Newsy

Empatii można się nauczyć przez obserwowanie innych empatycznych osób. Środowisko społeczne może też wpłynąć na jej utratę

2024-03-26  |  06:15

Nie tylko dzieci, ale również osoby dorosłe mogą się nauczyć empatii. Badanie Uniwersytetu w Würzburgu udowadnia, że umiejętność współodczuwania może być przekazywana społecznie. Ten proces jest uruchamiany przez obserwację innych empatycznych osób. Stworzenie empatycznego środowiska może więc wzmocnić prospołeczne zachowania. Ale jest też druga strona medalu – przebywanie w nieempatycznym otoczeniu może zmniejszyć poziom współodczuwania.

– Celem naszego badania było ustalenie, czy ludzie dorośli mogą się uczyć empatii od innych. Wiemy, że jest to możliwe u małych dzieci, które uczą się empatii od swoich głównych opiekunów, na przykład rodziców. W naszym badaniu chcieliśmy się przekonać, czy ma to zastosowanie również do osób dorosłych oraz czy dorośli mogą się uczyć empatii od nieznajomych – tłumaczy w rozmowie z agencją Newseria Biznes prof. Grit Hein z Uniwersytetu w Würzburgu.

Społeczne przekazywanie empatii oparte jest na procesie uczenia się, który uruchamia się poprzez obserwację empatycznych reakcji innych. Zgodnie z teorią uczenia się przez obserwację ludzie uczą się na podstawie różnic między reakcjami empatycznymi, które obserwują u innych, a tymi, które spodziewają się zobaczyć. Niedopasowanie między obserwowanymi i oczekiwanymi reakcjami generuje tak zwane błędy przewidywania obserwacyjnego, które powodują zmiany w działaniach związanych z uczeniem się.

– Uczestnikom badania pokazaliśmy film, w którym widzieli dłoń poddawaną bodźcom bólowym. Były to bodźce, jakich uczestnicy sami wcześniej doświadczyli. Nie mówimy tu o niczym drastycznym, ale niewielkim, spiczasto zakończonym przedmiocie wystrzelonym w kierunku palca z pewną siłą, powodującym nieprzyjemne, bolesne uczucie. Nagranie obserwowali nasi uczestnicy, którzy mieli za zadanie określić stopień empatii, jaką odczuwali wobec przedstawionych w nim osób – mówi prof. Grit Hein.

W czterech badaniach uczestnicy najpierw obejrzeli filmy i wskazali na skali oceny własne odczucia podczas tego doświadczenia. Po wystawieniu oceny pokazano im empatyczne lub nieempatyczne reakcje innych osób na te same filmy. Na koniec uczestnicy ponownie ocenili swoją empatię.

– W wyniku badania stwierdziliśmy, że nawet ludzie dorośli odczuwają większą empatię, kiedy widzą osobę empatyczną, a gdy mają do czynienia z osobami wykazującymi brak empatii, ich własna empatia słabnie. Dotyczy to nie tylko oceny subiektywnej opartej na odpowiedziach respondentów, ale potwierdza się również w aktywności mózgu – wskazuje badaczka Uniwersytetu w Würzburgu.

Podczas badania zbadano również aktywność mózgu za pomocą funkcjonalnego obrazowania rezonansu magnetycznego. Pozwoliło to zaobserwować zmiany w przedniej części mózgu. Za pomocą modeli matematycznych zespół wykazał, że zmiany empatii opierają się na rzeczywistym uczeniu się, a nie na naśladowaniu czy zadowalaniu innych.

– Badania mózgu potwierdziły, że przy reakcjach na ból innych osób empatia uczestników rosła, kiedy obserwowali oni osoby empatyczne, i malała, kiedy patrzyli na osoby niewykazujące empatii – zauważa prof. Grit Hein. – Jest wiele różnych czynników wpływających na poziom odczuwanej empatii. Co ważne, nasze badanie wskazuje, że uczenie się odgrywa tutaj istotną rolę.

Empatia odgrywa kluczową rolę w budowaniu więzi altruistycznych i spójności społecznej. Wyniki badania podkreślają potencjał kształtowania zdolności empatycznych u dorosłych poprzez odpowiednie modele.

 Na zdolność odczuwania empatii u dzieci wpływ ma kontekst społeczny: opiekunowie, szkoła, przedszkole i wiele innych czynników. Jak wynika z badania, również na późniejszym etapie życia w odpowiednim otoczeniu społecznym możemy się uczyć empatii i ją rozwijać. Może się jednak zdarzyć, że pozbawione empatii otoczenie społeczne prowadzi do utraty empatii – wyjaśnia badaczka.

