O nawykach higienicznych i dbaniu o stan zdrowia jamy ustnej Polaków

Zdrowy i piękny uśmiech to marzenie większości z nas. Jest on synonimem atrakcyjności czy sukcesu. Jednak jak pokazują badania, nasza troska o higienę i stan zdrowia jamy ustnej nie są do końca satysfakcjonujące. Aż 20% z nas jest nieświadomych wpływu stanu zdrowia jamy ustnej na inne obszary organizmu. Ponadto, niemal 80% badanych nie ma świadomości, że może istnieć mikrobiota inna niż ta bytująca w jelitach, o którą należy odpowiednio dbać i wspierać.   

Nie jest źle, ale... 

Podejście Polaków do utrzymania zdrowia jamy ustnej jest w ostatnich latach ważnym tematem wielu analiz zarówno naukowych jak i społecznych. Jedno z najnowszych opracowań powstało na zlecenie polskiej firmy NutroPharma obecnej w sektorze suplementów diety od ponad 30 lat. Wyniki badania poziomu świadomości i zachowań Polaków w odniesieniu do higieny i mikrobiomu (daw. Flora bakteryjna, mikroflora) jamy ustnej wskazują na raczej dobry poziom wiedzy ogólnej Polaków na ten temat.  Nie oznacza to jednak, że nie potrzeba nam dalszej edukacji.  

Strach ma wielkie oczy 

Z przeprowadzonego blisko dekadę temu badania na temat „Nawyków Europejczyków związanych z higieną i zdrowiem jamy ustnej”* jasno wynikało, że my Polacy, wśród badanych narodów, wiedziemy niechlubny prym - aż 39% z nas bało się wizyt u stomatologa. Mówiło się wtedy wręcz o dentofobii, czyli lęku przed spotkaniem z dentystą i leczeniem stomatologicznym. Najnowsze badania, w tym także te przeprowadzone na zlecenie firmy NutroPharma, pokazują, że sytuacja ulega poprawie. Z raportu „Świadomość na temat mikrobiomu jamy ustnej” dowiadujemy się bowiem, że w zdecydowanej większości regularnie pojawiamy się w gabinetach stomatologicznych (67,4%). W tym gronie nieco lepiej wypadają Polki (70,2% w stosunku do 65,9% Polaków), co można tłumaczyć nieco większym przywiązaniem do kwestii związanych ze zdrowiem i estetyką.  

Kobieta vs mężczyzna  

Wydaje się, że przekonanie jakoby to kobiety bardziej dbały o kwestie zdrowia i urody powoli dobiega końca. Już w 2017 roku badanie CBOS „Czy jesteśmy zadowoleni ze swojego wyglądu”** wykazało, że aż 87% Polaków przywiązuje dużą uwagę do kwestii własnego wizerunku, a blisko trzy czwarte uważa, że ma on ogromny wpływ na powodzenie w życiu osobistym, a nawet przebieg drogi zawodowej.  

Badanie NutroPharma pokazuje, że dbałość o higienę jamy ustnej kształtuje się na podobnym poziomie u kobiet i mężczyzn. Dla przykładu można podać statystykę dotyczącą częstotliwości mycia zębów - dwa razy dziennie szczotkuje je prawie 58% kobiet i blisko 53% mężczyzn.  Niemniej nadal można wskazać, że prawie co drugi Polak jest z regularnym, codziennym myciem zębów na bakier. Aż 70% respondentów deklaruje też stosowanie płynów do płukania jamy ustnej, a około 42% nici dentystycznych. W obu tych statystykach nieco lepiej wypadają Panie, ale Panowie nie pozostają daleko w tyle.  

