Samorządy stawiają na zielone dachy

Zielony dach to jeden z najgorętszych trendów architektonicznych w Polsce minionego roku. Niewątpliwe korzyści ekologiczne, ekonomiczne i estetyczne sprawiły, że roślinność zaczęła pokrywać coraz więcej przestrzeni miejskiej. Wiele wskazuje na to, że dynamika ta jeszcze przyśpieszy, gdyż rozwiązanie zaczęło zyskiwać szerokie poparcie samorządowców. Zachęcając do komponowania zieleni na powierzchni budynków, coraz więcej miast i gmin oferuje m.in. zwolnienia podatkowe. Inicjatywie przygląda się branża budowlana, która proponuje coraz ciekawsze metody aranżacji przestrzeni zielonej.

Postępujące zmiany klimatyczne sprawiają, że społeczeństwa próbują neutralizować problem globalnego ocieplenia. Głównie w obszarach miejskich, gdzie betonowe konstrukcje, takie jak chodniki, budynki i ulice potęgują ten efekt, tworząc tzw. wyspy ciepła gromadzące i emitujące wyższą temperaturę. Jako jedna ze skuteczniejszych metod obniżania  średnich temperatur, na popularności zyskują zielone dachy oraz fasady budynków. Więcej roślin w przestrzeni miasta wpływa także na poprawę jakości powietrza oraz lepsze samopoczucie mieszkańców. 

Samorządy wspierają zieleń miejską

Władze samorządowe coraz częściej dostrzegają ekologiczne i ekonomiczne zalety roślinności pokrywającej budynek. Nowatorskim pomysłem na walkę z ekstremalnymi upałami i powodziami po ulewach stają się dofinansowania oraz ulgi podatkowe. Mieszkańcy otrzymują realną korzyść finansową, by zazielenić swoje domostwo. Jednym z prekursorów tego typu rozwiązania stały się władze Wiednia, które zaoferowały obywatelom miasta wsparcie doradcze oraz finansowe na zazielenianie fasad, dachów i dziedzińców.

W Polsce jako pierwsze pomysł wprowadziły w życie Katowice. Właściciele budynków z zielonym dachem lub ścianą pełną roślin zostali tam zwolnieni z płacenia podatku od nieruchomości. Uchwała objęła właścicieli prywatnych oraz przedsiębiorców. Z końcem 2021 roku również radni Wrocławia przyjęli uchwałę dotyczącą zwolnień z podatku od nieruchomości budynków, na których umieszczono zielone dachy oraz ogrody wertykalne. Na podobną ulgę mogą już liczyć również mieszkańcy Kalisza. Stosowny projekt uchwały przygotowują władze Gdańska. W nieco innym kierunku, ale z podobną ideą, poszły władze Poznania, które mieszkańcom chcącym stworzyć ogrody wertykalne i zielone dachy obiecały wsparcie finansowe.

Dach, ogród, parking – budowlanka podąża za trendem

Z zaciekawieniem całej sytuacji przygląda się branża budowlana, która obserwując rynek proponuje coraz to oryginalniejsze rozwiązania zazieleniające miejską zabudowę. Najpopularniejsze to oczywiście zielone dachy oraz ogrody wertykalne, zaimplementowane m.in. w Centrum Nauki Kopernik, Bibliotece Uniwersytetu Warszawskiego czy Międzynarodowym Centrum Kongresowym w Katowicach. Inwestorzy wykorzystują rozwiązania i technologię budowlaną zaczerpniętą z zielonego dachu także w innych oryginalnych projektach. Na terenie gdańskiego Olivia Business Centre powstał całoroczny ogród - Olivia Garden, jedyny w Polsce z drzewami tropikalnymi oraz tysiącami roślin. Przestrzeń pełni rolę rekreacyjną oraz służy jako miejsce dla spotkań biznesowych. 

