KoronaBilans MŚP – pandemia zahartowała przedsiębiorców

Koronawirus w firmach powoli powszednieje, przedsiębiorcy nauczyli się z nim żyć i lepiej oceniają swoją bieżącą sytuację ekonomiczną – to wnioski, jakie płyną z najnowszej, lipcowej, edycji ogólnopolskiego badania Krajowego Rejestru Długów „KoronaBilans MŚP”.

Sytuacja ekonomiczna MŚP – stan i prognozy

W najnowszej edycji badania „KoronaBilans MŚP” wyraźnie wyróżniają się dwie grupy przedsiębiorców. Pierwsza, która ocenia swoją sytuację ekonomiczną jako dobrą – obecnie to 36,1% respondentów (podczas gdy miesiąc temu uważało tak 31,9%, a w maju 24,6%). Oraz druga grupa, która ocenia swoją sytuację ekonomiczną neutralnie, czyli ani dobrze, ani źle. Takie neutralne odpowiedzi wskazuje już 33,8% przedsiębiorców, podczas gdy w poprzedniej edycji wskazania były na poziomie 28,2%, a jeszcze wcześniej na poziomie 26,1%.

Również w pytaniach o przyszłą sytuację ekonomiczną 49,5% przedsiębiorców przyznaje, że nie spodziewa się większych zmian.

– Prawie połowa przedsiębiorców sądzi, że w najbliższych trzech miesiącach ich sytuacja ekonomiczna nie ulegnie zmianie. Jeszcze miesiąc temu oceniało tak nieco ponad 40 proc. badanych. Pogorszenia sytuacji w najbliższych trzech miesiącach obawia się 22 proc. W poprzedniej edycji badania takie przypuszczenia miał co czwarty przedsiębiorca, a w maju co drugi właściciel firmy. Spada także odsetek przedsiębiorstw, które odczuwają wpływ pandemii na działanie firmy. Miesiąc temu 81 proc. firm zauważyło, że koronawirus wpływa na produkcję, sprzedaż czy świadczenie usług, a aktualnie taki wpływ zauważa 75 proc. ankietowanych. To jasny sygnał, że z jednej strony odmrażanie gospodarki odbija się na nastrojach przedsiębiorców, a z drugiej, właściciele firm z sektora MŚP oceniają, że sytuacja ustabilizowała się i nie spodziewają się w najbliższym czasie zmian ani na lepsze, ani na gorsze. Przedsiębiorcy przystosowali się do nowej rzeczywistości i nauczyli się z nią funkcjonować – mówi Adam Łącki, prezes Zarządu Krajowego Rejestru Długów BIG SA.

Decyzje związane z kontynuacją działalności

Kolejnym dowodem na to, że przedsiębiorcy przystosowali się do nowej rzeczywistości, są odpowiedzi na pytanie o przychody. Obecnie 28,5% właścicieli firm uważa, że w najbliższych trzech miesiącach ich przychody pozostaną bez zmian. To o 10,9 pp. więcej niż miesiąc temu i o 19 pp. więcej niż dwa miesiące temu. Nieco ponad 54% przedsiębiorców, uważa, że przychody zmaleją – jest to spadek o 10,4 pp. względem poprzedniego miesiąca i o 24,9 pp. względem pierwszej edycji badania. Z kolei 4,9% firm (o 0,9 pp. więcej niż wcześniej) zakłada, że ich przychody wzrosną. W tej grupie aż 6 na 10 właścicieli firm podejrzewa, że przychody wzrosną najwyżej o 25%.

Jeszcze miesiąc temu 11,5% firm przez koronawirusa było zmuszonych całkowicie zawiesić produkcję, sprzedaż bądź świadczenie swoich usług. Aktualnie ta grupa zmniejszyła się o 8,5 pp. Z drugiej strony przybyło firm, które są zmuszone częściowo zawiesić działalność. Obecnie to 26,1% - czyli o 10,5 pp. więcej niż miesiąc temu. O 2,1 pp. do 67,4% zmniejszyła się grupa firm, które są zmuszone ograniczyć produkcję, sprzedaż bądź świadczenie usług.

Planowane inwestycje

Niewielkie wahnięcia nastąpiły w inwestycjach. Obecnie nieco mniej przedsiębiorstw chce przeznaczyć środki na ten cel. Takie plany deklaruje 13,8% firm, wobec 16,6% w drugiej fali badania. Co ciekawe, warto przypomnieć, że w pierwszej edycji „KoronaBilans MŚP” 12,3% firm planowało inwestycje, później ta wartość znacznie podskoczyła, by teraz wrócić niemal do stanu pierwotnego. Wygląda więc na to, że firmy zrewidowały zbyt optymistyczne plany sprzed miesiąca i obecnie z większą ostrożnością podchodzą do tematu inwestycji.

