Mówi: | Jamie L. Hanson |
Funkcja: | adiunkt psychologii |
Firma: | Uniwersytet Pittsburski |
Stres w dzieciństwie negatywnie wpływa na rozwój mózgu i zdrowie psychiczne nastolatków. Pozytywne rodzicielstwo może niwelować te skutki
Stres odczuwany w dzieciństwie ma szkodliwy wpływ na rozwój mózgu dzieci, a co za tym idzie, może powodować problemy zdrowotne w nastoletnim życiu. Przed negatywnymi skutkami może chronić pozytywne rodzicielstwo, czyli utrzymywanie bliskich, ciepłych relacji z dzieckiem, akceptacja i wsparcie – wynika z badania przeprowadzonego na Uniwersytecie Pittsburskim. – To pierwsze badanie, które potwierdziło, że pozytywne wychowanie jest związane z neurobiologicznymi zmianami w mózgu – podkreśla Jamie L. Hanson, adiunkt psychologii na Uniwersytecie Pittsburskim.
– Dzieci mogą odczuwać stres i negatywne uczucia na wiele sposobów. Mogą one wynikać z interakcji w mediach społecznościowych, zastraszania na placu zabaw. Stres jest bardzo często występującym zjawiskiem. Większość dzieci zgłasza wysoki poziom stresu na pewnych etapach, który wynika z osiągnięcia kolejnego etapu rozwoju lub zmiany, np. przeprowadzki do innego miasta, zmiany klasy w szkole – mówi agencji Newseria Biznes Jamie L. Hanson, współautor badania Healthy Brain Network (HBN).
Naukowcy podkreślają, że stres może mieć negatywny wpływ na zdrowie psychiczne i samopoczucie. Stres w dzieciństwie jest powiązany ze zmianami w rozwoju mózgu, w tym w obszarach kortykolimbicznych, jak ciało migdałowate i hipokamp. U osób narażonych na różne formy stresu, w tym wynikające z zaniedbania i fizycznego znęcania się, zaobserwowano mniejszą objętość hipokampa. Dlatego tak istotne jest zbadanie czynników odporności, które mogą chronić przed stresem.
– Przeanalizowaliśmy obrazy mózgu ok. 500 dzieci, które opowiedziały nam o stresujących doświadczeniach, problemach i wyzwaniach związanych z zachowaniem. Podawały one również informacje na temat praktyk wychowawczych swoich rodziców, m.in. związanych z pozytywnym wychowaniem. Stwierdziliśmy, podobnie jak wielu innych badaczy, że w przypadku wysokiego poziomu stresu obserwujemy mniejszą objętość lub ubytki tkanki w regionie mózgu nazywanym hipokampem – mówi ekspert z Uniwersytetu Pittsburskiego.
Analiza odpowiedzi ponad 480 młodych ludzi (10–17 lat, 39 proc. kobiet i 61 proc. mężczyzn) wykazała, że buforem chroniącym przed szkodliwym wpływem stresu z dzieciństwa na zachowanie w latach młodości może być ciepłe i wspierające rodzicielstwo. Jeśli badani deklarowali odczuwanie dużego stresu w dzieciństwie, było to powiązane z problemami w kolejnych latach (i mniejszym hipokampem) tylko wśród tych osób, które nie mają doświadczenia pozytywnego rodzicielstwa. Badani z pozostałej grupy nie deklarowali takich problemów.
– Pozytywne wychowanie stanowiło swego rodzaju przeciwwagę dla wpływu stresu z perspektywy neurobiologicznej. Jeśli dane dziecko doświadczało silnego stresu i jednocześnie miało do czynienia ze znacznym udziałem pozytywnego wychowania, nie obserwowaliśmy zmian w mózgu – wskazuje Jamie Hanson.
Większą objętość hipokampa i ciała migdałowatego odkryto u tych nastolatków, u których poziom stresu w okresie przedszkolnym był niski, i u tych, którzy mieli duże wsparcie ze strony najbliższych.
– Pozytywne wychowanie polega na utrzymywaniu ciepłych, wspierających relacji z dzieckiem, na zapewnianiu mu wsparcia, akceptacji, komunikowaniu, że dobrze sobie radzi, chwaleniu, ewentualnie także fizycznym okazywaniu uczuć oraz wspieraniu go w trudnych chwilach i etapach życia stanowiących wyzwanie. Posiadanie serdecznego, wspierającego opiekuna może spowodować, że dziecko ma mniej negatywnych odczuć i pomaga mu wyciszyć intensywne emocje po przykrym zdarzeniu – mówi współautor badania Healthy Brain Network (HBN). – To pierwsze badanie, które potwierdziło, że pozytywne wychowanie jest związane z neurobiologicznymi zmianami w mózgu. Kolejnym interesującym i istotnym elementem badania jest to, że największy wpływ pozytywnego wychowania był związany z postrzeganiem rodziców przez dziecko.
Jak podkreśla, to właśnie perspektywa młodzieży ma kluczowe znaczenie dla zrozumienia, w jaki sposób stres życiowy kształtuje neurorozwój i zachowanie.
– Uważamy ten czynnik za kluczowy. My rodzice możemy o sobie myśleć, że jesteśmy świetni – sam jestem ojcem pięciolatka, jednak jeśli dziecko ma inną perspektywę, może to mieć inny wpływ na jego faktyczne zachowanie i w efekcie na jego mózg – ocenia Jamie Hanson.
Z raportu „Młode głowy” opublikowanego przez Fundację Unaweza wynika, że stres dnia codziennego przerasta niemal 82 proc. dzieci i młodzieży w Polsce. Co trzecie dziecko nie ma chęci do życia, a niemal połowa to osoby o skrajnie niskiej samoocenie. Jak wskazuje badanie „Zdrowie psychiczne wyzwaniem naszych czasów”, zlecone przez Rzecznika Praw Dziecka, rodzice często nie dostrzegają smutku i poczucia samotności u własnych dzieci. Pokazują to przytaczane w badaniu przykłady dotyczące nastroju dzieci i jego postrzegania przez rodziców. 39 proc. młodzieży deklarowało, że ma dobry nastrój, a w opinii rodziców było ich 52 proc. W przypadku dzieci klas szóstych dysproporcja w opiniach była również spora – 75 proc. uczniów wskazywało, że ma dobry nastrój, a rodzice wskazali na 58 proc.
Wyniki badania postaw rodzicielskich „Rodzice 2022” pokazują, że zaledwie 40 proc. matek i ojców akceptuje swoje dzieci takimi, jakie są, w ten sposób ucząc dzieci ufności do ludzi i świata, a także zachęcając je do nawiązywania pozytywnych relacji. Niemal 1/4 rodziców nie daje dziecku autonomii i nadmiernie je kontroluje, co trzeci zaś nie daje dziecku poczucia niezależności i wiary w siebie.
Czytaj także
- 2025-06-27: Rośnie skala agresji na polskich drogach. Problemem jest nie tylko nadmierna prędkość, ale też jazda na zderzaku
- 2025-06-25: W rosyjskiej niewoli może przebywać kilkadziesiąt tysięcy Ukraińców. Napięta sytuacja geopolityczna sprzyja Rosji
- 2025-06-26: Trwają prace nad nowymi przepisami chroniącymi dzieci przed wykorzystywaniem seksualnym. Mają dostosować prawo do rozwoju technologii
- 2025-06-11: Wiceprzewodniczący PE: Polska prezydencja zapewniła UE stabilność w niepewnych czasach. Wiele inicjatyw dotyczyło obronności
- 2025-06-16: Dostępność antykoncepcji awaryjnej wzrosła, ale wiedza o niej nadal jest niewystarczająca. To w Polsce wciąż temat tabu
- 2025-06-17: Nowe opłaty za emisję CO2 mogą spowodować wzrost kosztów wielu małych i średnich firm. Eksperci apelują o mądre instrumenty wsparcia [DEPESZA]
- 2025-06-05: Już pięciolatki interesują się pieniędzmi. Wakacje to dobry moment na edukację finansową
- 2025-05-29: Lekarz: Karol Nawrocki zapewne sporo papierosów w swoim życiu wypalił. Stwierdził, że w kampanii lepiej będzie je zastąpić woreczkami nikotynowymi
- 2025-05-23: Gminne komisje szacują już straty w uprawach spowodowane przez majowe przymrozki. Najbardziej poszkodowani są sadownicy
- 2025-06-06: Otyłość i niedożywienie u seniorów często idą w parze. Źródłem problemu często tańsza, wysokoprzetworzona żywność
Więcej ważnych informacji
Jedynka Newserii