W przypadku budowy Gdyńskiego Centrum Filmowego wyzwaniem było zagospodarowanie urbanistyczne powstałego pod Placem Grunwaldzkim parkingu. Przede wszystkim ze względu na lokalizację nieopodal Kamiennej Góry i związaną z tym możliwość spływu wód ze wzgórza. Rozwiązaniem problemu okazało się zazielenienie powierzchni z zastosowaniem wysokowydajnej membrany drenażowej z funkcją magazynowania wody. – W celu zabezpieczenia powierzchni i zniwelowania nadmiaru wody w konstrukcji zielonego dachu wykorzystaliśmy połączoną warstwę drenażową i magazynującą wodę oraz warstwę filtracyjną. Uszczelniły one konstrukcję zielonego dachu oraz zabezpieczyły rośliny przed zalaniem. Nadmiar wody odprowadzany jest przez otwór w membranie, a stamtąd do siatki kanału konstrukcji uchwytu. W ten oto sposób, nawet upalne lato nie zaszkodziło zasadzonej roślinności, która równomiernie czerpała wodę ze zmagazynowanych zapasów –  mówi Piotr Pytel z firmy Dorken Delta zajmującej się dostarczaniem systemowych rozwiązań dla dachów zielonych.

Membrany drenażowe to także coraz częściej podstawowy element konstrukcji nowoczesnych płyt stadionowych. W konstrukcji murawy budowanego obecnie klubu piłkarskiego ŁKS w Łodzi wykorzystano 4000 m2 folii kubełkowej, która może służyć jako warstwa drenażowa dzięki zintegrowanemu materiałowi geotekstylnemu. – Zastosowana tam technologia hydrofilowej geowłókniny zapewnia bezpieczne i niezawodne odprowadzanie wody. Folia charakteryzuje się wysoką wytrzymałością na nacisk, dzięki czemu zapewnia bardzo wysoką żywotność eksploatacyjną, nawet do 50 lat. To produkt do zastosowań pod mocno eksploatowany teren zielony, jakim niewątpliwie są murawy piłkarskie – mówi Piotr Pytel z Dorken Delta.

Zieleń - pozytywny aspekt miejskiego krajobrazu

Zjawisko komponowania zieleni w wielkomiejskiej architekturze rozpoczęło się kilkanaście lat temu. Przeszklone balkony z bogatą roślinnością oraz małe strefy rekreacyjne miały zapewniać odrobinę relaksu i wytchnienia od miejskiego zgiełku. Trend podchwycili deweloperzy, którzy aranżując zielone strefy dodawali prestiżu lokalom zwiększając wartość nieruchomości. W kilka lat zieleń pokrywająca dachy i fasady pokazała nam swoją wartość ekologiczną i ekonomiczną.

– W społeczeństwie wyraźnie rośnie świadomość, iż poza walorami estetycznymi, zieleń w przestrzeni miejskiej może pełnić rolę sprzymierzeńca w walce o lepsze środowisko. Przede wszystkim dzięki temu, że filtruje powietrze, skutecznie walcząc ze smogiem. Po drugie, w trakcie ulewnego deszczu pozwala na wysoką retencję wody, która następnie jest stopniowo uwalniana do atmosfery w postaci pary wodnej – mówi Piotr Pytel z Dorken Delta. – W ten sposób nie zostaje przeciążona kanalizacja miejska, wobec czego wiele samorządów zmniejsza tym samym opłaty za odprowadzenie ścieków – dodaje. 

Udowodnioną zaletą zielonych dachów jest także ich wpływ na żywotność samego dachu. Podstawowym czynnikiem degeneracyjnym dla materiałów budowlanych są bowiem dobowe różnice temperatur. Jednakże dla dachu zielonego – dobowa różnica temperatur wynosi nie więcej niż 35°C wobec czego profesjonalne konstrukcje zielone mają trwałość co najmniej 40 lat w przeciwieństwie do 15-25 lat dla tradycyjnych powierzchni dachowych.

– Wszystko wskazuje więc na to, że inwestycje w zieleń miejską zaczną wyrastać jak grzyby po deszczu. Z korzyścią dla samych mieszkańców, jak i środowiska – wskazuje Piotr Pytel.