Droższe „małpki” w małych sklepach nadal lądują w co trzynastym koszyku

Opłata od „małpek” przyczyniła się do wzrostu cen detalicznych wódek o pojemnościach 100 i 200 mililitrów w handlu tradycyjnym. Od początku stycznia 2021 wyraźnie widoczny był stopniowy wzrost cen „małpek”. Do początku lutego wzrosty sięgnęły nawet 26% dla najpopularniejszych wódek czystych i 22% dla kolorowych. Województwa podkarpackie i lubelskie wyróżniły się znacznie niższym wzrostem cen niż reszta kraju. Natomiast liczba „małpek” sprzedanych w całym kraju nie spadła aż tak znacząco jak można byłoby się spodziewać – wynika z danych M/platform zrzeszającej 12 tysięcy małych sklepów detalicznych.

Obok kilku innych podatków z dniem 1 stycznia 2021 roku weszła w życie opłata od tzw. „małpek”, czyli napojów alkoholowych o pojemności mniejszej niż 300 mililitrów, a konsumenci i analitycy przystąpili do porównywania cen obecnych do ubiegłorocznych. Analiza danych tygodniowych z M/platform potwierdza, iż w sklepach handlu tradycyjnego, zgodnie z przewidywaniami, ciężar nowej opłaty został w praktyce przeniesiony na konsumenta i od początku stycznia widoczny był stopniowy wzrost cen tego typu produktów. W analizie na uwagę zasługują jednak wyniki dotyczące liczby sprzedanych „małpek” – pomimo wzrostu cen, rotacja nie spadła aż tak znacząco jak można byłoby się spodziewać – oraz różnice regionalne, najwyraźniej widoczne w województwach wschodnich.

W jednej z największych pod względem wartości sprzedaży kategorii w Polsce – kategorii wódki – największe zmiany odczuwalne w portfelach konsumentów zaobserwować można było w ostatnim tygodniu stycznia 2021 roku, kiedy w stosunku do średnich cen z okresu listopad-grudzień 2020 zapłaciliśmy za najmniejsze pojemności wódek nawet do 22% więcej w przypadku wódek czystych oraz do 18% więcej w przypadku wódek kolorowych.

Wzrosty cen najpopularniejszych wódek czystych w opakowaniach 100 i 200 mililitrów widoczne były w zdecydowanej większości województw i wahały się od kilkunastu do nawet 26%. Bardzo podobny trend zaobserwować można było w przypadku wódek kolorowych w małych opakowaniach, przy czym w ich przypadku były to głównie wzrosty w przedziale od kilku do kilkunastu procent. Zarówno w przypadku wódek czystych, jak i kolorowych szczególnie wyraźnie wzrosły ceny produktów będących liderami sprzedaży w swoich segmentach.

Ceny w górę, ale popyt nie spada aż tak znacząco

Podwyżkom cen nie towarzyszył jednak znaczący spadek rotacji małych opakowań tego trunku. W styczniu 2021 roku rotacja „małpek” w przypadku wódki czystej była jedynie o 1,3% niższa niż średnia w ostatnich dwóch miesiącach poprzedniego roku. Nieco większy spadek rotacji, bo blisko 4%, towarzyszył małym opakowaniom wódki kolorowej. Płacimy zatem więcej, ale tymczasem wyższe ceny ograniczają nasze zakupy „małpek” w nie aż tak wielkim stopniu i każdego dnia pojawiają się one na co trzynastym paragonie pochodzącym z tradycyjnego sklepu.

Opłata od „małpek” jest już widoczna w małych sklepach. Ceny wódek o pojemnościach 100 i 200 mililitrów rosną, choć nie wszędzie tak samo szybko. Średnia podwyżka dla segmentu wódek białych to obecnie 26% względem okresu listopad-grudzień 2020, a dla kolorowych odpowiednio 22%. „Stare” ceny zniknęły szybko wraz z wyczerpaniem się zapasów z 2020 roku. Są to produkty o tradycyjnie wysokiej rotacji, które pomimo istotnej zmiany cen, odnotowały spadek średniej rotacji o 1,3% dla wódek białych oraz 4% dla kolorowych, chociaż na poziomie poszczególnych produktów można było zaobserwować zmiany o silniejszym charakterze. „Małpki” nadal pojawiają się na co trzynastym paragonie pochodzącym z tradycyjnego sklepu – mówi Ewa Rybołowicz, dyrektor ds. analiz rynkowych w Comp Centrum Innowacji, dostawcy technologii stojącej za M/platform.

Na wschodzie taniej

Zauważalną różnicę w stosunku do pozostałych województw można było natomiast zaobserwować w województwach graniczących z Ukrainą. W województwie podkarpackim wzrosty cen w segmencie wódek czystych nie przekroczyły 15-17% dla kilku najchętniej wybieranych produktów, a dla większości zmieniły się o 6-8%. W przypadku wódek kolorowych, znacząco niższe podwyżki cen w stosunku do pozostałych rejonów Polski widoczne były w województwie podkarpackim, ale także lubelskim.

---

Badaniami objęto próbkę n = 8629 reprezentatywnych sklepów z segmentu handlu tradycyjnego, wybranych spośród ponad 12 tysięcy sklepów, które przystąpiły do M/platform.