Oświadczenia zdrowotne nie działają?

W UE oświadczenia zdrowotne mają pomagać konsumentom zrozumieć jaki wpływ na zdrowie ma kupowana przez nich żywność, a producentom w jasnym oznaczaniu opakowań. Badania naukowców z projektu „Health Claims Unpacked” pokazują, że nie zawsze tak jest. Technologia i nauka mogą pomóc. Naukowcy zachęcają konsumentów do zabrania głosu poprzez udział w atrakcyjnym badaniu online. Inicjatywy rusza w wybranych krajach, w tym w Polsce!

Kto wie co je?

Rośnie liczba świadomych konsumentów szukających zdrowych wyborów dla siebie i swoich rodzin. Jeśli chcemy dobrze się odżywiać i poprawić swoje zdrowie, zrozumienie oświadczeń zdrowotnych dotyczących żywności i napojów jest kluczowe. W świetle prawa UE oświadczenie zdrowotne jest dowolnym oświadczaniem sugerującym, że żywność lub jej określony składnik ma korzystny wpływ na zdrowie, jak np. „cynk pomaga w ochronie komórek przed stresem oksydacyjnym” czy „fosfor pomaga w utrzymaniu zdrowych zębów”.

Oficjalna lista dozwolonych oświadczeń zdrowotnych jest bardzo długa. Producentom żywności i napojów nie trzeba wyjaśniać, jakim wyzwaniem jest prawidłowe stosowanie oświadczeń na opakowaniach. Konsumenci mają jeszcze trudniej ponieważ oświadczenia zdrowotne, często pisane są niezrozumiałym naukowym językiem. Badania fokusowe naukowców z University of Reading przeprowadzone w 2019, między innymi z udziałem polskich konsumentów potwierdzają, że mamy liczne problemy ze zrozumieniem treści oświadczeń zdrowotnych oraz nie ufamy tym komunikatom.

 „Oświadczenia zdrowotne na opakowaniach żywności dostarczają ważnych informacji o tym, jak żywność lub napoje mogą wpływać na nasze zdrowie. Dlatego ważne jest, aby były one przedstawione w sposób, który umożliwi nam dokonywanie w pełni świadomych wyborów. Chociaż istnieje ocena naukowa tych komunikatów umieszczanych na opakowaniach naszej żywności, ich znaczenie może nie zawsze być jasne dla konsumentów” – mówi Dr Sylvia Jaworska z University of Reading.

Odpowiedzią na to wyznanie jest inicjatywa „Health Claims Unpacked” (tłum. Oświadczenia Zdrowotne Rozpakowane) finansowana ze środków Europejskiego Instytutu Innowacji i Technologii (EIT). To platforma cyfrowa dostępna w intrenecie, która ma wspomóc konsumentów w lepszym rozumieniu oświadczeń zdrowotnych. Strona dostępna jest w 4 językach, a konsumenci z Wielkiej Brytanii, Niemiec, Francji i Polski mogą mieć swój wkład w badanie. W ramach interaktywnej zabawy, dostępne są zarówno treści edukacyjne, jak i proste narzędzia do projektowania opakowań. Wkład konsumentów wyrażony poprzez udział w aktywnościach online może w przyszłości pomóc w tworzeniu jaśniejszych komunikatów zdrowotnych na opakowaniach żywności.

Jasne komunikaty wspierają normalne podejmowanie decyzji zakupowych

Celem projektu jest przygotowanie źródła, które wspomoże decydentów, producentów żywności, sprzedawców czy marketerów w efektywniejszym komunikowaniu korzyści zdrowotnych żywności, tak aby konsumenci mogli podejmować bardziej świadome wybory zakupowe.

„Mamy nadzieję, że dzięki wynikom tego projektu uda nam się znaleźć sposoby pomocy producentom żywności w uczynieniu oświadczeń na temat żywności łatwiejszymi do zrozumienia, pomagając tym samym ludziom wybrać odpowiednią żywność dla siebie, w ramach zdrowej diety” – dodaje
dr Jaworska.

W finalnym etapie, międzynarodowy zespół naukowy wykorzysta wiedzę zgromadzoną na platformie, aby uruchomić specjalny „Moduł Producenta”, dzięki któremu firmy oraz decydenci będą mogli uzyskać bezpośredni dostęp do informacji o preferencjach konsumentów w zakresie różnych sformułowań i ulepszyć komunikowanie oświadczeń zdrowotnych.

Projekt „Health Claims Unpacked” otrzymał fundusze z EIT Food, społeczności innowacji w obszarze żywności Europejskiego Instytutu Innowacji i Technologii (EIT), organu UE, w ramach programu „Horyzont 2020”, ramowego programu UE w zakresie badań naukowych i innowacji. Inicjatywna potrwa do końca roku, a zespół naukowców zachęca jak najwięcej osób do zaangażowania sięw badanie w duchu nauki obywatelskiej. Uczestnictwo w projekcie polega na wzięciu udziału w aktywnościach online, składających się z części edukacyjnej, zakupowej oraz specjalnej sekcji gdzie której konsumenci mają możliwość zaprojektowania własnego oświadczenia zdrowotnego oraz opakowania . Aktywności trwają ok 15 minut.

Weź udział i zabierz głos tu: https://www.unpackinghealthclaims.eu/#/pl

**********************************************************************************************************************

W Europie podstawy naukowe oświadczeń zdrowotnych są rygorystycznie oceniane przez Europejski Urząd ds. Bezpieczeństwa Żywności (EFSA) a następnie, jeśli zostaną zatwierdzone, oświadczenia są dodawane do rejestru oświadczeń, które mogą być stosowane w odniesieniu do żywności i napojów. Producenci mogą wprowadzić pewne zmiany w zatwierdzonym brzmieniu oświadczenia, o ile nie zmienią jego znaczenia. Jednak producentom trudno jest stwierdzić, jakie zmiany mogą pomóc konsumentom lepiej zrozumieć oświadczenia, a jednocześnie dostarczać zamierzonego przesłania zdrowotnego.

Projekt „Health Claims Unpacked” finansowany ze środków UE prowadzony jest pod przewodnictwem  prof.  Rodneya Jonesa, profesora socjolingwistyki z brytyjskiego University of Reading oraz wspierany przez partnerów z całej Europy, między innymi przez British Nutrition Foundation (BNF) czy oraz monachijską politechnikę Technical University of Munich (TUM), a także platformę internetową Foodmaestro.

EIT Food to wiodąca europejska inicjatywa rolno-spożywcza, której celem jest stworzenie zrównoważonej i przyszłościowej innowacji żywnościowej. Inicjatywa składa się z konsorcjum kluczowych graczy z branży, start-upów, ośrodków badawczych i uniwersytetów z całej Europy. Celem EIT Food jest ścisła współpraca z konsumentami w celu opracowania nowych produktów i usług opartych na wiedzy i technologii, które ostatecznie zapewnią zdrowszy i bardziej zrównoważony styl życia dla wszystkich obywateli Europy.