Zła segregacja odpadów: za jedną osobę zapłaci cały blok?

Segregacja odpadów to temat kontrowersyjny m.in. dla mieszkańców budynków wielorodzinnych. Dość często skarżą się oni na niejasne wytyczne dotyczące segregacji oraz wysokie koszty wywozu śmieci. Dane Głównego Urzędu Statystycznego wskazują, że wspomniany wywóz w ciągu minionego roku podrożał o kolejne 8%. To nie jedyny powód niezadowolenia. Niektórzy mieszkańcy bloków już doświadczyli tego, że zła segregacja odpadów przez jedną osobę może skutkować zbiorową odpowiedzialnością finansową. Niedawny wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gdańsku potwierdza, że takie zastosowanie swoistej odpowiedzialności zbiorowej wobec mieszkańców bloku jest dopuszczalne. Postanowiliśmy bliżej przyjrzeć się tej kwestii, która wzbudza całkiem spore kontrowersje wśród mieszkańców niektórych bloków i kamienic.

Nasz artykuł w dużym skrócie:

• Nawet udowodnienie tylko jednej sytuacji, w której miała miejsce zła segregacja odpadów może stanowić podstawę do nałożenia wyższej opłaty na mieszkańców całego bloku lub kamienicy. Taki wniosek wypływa z niedawnego wyroku WSA w Gdańsku.
• Już wcześniej niektóre sądy wypowiadały się w podobny sposób. Ich linia orzecznictwa jest niekorzystna dla osób, które odpowiednio segregują odpady komunalne, lecz mają mniej dokładnych sąsiadów.
• Karna opłata za wywóz odpadów komunalnych będzie co najmniej dwukrotnie większa od tej standardowej. W najgorszym przypadku, wzrost wspomnianej opłaty jest aż czterokrotny.

Poniżej prezentujemy więcej informacji o tym, jak niedbałość sąsiadów może spowodować znaczący wzrost opłat na rzecz wspólnoty mieszkaniowej lub spółdzielni.

Wyrok gdańskiego sądu jest bardzo restrykcyjny …

Niedawny wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gdańsku wydaje się ważny w kontekście obecnego wzrostu kosztów utrzymania mieszkań. Okazuje się bowiem, że zła segregacja odpadów, która jest tylko sporadyczna może skutkować znaczącym wzrostem kosztów eksploatacji mieszkania. Właśnie taki wniosek wynika z Wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gdańsku wydanego dnia 23 listopada 2022 r. (sygnatura akt: I SA/Gd 707/22). WSA w Gdańsku stwierdził bowiem, że: „nawet wykazanie choćby jednego przypadku nieprzestrzegania przyjętej zasady segregacji odpadów pociąga za sobą obowiązek nałożenia na podmiot zainteresowany opłaty w stawce właściwej dla nieselektywnego zbierania odpadów”.

Wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gdańsku na pewno jest restrykcyjny dla mieszkańców bloków i kamienic, ale nie stanowi wyjątku. Do podobnych wniosków w zakresie możliwości nałożenia karnej opłaty śmieciowej prowadzą następujące orzeczenia:

• Wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Lublinie z dnia 19 grudnia 2014 r. (sygnatura akt: I SA/Lu 556/14)
• Wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gliwicach z dnia 7 listopada 2018 r. (sygnatura akt: I SA/Gl 849/18)
• Wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gliwicach z dnia 5 grudnia 2018 r. (sygnatura akt: I SA/Gl 853/18)

W ramach pewnej przeciwwagi warto jednak wymienić Wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gdańsku z dnia 12 października 2021 r. (sygnatura akt: I SA/Gd 722/21). Wskazuje on, że: „jednorazowe zgłoszenie o niesegregowaniu śmieci trudno uznać za niedopełnienie obowiązku, o którym mowa w art. 6ka ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach”. „Ten przykład potwierdza, że orzecznictwo dotyczące zastosowania karnej opłaty śmieciowej jednak nie jest do końca jednolite” - komentuje Magdalena Markiewicz, ekspert portalu NieruchomosciSzybko.pl.

Zdjęcie kubła może być dowodem dla urzędników

Skoro już wiadomo, dlaczego sporadyczna, zła segregacja odpadów może skutkować naliczeniem wyższych opłat, to warto wyjaśnić, jak wygląda procedura swoistego ukarania mieszkańców bloku lub kamienicy. Odpowiedź znajdziemy w ustawie z dnia 13 września 1996 r. o utrzymaniu czystości i porządku w gminach (Dz.U. 1996 nr 132 poz. 622). Artykuł 6ka tego aktu prawnego wskazuje, że podmiot przyjmujący odpady komunalne powinien powiadomić wójta, burmistrza lub prezydenta miasta, jeśli ma miejsce nieprawidłowa segregacja odpadów. Takie zawiadomienie często jest związane z wcześniejszym wykonaniem odpowiedniej fotografii. „W ramach odpowiedzi, wszczynane jest postępowanie w sprawie określenia wysokości karnej opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi” - wyjaśnia Magdalena Markiewicz, ekspert portalu NieruchomosciSzybko.pl.

Co ważne, taka sankcyjna opłata dotyczy jedynie konkretnego okresu, w którym nie dopełniono obowiązku selektywnego zbierania odpadów zgodnie z regulaminem utrzymania czystości i porządku na terenie gminy (zobacz: M. Budziarek [w:] A. Szymczak, M. Budziarek, Utrzymanie czystości i porządku w gminach. Komentarz, Warszawa 2021, art. 6(ka)). W wielu przypadkach, zła segregacja odpadów wywołuje jednak skutki finansowe odczuwalne przez właścicieli mieszkań oraz innych mieszkańców bloku (między innymi posiadaczy spółdzielczych własnościowych praw do lokali). „Karna opłata za wywóz odpadów komunalnych jest bowiem znacznie wyższa od normalnej” - zaznacza Magdalena Markiewicz, ekspert portalu NieruchomosciSzybko.pl.

Karna opłata śmieciowa bywa wyższa nawet o 300%

Według artykułu 6k ustęp 3 ustawy z dnia 13 września 1996 r. o utrzymaniu czystości i porządku w gminach, podwyższona stawka opłaty śmieciowej za dany miesiąc lub miesiące wynosi 200% - 400% standardowej stawki. Zasadne wydaje się uwzględnienie podwyższonej stawki w rozliczeniach z właścicielami poszczególnych lokali i spółdzielcami. „Orzecznictwo wskazuje bowiem, że spółdzielnia mieszkaniowa i wspólnota w przypadku opłat za gospodarowanie odpadami komunalnymi działa jedynie jako płatnik (zobacz: Wyrok Sądu Apelacyjnego w Szczecinie z dnia 27 marca 2014 roku - sygnatura akt: I ACa 930/13)” - podsumowuje Magdalena Markiewicz, ekspert portalu NieruchomosciSzybko.pl.

Źródło: Magdalena Markiewicz, ekspert portalu NieruchomosciSzybko.pl