– Aby móc inwestować i rozwijać firmę, potrzebne są pieniądze. Niestety wiele przedsiębiorstw nie było w stanie wypracować zysków w okresie zamrożenia gospodarki spowodowanego pandemią. Nie dziwi więc ich ostrożność w wydawaniu środków. Ci bardziej świadomi biznesowo i zdecydowani w działaniu przypominają sobie teraz, że mają pieniądze uwięzione w fakturach sprzed, dwóch, trzech miesięcy, których nie zapłacili im kontrahenci. I zlecają windykację. Nasi doradcy w rozmowach z klientami słyszą, że zależy im na odzyskaniu pieniędzy, nie tylko po to, żeby zapłacić pensje pracownikom, ale także by iść do przodu z inwestycjami. Chcą kupować surowce i półprodukty, bądź rozbudować zaplecze informatyczne. Z kryzysu zazwyczaj najszybciej wychodzą ci, którzy patrzą w przyszłość – mówi Jakub Kostecki, prezes Zarządu firmy windykacyjnej Kaczmarski Inkasso.

Firmy nadal najchętniej przeznaczają dodatkowe środki na maszyny i urządzenia – to aż blisko 60% wskazań. W zeszłym miesiącu takie zakupy rozważało 52%. Widać tu więc tendencję wzrostową. Za to największy skok można zaobserwować w inwestycjach budowlanych i remontowych. Obecnie takie plany rozważa 23,8% firm z sektora MŚP, podczas gdy miesiąc temu podobne zamiary miała zaledwie co dziesiąta firma. Na podobnym poziomie utrzymuje się zaangażowanie w inwestycje IT. Widać więc, że MŚP chce rozwijać się w tym kierunku i nie było to tylko doraźne działanie w okresie zamrożenia gospodarki.

Zatrudnienie

W najbliższych miesiącach firmy otworzą się na nowych pracowników. Już prawie 15% z nich deklaruje, że zwiększy zatrudnienie. W poprzedniej, drugiej fali badania, wskazało tak 12,7%, podczas gdy w pierwszej zaledwie 8,2%. Najwięcej, bo 84,4%, chce zwiększyć liczbę etatów najwyżej o jedną czwartą. Co 11. przedsiębiorstwo nie wie, czy będzie przyjmować pracowników. Miesiąc wcześniej takich niezdecydowanych było 7,9%, natomiast w pierwszej edycji co czwarta firma.

Mniej firm deklaruje konieczność zwalniania pracowników. Już tylko niecałe 7% przedsiębiorstw, wobec 8,7% miesiąc wcześniej, planuje redukcję załogi w najbliższych trzech miesiącach. W pierwszej fali badania było to 25,8%.

Pomoc rządowa

Wciąż wiele, bo aż trzy czwarte firm, jest zainteresowanych pomocą rządową. W połowie czerwca Ministerstwo Rozwoju poinformowało, że do polskich przedsiębiorców trafiło już ponad 87 mld zł. Kolejne wnioski są rozpatrywane.

Równocześnie, jak wynika z 3. edycji badania „KoronaBilans MŚP”, rośnie liczba ankietowanych, którzy nie są zainteresowani żadnymi pakietami pomocowymi. W porównaniu z pierwszym badaniem odsetek ten wzrósł o 5,5 pp. i obecnie wynosi 18%. Wynika to pewnie z faktu, że część z firm już korzysta z pomocy w ramach, którejś z wcześniejszych Tarcz Antykryzysowych, więc nie ma potrzeby wnioskować o nią ponownie.

Wśród proponowanych form wsparcia najchętniej wybieranymi przez przedsiębiorców są zwolnienia ze składek ZUS oraz dofinansowanie zatrudnienia, z których zamierza skorzystać odpowiednio 77% i prawie 55% firm. Co trzeci przedsiębiorca jest zainteresowany udzielanymi na preferencyjnych warunkach kredytami i pożyczkami. 

Rośnie liczba zadowolonych z udzielonego przez rząd wsparcia. Wyraźnie widać, jak na przestrzeni czasu zmieniał się odbiór proponowanej pomocy. Obecnie pozytywnie ocenia ją ponad 30% firm, co w porównaniu z pierwszą edycją badania oznacza wzrost o prawie 20 pp. Równocześnie odsetek niezadowolonych po raz pierwszy spadł poniżej 50%. Co piąty przedsiębiorca uważa, że proponowane przez rząd wsparcie powinno być wyższe i rozłożone na dłuższy okres czasu. Jednocześnie, jak wskazuje badanie, mniej firm niż wcześniej skarży się na brak przejrzystości i skomplikowane procedury. Obecnie przeszkadza to ponad 12% przedsiębiorcom.

III edycja ogólnopolskiego Badania „KoronaBilans MŚP” została przeprowadzona przez IMAS International pod koniec czerwca 2020 r. na zlecenie Krajowego Rejestru Długów Biura Informacji Gospodarczej. Obejmuje grupę 305 firm z sektora MŚP, w tym: mikro (zatrudniające 3-9 osób), małe (10-49) i średnie przedsiębiorstwa (50-249). Technika badawcza: CATI/CAWI. Pełen raport dostępny na: https://koronabilans.krd.pl/