Rosnącą grupę stanowią osoby, które dla zachowania zdrowia zębów i prawidłowego mikrobiomu jamy ustnej sięgają po specjalne suplementy diety dedykowane zdrowiu jamy ustnej (12%). Póki co, przeważającą część tej grupy stanowią kobiety (66,4%). Pomimo pozytywnego trendu blisko 43% mężczyzn nigdy takich produktów nie stosowało. Ponadto, badanie NutroPharma wskazuje, że choć ponad 90% kobiet i mężczyzn uważa, iż dbanie o florę bakteryjną jelit jest ważne, o tyle już niemal 80% z nich nie dba o nią w innych częściach organizmu np. w jamie ustnej. Dlatego kluczowa jest dalsza, aktywna edukacja polskiego społeczeństwa w tym kierunku. Mikrobiota jamy ustnej jest bowiem niezwykle ważna, bo jej zaburzona równowaga może doprowadzić do poważnych chorób nie tylko związanych z jamą ustną. Aż 79,1% kobiet i 81,5% mężczyzn nie ma jednak świadomości, jakie choroby mogą zostać wywołane przez zaburzenia równowagi (składu mikrobiologicznego) mikrobioty jamy ustnej. 

Miasto kontra wieś 

Ciekawe informacje, jakie dostarcza raport NutroPharma, dotyczą także kontekstu związanego z naszym miejscem zamieszkania. Zdaje się bowiem zanikać podział pomiędzy mieszkańcami wsi i dużych miast w kwestii świadomości i dostępności środków higienicznych do jamy ustnej, a także wpływu stanu jamy ustnej na kondycję całego organizmu. Może to wynikać m.in. z lepszego dostępu do wiedzy, opieki stomatologicznej i środków higieny. Jak się bowiem okazuje prawie co druga Polka i Polak zamieszkujący obszary wiejskie, odwiedziło w ostatnim półroczu gabinet stomatologiczny, podobnie jak w przypadku osób mieszkających w dużych miastach powyżej pół miliona mieszkańców (46,8%). Co natomiast może wydawać się zaskakujące, w tym samym okresie na konsultacje stanu swojego uzębienia u profesjonalisty udało się tylko 39,8% osób pochodzących z miast od 150 tys. do 500 tys. mieszkańców. Badanie pokazuje również jednak, że niezależnie od miejsca zamieszkania Polki i Polacy coraz częściej sięgają po probiotyki w celu wsparcia zdrowia swojego organizmu. Najczęściej stosują je mieszkańcy miast między 50 a 150 tys. mieszkańców (70,2%) oraz powyżej 500 tys. (69,7%), w przypadku wsi odsetek ten wyniósł 52,9%. Co istotne przy wyborze takich produktów nie kierujemy się ceną, a bezpieczeństwem stosowania (niemal 60%), naturalnym składem (prawie 57%), a także rekomendacjami ze strony lekarzy i ekspertów - aż 46,5% respondentów.  

Mądry Polak po szkodzie? 

O higienę i zdrowie jamy ustnej powinniśmy dbać niezależnie od wieku i płci, a edukację prozdrowotną najlepiej rozpoczynać od najmłodszych lat. Ważną rolę w tym procesie odgrywają zarówno rodzice, którzy dając dobry przykład, uczą dzieci pozytywnych nawyków, jak i placówki edukacyjne. Niemniej ważne zadanie leży też po stronie lekarzy różnych specjalizacji, którzy są często pierwszym źródłem informacji dla pacjentów - tych małych i dużych. Lepiej zapobiegać niż leczyć – regularnie szczotkować zęby, stosować środki higieny jamy ustnej, odwiedzać stomatologa, a także można rozważyć wdrożenie do rutynowej higieny jamy ustnej suplementów diety takich jak Salistat, ponieważ profilaktyka to klucz do zdrowego życia.  

O Badaniu 

Badanie zrealizowane przez 4OpenMind – Instytut Badań i Analiz Rynku Medycznego, na zlecenie NutroPharma. Przeprowadzone zostało w sierpniu 2021 r. na grupie 500 respondentów, techniką Ci (badanie online – jedna z form pomiarów ilościowych, zakładająca prowadzenie badań z wykorzystaniem kwestionariuszy). 

*Badania przeprowadzone w czerwcu 2012 r. przez grupę badawczą Ipsos na reprezentatywnych grupach mieszkańców siedmiu krajów Europy: Niemiec, Francji, Włoch, Hiszpanii, Wielkiej Brytanii, Irlandii i Polski. Łącznie wzięły w nich udział 3504 osoby. 

**Centrum Badań Opinii Społecznej “Czy jesteśmy zadowoleni ze swojego wyglądu?” - sierpień 2017 r.