Krocząc ścieżką wolności – zamki i dwory na Drodze Wolności

Na przestrzeni historii obserwujemy niesłabnące pragnienie ludzi do wolności, które przez wieki przejawiało się w różnych formach. Ostatnie wydarzenia na Białorusi przypomniały nam o znaczeniu wolności i pokazały potencjał pokojowych protestów. Niedawno została uruchomiona inicjatywa solidarnościowa mająca na celu wsparcie obrońców wolności na Białorusi - Droga Wolności, która zgromadziła ponad 50 000 ludzi, którzy utworzyli „żywy łańcuch” z Wilna do granicy z Białorusią. Na trasie tej można również zobaczyć historyczne obiekty przypominające o walce o wolność - dwory i zamki, w których chroniono i pielęgnowano pragnienie wolności.

– Dwory są symbolem dążenia do wolności i jedności. Przez wieki gromadziły się w nich najbystrzejsze umysły, pisarze, artyści i osoby rządzące państwem. Dążenie do wolności w czasie okupacji wśród wyższych warstw społecznych było bardzo silne i doprowadzało do prześladowań, deportacji i skazania wielu właścicieli ziemskich, którzy chronili i wspierali bojowników o wolność – mówi Gintaras Karosas, Prezes Stowarzyszenia Litewskich Zamków i Dworów.

I dodaje: Ci, którzy chcą poczuć ducha wolności i niepodległości, mogą podróżować po terenach i dworach znajdujących się wzdłuż trasy ostatnio utworzonego „żywego łańcucha”, czyli z Wilna do granicy z Białorusią. Według niego całą okolicę można zwiedzić w ciągu zaledwie jednego dnia, a chętni na dłuższą podróż mogą dodatkowo odwiedzić dwory położone w sąsiedztwie Bałtyckiego Łańcucha, który miał miejsce w 1989 roku, będący protestem przeciwko ówczesnej sytuacji politycznej w krajach wchodzących w skład Związku Radzieckiego.

Dwory i zamki na terenach Drogi Wolności

Zamek w Medininkai (lit. Medininkų pilis)

Uważa się, że zamek został wybudowany w pierwszej połowie XIV wieku. Był on jednym z głównych punktów przeznaczonych do obrony państwa litewskiego. Od tego czasu zamek przeszedł wiele przekształceń, ale zachował się i został odbudowany. Wraz z przywróceniem państwowości Litwy rozpoczął się nowy etap dla zamku w Miedinikai. W 1993 roku przystąpiono do odbudowy wieży zamkowej.

Dwór w Niemieży (lit. Nemėžio dvaras)

Pierwsza oficjalna wzmianka o tym dworze pochodzi z końca XV wieku, kiedy to książę Aleksander uroczyście witał tutaj narzeczoną. W 1836 roku dwór uzyskał swoje obecne kształty, gdy Mikołaj Tyszkiewicz (lit. Mykolas Tiškevičius) zbudował dwukondygnacyjny, murowany pałac. W dworku w Niemieżu (lit. Nemėžis), oprócz głównych budynków mieszkalnych i gospodarczych, już na początku XVII wieku był młyn wodny, fabryka serów, browary, a w XVIII wieku - warsztaty papiernicze i kaletnicze. Ostatni dworek, stajnia i biuro pozostały niezmienione do dziś.

Dwór w Markučiai (lit. Markučių dvaras)

Do dziś zachował się dwór pochodzący z XVIII wieku, park ze stawami, cmentarz rodzinny, kaplica śv. Varvary i pomnik A. Puszkina. Muzeum prezentuje sześć autentycznie urządzonych pokoi z końca XIX wieku. Wystawione są tu meble, fotografie, artykuły gospodarstwa domowego i dzieła sztuki.

Dwór w Tuskulėnai (lit. Tuskulėnų dvaras)

Do dziś zachował się pałac dworu w Tuskulėnai, zbudowany na początku XIX wieku. Pałac należy do okresu późnego klasycyzmu i jest typowym przykładem rezydencji wiejskiej.
Elewację wschodniego pałacu od strony Wilii zdobią sztukaterie z motywami roślinnymi, a na dachu znajdują się rzeźby trzech mitologicznych bogiń - Diany, Junony i Wenus.

