Poprawia się jakość raportów dużych spółek giełdowych dotyczących zrównoważonego rozwoju. Pozostają też obszary do dopracowania [DEPESZA]

Ekspertki i eksperci z Deloitte’​a przeprowadzili analizę ujawnień taksonomicznych spółek notowanych na Giełdzie Papierów Wartościowych, która objęła sprawozdania z działalności za rok 2024 w części dotyczącej zrównoważonego rozwoju. To trzeci rok ujawniania stopnia zgodności przedsiębiorstw z Taksonomią Unii Europejskiej, co przekłada się na zwiększoną jakość i porównywalność prezentowanych danych. Jednocześnie można oczekiwać, że inwestycje zgodne z Taksonomią będą coraz istotniejszym elementem strategii rozwoju przedsiębiorstw w kolejnych latach.

Taksonomia Unii Europejskiej stanowi kluczowe narzędzie wspierające zrównoważony rozwój przedsiębiorstw i inwestycji, określając jasne kryteria tego, w jakim stopniu działalność organizacji przyczynia się do realizacji celów środowiskowych i klimatycznych. Z kolei dla inwestorów Taksonomia zwiększa wiarygodność informacji, ułatwiając alokację kapitału w projekty wspierające transformację. W efekcie staje się impulsem do innowacji, wzrostu konkurencyjności oraz długoterminowej wartości przedsiębiorstw.

W ramach badania Deloitte’a analizie poddano 118 ujawnień spółek niefinansowych, które podzielono na osiem sektorów, i 10 ujawnień podmiotów finansowych. Ocenie poddano zarówno kwestie formalne, wynikające z obowiązującego prawa, jak i ogólny obraz transformacji oceniony przez pryzmat raportowanych danych taksonomicznych.

– Już po raz trzeci jako Deloitte poddaliśmy analizie ujawnienia taksonomiczne spółek niefinansowych oraz podmiotów finansowych funkcjonujących w Polsce. Widzimy widoczną poprawę w zakresie jakości i porównywalności raportowanych danych, na co bez wątpienia miał wpływ obowiązek atestacji ujawnień przez biegłego rewidenta – mówi w rozmowie z agencją Newseria Julia Patorska, partnerka, liderka Sustainability & Climate w Polsce i Europie Środkowej w Deloitte.

Najnowszy raport „Transformacja pod znakiem Taksonomii UE – analiza obowiązkowych ujawnień taksonomicznych opublikowanych przez polskie spółki i grupy kapitałowe za 2024 rok oraz zakresu ich atestacji” przygotowany przez Deloitte wskazuje, że znaczna większość spółek w badanej próbie (85,6 proc.) zaprezentowała tabele zgodne ze wzorem wskazanym w Rozporządzeniu delegowanym, podczas gdy w ubiegłym roku poprawny wzór zaprezentowało jedynie 64 proc. spółek.

Ekspertka podkreśla, że na lepsze raportowanie Taksonomii miały wpływ wypracowane na przestrzeni lat praktyki, a także dostęp do danych, które umożliwiają analizę taksonomiczną. Ponadto coraz więcej spółek w łańcuchu wartości jest świadomych, że powinny przekazywać swoim kontrahentom dane w zakresie zrównoważonego rozwoju.

– Jednak pomimo tej pozytywnej oceny tegorocznych ujawnień i obowiązku atestacji wciąż wiele spółek popełnia błędy wpływające na spójność i rzetelność ujawnień – wyjaśnia Julia Patorska. – Jedną z najistotniejszych nieprawidłowości były błędne kalkulacje wewnątrz raportowanych tabel, na przykład nieprawidłowe sumowanie się raportowanych liczb, które mogą wynikać z zaokrągleń czy też błędnie wpisywanych wartości procentowych. Dodatkowo od zeszłego roku powinien zostać zastosowany nieznacznie zmieniony wzór tabel raportowych – dodaje.

Zwraca uwagę, że na znaczny wzrost liczby spółek raportujących niezgodność z minimalnymi gwarancjami, czyli spójność działalności z prawami człowieka, prawami pracowniczymi, korupcją, podatkami czy też nieuczciwą konkurencją.

