Zdrowie psychiczne dzieci i młodzieży w szkołach. Pomóc mogą nauczyciele.

W zeszłym roku niemal 40% uczniów i uczennic szkół podstawowych i średnich, odbyło spotkanie ze szkolnym pedagogiem - wynika z badania przeprowadzonego przez producenta papieru POL*.
W 73% przypadkach zostało ono ocenione jako pomocne. To znak, że wsparcie psychiczne dla dzieci i młodzieży w szkołach jest bardzo ważne. Jednak gdy pedagoga nie ma, ten obowiązek spada na nauczycieli. Dlatego w ramach kampanii „POLećmy ze wsparciem”, przy wsparciu Polskiej Akcji Humanitarnej powstał poradnik dla nauczycieli, mający pomagać im w rozpoznawaniu wczesnych sygnałów niepokojących stanów psychicznych u dzieci oraz doradzać właściwy sposób reagowania. 

Poradnik został opracowany na podstawie faktycznych doświadczeń nauczycieli w relacjach z uczniami. Składa się z 7 rozdziałów. Omówione w nim zostały najczęściej występujące zaburzenia u najmłodszych m.in. zaburzenia odżywiania, depresja, samookaleczenia oraz zachowania, które powinny być sygnałem alarmowym. Opisana jest także rola nauczyciela w kontekście zdrowia psychicznego dzieci i młodzieży oraz wskazówki dotyczące tego, jak reagować wobec sygnałów wysyłanych przez dzieci. Poradnik zawiera również porady jak przeprowadzić konstruktywną rozmowę z rodzicami o zachowaniu ich pociech. Czasem mają oni zupełnie inne spojrzenie lub wręcz nie dostrzegają problemów swoich dzieci. Poruszono także obszar dotyczy dbania o własne zdrowie, szczególnie ważny dla nauczycieli, gdy obciążenie psychiczne problemami uczniów zaczyna przytłaczać. Poradnik zawiera także listę telefonów zaufania, gdzie można szukać specjalistycznego wsparcia. Choć materiał powstał z myślą o nauczycielach, jego zawartość pomoże także rodzicom i opiekunom, którzy na co dzień pracują z dziećmi i młodzieżą i chcą wiedzieć, jak mądrze i skutecznie reagować, gdy dzieje się coś niepokojącego. Poradnik zostanie dystrybuowany w formie elektronicznej przez portal Librus oraz przez Polska Akcję Humanitarną. Będzie go można również pobrać ze strony www: https://polecmyzewsparciem.pl/./ Do wybranych szkół powędrują także drukowane egzemplarze poradnika.

- To ważna i potrzebna publikacja. W Polsce w dalszym ciągu psychiatria dziecięca jest w bardzo kiepskim stanie. Ten przewodnik będzie mógł wesprzeć nie tylko pedagogów szkolnych, ale i każdego nauczyciela – każdego dorosłego – wiedzą potrzebną, by rozpoznać oznaki i przejawy problemów u dzieci. Zwłaszcza teraz, po pandemii, kiedy młodzież boryka się z fobiami szkolnymi i problemami psychicznymi. Warto, abyśmy my – dorośli zaczęli to zauważać i mogli jak najszybciej zareagować – recenzuje Anna, nauczycielka ze szkoły podstawowej.

Autorką poradnika jest z psychoterapeutka, Karolina Isio-Kurpińska. Powstał on pod patronatem Polskiej Akcji Humanitarnej, która od 2021 roku w ramach rozszerzonego programu „Pajacyk”, dzięki wsparciu partnerów, finansuje różne formy zajęć psychoterapeutycznych dla dzieci i młodzieży w wieku 6-18 lat.

-Wiemy, że nauczyciel ma dziś pełną klasę dzieci i mało czasu, żeby zająć się każdym indywidualnie. Wielu może mieć poczucie, że wspieranie emocjonalne dzieci jest dodatkowym zadaniem, w dodatku znacznie przekraczającym ich kompetencje. W kampanii „POLećmy ze wsparciem” podkreślamy, że nie chodzi o nakładanie na barki nauczycieli kolejnego obowiązku. Poradnik ma zainspirować i być ułatwieniem. Opiera się także na gotowych scenariuszach rozmowy w najbardziej typowych sytuacjach, z którymi w ciągu roku mierzy się zarówno uczeń, jak i nauczyciel- mówi Karolina Isio-Kurpińska.

Publikacja jest jednym z elementów kampanii „POLećmy ze wsparciem”. W jej ramach POL zlecił również przeprowadzenie badania „Idealny nauczyciel. Polscy uczniowie i ich oczekiwania wobec nauczycieli”. Uczniowie zwracali w nim uwagę na to, że dobry nauczyciel to taki, który kieruje się empatią i szuka z nimi wspólnego języka. To właśnie poradnik w praktyczny sposób podpowiada nauczycielom jak na co dzień budować relacje z uczniami i rozmawiać z nimi w sytuacjach trudnych i stresujących.

****

Karolina Isio-Kurpińska – psychoterapeutka, przez większość życia zawodowego związana z oświatą, edukatorka prowadząca szkolenia dla rad pedagogicznych w całej Polsce z zakresu metodyki oraz psychologicznych aspektów nauczania: motywacji, pracy z uczniami trudnymi, komunikacji z rodzicami i zdrowia psychicznego dzieci i młodzieży.

*Raport „Idealny nauczyciel. Polscy uczniowie i ich oczekiwania wobec nauczycieli”, 10.08.2022 zrealizowany na zlecenie POL. Badanie zostało zrealizowane techniką CAWI w ramach panelu internetowego. Łącznie przeprowadzono 300 wywiadów, po 50 wśród uczniów klas 7 – 8 podstawówki oraz 1 – 4 klas liceum.