaś duże kraje wschodzące wykazują rosnące niezadowolenie z zachodnich schematów skoncentrowanych na dolarze amerykańskim (USD) . Z powodu wzrostu gospodarki chińskiej (i jej asertywności geopolitycznej), CNY wydaje się naturalnym konkurentem.

• Obserwujemy, że od 2009 roku rola CNY w światowym systemie finansowym wzrosła prawie dwukrotnie, nieznacznie wyprzedzając waluty JPY i GBP. Zrównanie się z USD zajmie prawdopodobnie znacznie więcej czasu, o ile w ogóle będzie możliwe. Nasza analiza opiera się na przekrojowym porównaniu wielkości gospodarczej kraju emitującego walutę, wiarygodności waluty, jak również poziomu jej umiędzynarodowienia, wymienialności i statusu waluty rezerwowej.

• Kolejną fazą globalizacji finansowej może być powstanie systemu spolaryzowanego. Wzrost znaczenia CNY to nie tylko kwestia rozwoju i dywersyfikacji finansowej, ale także sprawa geopolityczna. W scenariuszu optymistycznym, światowe finanse mogłyby zmierzać w kierunku systemu wielobiegunowego, w którym podmioty gospodarcze bez problemu posługują się zarówno USD, jak i CNY. W scenariuszu pesymistycznym, mogłyby powstać dwie strefy wpływów (USA i USD vs. Chiny i CNY), z niewielką wymianą. Rzeczywistość może leżeć pomiędzy tymi dwiema skrajnościami, ponieważ w przyszłości geopolityka będzie prawdopodobnie kierować trendami gospodarczymi w znacznie większym stopniu niż dotychczas.

• Jednak droga do spolaryzowanego systemu finansowego nie jest prosta. Chociaż w latach 2000-ych i na początku lat 2010-ych postępy chińskich reform w kierunku liberalizacji rachunku kapitałowego były szybkie, pojawiły się też pewne przeszkody. W latach 2015-2016 wprowadzono wzmożoną kontrolę kapitału, aby powstrzymać silną deprecjację CNY, a niektóre śmiałe inwestycje w ramach Inicjatywy Pasa i Drogi nie zawsze okazywały się trwałe. Szeroko zakrojone regulacje wprowadzone w 2021 roku wywołały również obawy dotyczące ryzyka politycznego. Chociaż chińscy przywódcy prawdopodobnie nadal będą dążyć do zwiększenia globalnej roli CNY, to rosnąca liczba problemów w Chinach może grozić spowolnieniem tempa dalszych reform i otwarcia systemu finansowego.

• Rozwój technologiczny jako sposób na wykonanie znaczącego skoku naprzód? Chiny planują połączenie swojej szeroko stosowanej waluty cyfrowej banku centralnego (CBDC) z technologią blockchain – po potwierdzeniu wzrostu wydajności i niezawodności. To mogłoby przyspieszyć wzrost roli CNY w globalnym systemie finansowym.

Wywołany przez Covid-19 kryzys oraz, w ostatnim czasie, wojna w Ukrainie spowodowały pewną zmianę w myśleniu o globalizacji finansowej: Łańcuchy dostaw okazały się bardziej wrażliwe niż oczekiwano, a w wielu krajach doszło do uzależnienia od żywności i energii, co osłabiło odporność społeczno-demograficzną. Chociaż wydaje się, że globalizacja handlu uległa wypłaszczeniu (i mało prawdopodobne jest odwrócenie tego zjawiska) , to czy globalizacja finansowa, skoncentrowana na transgranicznym wykorzystaniu dolara amerykańskiego w transakcjach i handlu, może jednak być zagrożona? Jakie są alternatywy i co musiałoby się stać, żeby były realne? Czy współistnienie waluty konkurencyjnej i dolara amerykańskiego jest możliwe w obecnym systemie, czy też wymagałoby to przejścia na inny system?