Dwór w Lubowie (lit. Liubavo dvaras)

Niedaleko od litewskiej stolicy – Wilna, znajduje się otwarty dla zwiedzających jeden z najstarszych dworów w Liubavas. Jest tu muzeum historii kultury i dziedzictwa technicznego kraju. Barokowa architektura zabudowań z XVIII wieku oraz system tarasowych oczek wodnych czynią ten dworek wyjątkowym w europejskim kontekście. Młyn wodny dworu Liubavas to specyficzny obiekt, który zaskakuje jakością muru i wielofunkcyjnością. Na początku XX wieku maszyneria młyna nie była już napędzana przez stare koło wodne, ale przez działającą do dziś szwedzką turbinę wodną, ​​dzięki której młyn nadal wytwarza energię elektryczną z odnawialnego źródła, jakim jest woda. Młyn wodny w posiadłości Lubavas zdobył najwyższą nagrodę dziedzictwa kulturowego Europa Nostra za jakość odrestaurowania. – W XIX wieku w majątku Lubawów mieszkał i pracował utalentowany litewski rzeźbiarz i architekt, który należał do towarzystwa filomatów i filaretów, działających na Uniwersytecie Wileńskim, walczących o wolność swojego kraju i prześladowanych przez władze okupacyjne  – mówi Gintaras Karosas.

Dwór w Kairėnai (lit. Kairėnų dvaras)

Ślady zamieszkania w rejonie Kairenai pochodzą z IV - VII wieku. Najstarsza pisemna wzmianka o majątku w Kairėnai pochodzi z XVI wieku, o przywileju nadanym przez Zygmunta Starego. W okresie rozkwitu, który przypadał na XVIII wiek, działała tu orkiestra i teatr amatorski, zgromadzono bogatą bibliotekę. Pielęgnowano park w stylu angielskim z systemem stawów, letnim pawilonem teatralnym, altaną na wyspie na stawie, barokową kaplicą, fontanną, kwiatami itp.

Dwory w otoczeniu trasy Bałtyckiego łańcucha

Dwór w Rogówku (lit. Raguvėlės dvaras)

Dwór Raguvėlė, który należał do rodziny Komarowów, składa się z dużego kompleksu 19 budynków położonych wzdłuż rzeki. W skład kompleksu budynków wchodzą gorzelnia, kaplica-mauzoleum, dwie ceglane stodoły, młyn, stadnina koni, obora dla krów, stodoła, spichlerz, stajnia, chlew, magazyn itp. Przez rzekę wiedzie tzw. „małpi most”. Główny pałac to budynek w stylu klasycystycznym z parkiem.

Dwór w Akmenai (lit. Akmenu dvaras)

Dworek wyróżnia się rozwiązaniami inżynieryjnymi. Na stawie obok głównego budynku znajdowała się kiedyś elektrownia, która była wówczas rzadkością. W drugiej połowie XIX wieku w dworze powstał młyn o kamiennych ścianach z murem holenderskim, który przez wiele lat dostarczał mąkę całemu obszarowi. Kamienny młyn zbudowany przez właściciela ziemskiego Hoppena pochodzi z początku XX wieku i był jednym z największych w regionie.

Dwór w Pienionys (lit. Pienionių dvaras)

Źródła pisane wspominające o tym dworze pochodzą z XVI wieku. Na początku XIX wieku wybudowano tu nowy, ozdobny, mieszkalny dwór w stylu klasycystycznym, założono oranżerię i 9-hektarowy park krajobrazowy. Park ten był przez jakiś czas utrzymywany przez profesjonalnego czeskiego ogrodnika Francisa Leinera. Posadzono tu wiele rzadkich roślin sprowadzonych z całego świata. Podobno rosło tu prawie dwieście rzadkich gatunków i odmian roślin, drzew i krzewów ozdobnych. Ocalały z XIX wieku dwór składa się ze stodoły, wędzarni, browaru i bramy z rzeźbami lwów.

Dwór w Burbiškės (lit. Burbiškio dvaras)

Dwór ten znajduje się w Parku Regionalnym Anykščiai (lit. Anykščių regioninis parkas), niedaleko jeziora Rubikiai (lit. Rubikių ežeras). Stojący na malowniczym lewym brzegu rzeki Anykščiai stylowy pałac z XIX wieku już z daleka przyciąga wzrok. Ten zabytek architektury, klejnot epoki klasycyzmu, urzeka subtelnością i elegancją. Źródła historyczne podają, że właściciele ziemscy uczestniczyli w powstaniu w 1863 roku i za to trafili do więzienia, a jednego nawet skazano na śmierć. Wyrok ten, na skutek wielkich starań, zamieniono na 12 lat katorgi na Syberii. – Wielu właścicieli ziemskich ceniło państwowość i dążenie do wolności. Wielu spotkał za to smutny los - deportacje, a nawet kary śmierci – opowiada Gintaras Karosas, dodając że w czasie carskiego ucisku właściciele ziemscy z Burbiškės wspierali finansowo publikację zakazanych litewskich książek, założyli tajną litewską szkołę i pomagli młodym ludziom w edukacji.

Tutaj można znaleźć trasę, na której znajdują się dwory i zamki wzdłuż Drogi wolności i Bałtyckiego łańcucha: https://goo.gl/maps/UrdzCTW92c7zYpT57