– Aż 30 spółek zaraportowało niezgodność z minimalnymi gwarancjami, co stanowi znaczny wzrost względem ubiegłego roku, kiedy jedynie sześć spółek tego typu informacje umieściło w swoim sprawozdaniu. Może to rzeczywiście oznaczać brak dostosowania organizacji do wymogów lub nieprawidłowe podejście do analizy i brak zrozumienia tematu przez badane spółki – wyjaśnia Julia Patorska.

Jak podkreśla, planowane zmiany regulacyjne związane z pakietem uproszczeń Omnibus mają za zadanie zmniejszyć obciążenia administracyjne i zwiększyć efektywność raportowania w zakresie zrównoważonego rozwoju. Uproszczenia mają objąć m.in. możliwość wprowadzenia progu istotności finansowej w ramach wszystkich raportowanych KPI czy też uproszczenie wzorów tabel KPI.

– Warto jednak zwrócić uwagę, że kolejne zmiany mogą początkowo wywołać większe zamieszanie i trudności w dostosowaniu do nowych standardów. Oznacza to także konieczność ponownej edukacji w ramach organizacji i potencjalnie zmianę istniejących już w firmach procesów – tłumaczy ekspertka Deloitte’a.

W ramach ujawnień za 2024 rok przedsiębiorstwa niefinansowe raportowały zgodność prowadzonych działalności z Taksonomią (Taxonomy-alignment) na podstawie trzech KPI: obrotu, nakładów inwestycyjnych (CapEx) i  wydatków operacyjnych (OpEx) w pełnym zakresie obejmującym wszystkie sześć celów środowiskowych.  Łączny KPI CapEx dotyczący zgodności z Taksonomią wśród analizowanych podmiotów (21,3 proc.) jest wyższy niż łączne KPI Obrót (6,9 proc.) i KPI OpEx (11,9 proc.). Sugeruje to, że polski rynek stopniowo dostosowuje się do wymogów Taksonomii i można oczekiwać, że zielone inwestycje będą się przekładać na zrównoważone środowiskowo przychody i wydatki w kolejnych latach. Najistotniejsze aktywności raportowane w ramach kwalifikowalności do Taksonomii KPI CapEx (37,3 proc.) dotyczyły przede wszystkim energetyki, transportu oraz budownictwa, co wskazuje na kluczowe sektory pod kątem dalszej niezbędnej transformacji w kierunku zrównoważonego rozwoju.

– Jednym z kluczowych dla Taksonomii sektorów jest energetyka, gdzie zidentyfikowano wysoki poziom KPI CapEx (29,9 proc.). Związane jest to z dynamicznym rozwojem inwestycji dotyczących dystrybucji energii i  OZE na polskim rynku – dodaje Julia Patorska.

Podkreśla, że wzrost inwestycji zgodnych z Taksonomią widoczny jest także w raportowanych przez banki wskaźnikach GAR (Green Asset Ratio), które są wyższe niż w roku poprzednim. Może to również wskazywać na lepsze udokumentowanie spełniania kryteriów taksonomicznych przez finansowane inwestycje.

Ekspertka zaznacza, że przygotowując ujawnienia taksonomiczne w kolejnych latach, spółki powinny zwrócić szczególną uwagę na zmiany regulacyjne. Kluczowe jest śledzenie planowanych zmian związanych z wdrożeniem pakietu Omnibus, a także weryfikacja aktualności wymogów raportowych i wykorzystywanego wzoru ujawnień. Podkreśla rolę, jaką pełni gromadzenie dokumentacji potwierdzającej spełnienie technicznych kryteriów kwalifikacji, a także rozbudowanie analizy i ujawnień dotyczących minimalnych gwarancji.

– W tym wszystkim niewątpliwie może pomóc automatyzacja, by weryfikacja całego procesu przebiegła sprawnie i aby firmy mogły unikać łatwo powtarzalnych błędów w wartościach i w ujawnieniach wskazanych w tabeli – podsumowuje liderka Sustainability & Climate w Polsce i Europie Środkowej w Deloitte.