Z badania przeprowadzonego przez prof. Williama Chopika z Michigan State University wynika, że w rankingu empatii Polska wypada na trzecim miejscu od końca. Najmniej empatycznym krajem okazała się Litwa. Generalnie kraje Europy Wschodniej wypadły źle – stanowią większość w ostatniej dziesiątce. Tymczasem atmosfera pozbawiona empatii wpływa na całe społeczności. W miejscu pracy może na przykład sprawić, że pracownicy będą mniej troskliwi i mniej skłonni do myślenia o innych.

 Badanie pokazuje, że możemy wpływać na empatię innych ludzi. Jeśli stworzymy empatyczne środowisko w naszych szkołach i społecznościach, jest większa szansa na to, że ludzie będą się wykazywać empatią i współpracować. Jeśli mamy do czynienia z wieloma pozbawionymi empatii wzorcami, my również możemy ją utracić. Empatii można się więc oduczyć – osoby początkowo wykazujące empatię tracą ją na podstawie swoich obserwacji i wyciąganych z nich wniosków – podkreśla prof. Grit Hein.

Czytaj także

Kalendarium

Więcej ważnych informacji

Konkurs Polskie Branży PR

Jedynka Newserii

Jedynka Newserii

Handel

Polskie firmy z szansą na zdobycie azjatyckich rynków. Mogą otrzymać wsparcie na promocję podczas Expo 2025 w Osace

W 2025 roku w japońskiej Osace odbędzie się Wystawa Światowa Expo 2025. Udział w niej, a także towarzyszących imprezie wydarzeniach i targach to dla polskich firm szansa na wzrost rozpoznawalności swoich marek za granicą, a w konsekwencji na rozwój ich potencjału eksportowego. Expo 2025 będzie się koncentrowało na innowacjach służących zrównoważonemu rozwojowi. PARP, który jest partnerem wydarzenia w Polsce, do 26 września br. czeka na wnioski firm zainteresowanych udziałem w wydarzeniu i ekspansją na azjatyckie rynki. W ramach programu mogą one otrzymać wsparcie na udział w targach, na misje wyjazdowe i kampanie promocyjne przed i po zakończeniu Expo. Nabór finansowany jest z Funduszy Europejskich dla Nowoczesnej Gospodarki 2021–2027

Polityka

Rośnie ryzyko wybuchu epidemii w Strefie Gazy. Brakuje czystej wody, kanalizacji i toalet, a w zniszczonej enklawie wykryto polio

W Strefie Gazy brakuje praktycznie wszystkiego – od żywności i wody po podstawowe leki – ale najgorsze może dopiero nadejść – alarmuje Polska Akcja Humanitarna. – Kilka dni temu w wodzie w Strefie Gazy znaleziono polio typu 2. Ta woda jest bardzo zanieczyszczona, infrastruktura wodno-sanitarna na tym terenie tak naprawdę już nie istnieje. Na dodatek od dziewięciu miesięcy dzieci nie są szczepione, ponieważ nie ma warunków, żeby to zrobić, więc istnieje bardzo duże zagrożenie wybuchu epidemii – mówi Magdalena Foremska z PAH. W odpowiedzi na kryzys organizacja uruchomiła duże projekty pomocowe, które mają zapewnić żywność i opiekę medyczną w Strefie Gazy i na Zachodnim Brzegu.

IT i technologie

Gminy potrzebują inwestycji w cyberbezpieczeństwo. Eksperci widzą duże ryzyka wynikające z zaniedbań

Dane gromadzone przez jednostki samorządu terytorialnego mogą być bardzo niebezpiecznym narzędziem w rękach przestępców. Wykradzione mogą posłużyć do fałszowania tożsamości człowieka. Tymczasem poziom inwestycji w cyberbezpieczeństwo jest w gminach niski, a liczba ataków hakerskich na nie stale rośnie. Eksperci czekają na pozytywne skutki rządowego programu Cyberbezpieczny Samorząd. W jego ramach 1,5 mld zł trafi na inwestycje w poprawę bezpieczeństwa cybernetycznego samorządów: zarówno na poziomie sprzętu i oprogramowania, jak i kompetencji oraz procedur.

Partner serwisu

Instytut Monitorowania Mediów

Szkolenia

Akademia Newserii

Akademia Newserii to projekt, w ramach którego najlepsi polscy dziennikarze biznesowi, giełdowi oraz lifestylowi, a  także szkoleniowcy z wieloletnim doświadczeniem dzielą się swoją wiedzą nt. pracy z mediami.