Jedynka Newserii

Ochrona środowiska

Rozszerzenie UE wśród priorytetów duńskiej prezydencji. Akcesja nowych państw może mieć znaczenie dla bezpieczeństwa i gospodarki
Wraz z czerwcem kończy się druga polska prezydencja w Radzie Unii Europejskiej. W ciągu sześciu miesięcy instytucja ta pod przewodnictwem Polski podejmowała działania na rzecz bezpieczeństwa, w wielu wymiarach: zewnętrznym, wewnętrznym, informacyjnym, ekonomicznym, energetycznym, żywnościowym i zdrowotnym. Przede wszystkim doprowadziła do przełomowego wzrostu wydatków UE na obronność. Od 1 lipca pałeczkę przejmują Duńczycy, którzy zwrócą uwagę m.in. na obronę Bałtyku.
Transport
Ruszyła ważna inwestycja przemysłowa w województwie opolskim. Powstanie tu centrum logistyczne dla giganta motoryzacyjnego

Nowe regionalne Centrum Kompletacji i Dystrybucji, które powstanie w parku logistycznym i produkcyjnym Prologis Park Ujazd w województwie opolskim, będzie związane z rynkiem automotive aftermarket, konkretnie kompletacją i dystrybucją zestawów naprawczych dla branży motoryzacyjnej. Obiekt będzie służył firmie Schaeffler, a za jej budowę odpowiada Prologis. Jak podkreśla jego przedstawiciel, będzie to budynek niezależny od paliw kopalnych bezpośrednio dostarczanych do budynku i wyposażony w wiele rozwiązań prośrodowiskowych.
Konsument
Konsumenci rynku telekomunikacyjnego narzekają na nieprzejrzyste oferty. Jeden z operatorów chce je wyeliminować

Co piąty Polak dostrzega pozytywne zmiany na rynku usług telekomunikacyjnych, głównie jego rozwój, zarówno pod kątem liczby ofert, jak i rozwoju technologii. Gorzej jednak wypada przejrzystość ofert – wynika z badania Urzędu Komunikacji Elektronicznej. Konsumenci są zmęczeni skomplikowanymi taryfami i ukrytymi kosztami, dlatego coraz większym zainteresowaniem cieszą się proste pakiety. Dlatego też T-Mobile startuje z nową ofertą „Po prostu", z jednym, prostym abonamentem bez żadnych limitów.
Partner serwisu
Szkolenia

Akademia Newserii
Akademia Newserii to projekt, w ramach którego najlepsi polscy dziennikarze biznesowi, giełdowi oraz lifestylowi, a także szkoleniowcy z wieloletnim doświadczeniem dzielą się swoją wiedzą nt. pracy z mediami.