Co 7. Polak na pewno kupi książkę pod choinkę

Książka to prezent świąteczny, na który decyduje się ponad połowa Polaków. Jak pokazują wyniki „Badania o książkach” przeprowadzonego przez IMAS International na zlecenie Krajowego Rejestru Długów i Rzetelnej Firmy, 42 proc. wręcza książkę bliskim jako podarunek świąteczny okazjonalnie, ale już co 7. Polak kupuje taki prezent bliskim każdego roku na Boże Narodzenie. To nie tylko powód do radości obdarowywanych, ale jak się okazuje, także trafiony prezent dla księgarń – które dzięki temu zmniejszyły swoje zadłużenie. Według danych KRD, spadło ono o blisko 200 tys. zł zaledwie w ciągu miesiąca.

Mimo że prawie połowa czytających Polaków wskazuje, że książki, które przeczytali, pochodzą z ich własnych zakupów, a nie z bibliotek, to jednak to wciąż za mało, by poprawić finansową sytuację księgarń. Z danych GUS jasno wynika, że sprzedaż detaliczna książek i prasy w 2023 roku spadła aż o 14,7 proc. porównując do roku ubiegłego. Trudną sytuację tego sektora obrazują dane KRD, zgodnie z którymi pod koniec października aż 141 podmiotów miało długi opiewające na łączną sumę 8,795 mln zł.

Niemniej okres grudniowy sprzyja księgarniom. Zwiększone wydatki Polaków to zyski dla księgarń. Z najnowszych danych Krajowego Rejestru Dłużników wynika, że długi tych podmiotów zmniejszyły się w ciągu kilku tygodni o ponad 2 proc. A okres przedświątecznej gorączki zakupowej jeszcze przed nami.

– Na początku grudnia łączne długi księgarń opiewały na kwotę 8,6 mln zł. To o 200 tys. zł mniej niż pod koniec października. Polacy ruszyli do sklepów, by zaopatrzyć się w książki, które mogliby podarować bliskim. Część księgarni te zwiększone zyski przeznaczyła na spłatę długów. Jak ostatecznie przedświąteczna gorączka zakupowa wpłynie na ich kondycję finansową, zobaczymy analizując dopiero dane za grudzień. Ale trzeba jednak mieć świadomość, że to sezonowa poprawa, która raczej nie wpłynie na długoterminowy trend na rynku. Kupienie książki raz do roku, to za mało. Zwłaszcza, że nie przeznaczmy na nie zbyt dużo – mówi Adam Łącki, prezes Zarządu Krajowego Rejestru Długów Biura Informacji Gospodarczej.

Wydatki na książki

Z badania KRD i Rzetelnej Firmy wynika, że 30 proc. Polaków kupujących książki dla siebie albo pod choinkę przeznacza na nie od 100 do 200 zł rocznie. Co czwarty wybiera opcję budżetową i wkłada do koszyka pozycje z cenami poniżej 100 zł. Z kolei co piąty decyduje się wydać od 201 do 500 zł na ten cel. Stosunkowo częściej na niższe kwoty stawiają najmłodsi respondenci, co przez zwykle niższe zarobki warunkowane jeszcze małym doświadczeniem zawodowym, jest zrozumiałe. Na zakup książek za łączną kwotę od 501 do 1000 zł decyduje się 8,5 proc. osób w przedziale 45-54 lata. Jest to najwyższy odsetek pod kątem wieku.

43,2 proc. Polaków odpowiedziało, że na zakup książek pod choinkę przeznacza mniej niż 10 proc. swoich rocznych wydatków na książki. Dla blisko co piątego jest to więcej niż 10 proc., ale mniej niż 24 proc.

Prezent idealny w księgarni

Co 7. Polak kupuje książkę każdego roku w okolicach Bożego Narodzenia, a okazjonalnie decyduje się sprawić taki prezent bliskim aż 42 proc. Za to 17,6 proc. respondentów nigdy nie daje takiego upominku bliskim na święta.

Lektura jest częściej domeną kobiet i to właśnie kobiety chętniej decydują się na takie prezenty. Od czasu do czasu na święta książkę wręcza 46,5 proc. kobiet, a wśród mężczyzn odsetek ten wyniósł 36,9 proc. Natomiast niemal taka sama liczba zarówno kobiet, jak i mężczyzn kupuje książki co roku.

Co ciekawe, na tego typu podarunek decydują się częściej osoby młode – aż co piąta osoba w wieku 18-24 lata kupuje książkę bliskim na każde Boże Narodzenie. Na przeciwległym biegunie są najstarsi respondenci – wśród osób po 65. roku życia taki prezent daje co roku jedynie co dziesiąty. Na odpowiedzi miał wpływ także poziom wykształcenia. Im wyższe wykształcenie, tym częstszy zakup książek na prezent świąteczny.

Bestsellery w czołówce

Poszukując idealnego prezentu dla mola książkowego, mamy w czym wybierać. Biblioteka Narodowa oszacowała, że w minionym roku ukazało się prawie 34 tys. nowych tytułów, a więc o 5 proc. więcej niż w 2022 roku.

Najczęściej osoby poszukujące książek dla bliskich odnajdują je na półkach z bestsellerami bez konkretnej kategorii. To właśnie na nie stawia aż co czwarty Polak. Tyle samo osób wybiera kryminały i thrillery. Na trzecim miejscu znalazła się literatura dziecięca (17,8 proc.), na czwartym uplasowała się literatura obyczajowa (17,5 proc.). Równie wysoko Polacy cenią poradniki – w prezencie daje je 17,2 proc.

Kobiety znacznie częściej od mężczyzn kupują romanse – wybiera je aż 19,7 proc. pań i jedynie 13,2 proc. panów. Za to 17 proc. mężczyzn daje w prezencie książki naukowe i popularnonaukowe, przy czym na nie stawia tylko 11,6 proc. kobiet. Co ciekawe, wśród najmłodszych respondentów, osób w wieku 18-24 lat prym wiedzie fantastyka – na taki podarunek decyduje się aż jeden na trzech.  

Rozmowy przy stole o literaturze

Jak się okazuje, Polacy dając książkę w prezencie, z reguły pytają potem o wrażenia po lekturze. Z badania KRD wynika, jednak, że tylko 10 proc. robi to zawsze, a 24,4 proc. często.

METODOLOGIA

Badanie zostało zrealizowane na zlecenie Krajowego Rejestru Długów i Rzetelnej Firmy przez IMAS International w ramach reprezentatywnego projektu Omnibus Online - na reprezentatywnej próbie Polaków w wieku 18-74 lata, techniką wywiadów internetowych CAWI. Termin realizacji: 14-28.09.2024 r.