Mówi: | dr hab. Marcin Matczak |
Firma: | Wydział Prawa i Administracji, Uniwersytet Warszawski |
Konflikt wokół praworządności w Polsce z wpływem na gospodarkę. Inwestorzy zagraniczni mogą szukać innych rynków
– To, co dzieje się w tej chwili z sądownictwem, będzie miało negatywne skutki dla ekonomii – zarówno bezpośrednie, w postaci ograniczenia funduszy z UE, jak i pośrednie, czyli zniechęcenie do inwestycji ze względu na niestabilność prawną – mówi dr Marcin Matczak z Uniwersytetu Warszawskiego. Ekspert ocenia również, że prowadzona dotychczas reforma sądownictwa w Polsce nie przyniosła żadnych pozytywnych skutków, a jedynie konflikt z UE. Jego zdaniem szanse na zmianę tej sytuacji są niewielkie po ostatnich wyborach parlamentarnych, w których partia rządząca uzyskała w Sejmie większość. Jaskółką zmian jest jednak objęcie większości w Senacie przez opozycję.
– Na całym świecie stabilne prawo i zaufanie do sądów powoduje, że przedsiębiorcy chętniej do takiego kraju przyjeżdżają i inwestują. Sytuacja, w której sądy są opanowane przez siłę polityczną, jest dla nich zniechęcająca, bo bardzo często wchodzi się w interes z państwem. Jeżeli inwestor chce mieć szansę na spór, który będzie rozstrzygnięty przez niezależny podmiot, to musi być niezależne sądownictwo – ocenia w rozmowie z agencją Newseria Biznes dr hab. Marcin Matczak z Wydziału Prawa i Administracji Uniwersytetu Warszawskiego.
W ubiegłym roku w całej Europie odnotowano 6 356 nowych inwestycji bezpośrednich (BIZ) – wynika raportu „Atrakcyjność inwestycyjna Europy 2019” firmy doradczej EY. To drugi najlepszy wynik od blisko 20 lat, choć w ujęciu rocznym liczba BIZ zmniejszyła się o 4 proc. Polska zajmuje 6. miejsce pod względem atrakcyjności inwestycyjnej w Europie i 1. w CEE (272 inwestycje w ub.r., dla porównania Węgry – 101). Wśród niepokojących zjawisk inwestorzy w badaniu wymienili brexit, polityczną niestabilność UE oraz wzrost nastrojów populistycznych i protekcjonistycznych.
Z tegorocznego badania „Klimat Inwestycyjny”, zrealizowanego przez PAIH, Grant Thornton oraz HSBC, wynika z kolei, że 65 proc. zagranicznych inwestorów określiło warunki do prowadzenia biznesu w Polska jako co najmniej dobre. Jako główne atuty polskiego rynku wskazali oni przede wszystkim wielkość rynku wewnętrznego oraz stabilność gospodarczą. Natomiast żółta kartka została wystawiona za zmienność i niejasność przepisów, niską efektywność sądownictwa gospodarczego i podatkową biurokrację.
– Dlatego uważam, że to, co dzieje się w tej chwili z sądownictwem, będzie miało negatywne skutki dla ekonomii – zarówno bezpośrednie, w postaci ograniczenia funduszy z UE, jak i pośrednie, czyli zniechęcenie do inwestycji ze względu na niestabilność prawną – podkreśla dr hab. Marcin Matczak.
Spór wokół praworządności w Polsce trwa od kilku lat, zapoczątkował go podwójny wybór sędziów do Trybunału Konstytucyjnego przez nowo wybranych posłów VIII kadencji, po wyborach wygranych przez PiS w 2015 roku. Polska i Węgry są już objęte procedurą z art 7. unijnego traktatu, który dotyczy stwierdzenia ryzyka poważnego naruszenia przez kraj członkowski wartości unijnych. W ocenie KE i wielu europolityków ta okazała się jednak nieskuteczna. Dlatego trwają prace nad nowym mechanizmem, którego utworzenie zapowiedziała szefowa KE Ursula von der Leyen. Zgodnie z nową procedurą Komisja miałaby kontrolować w państwach członkowskich takie obszary, jak wymiar sprawiedliwości, przestrzeganie konstytucji i wolność mediów czy system antykorupcyjny, zamiast zmian w poszczególnych instytucjach takich jak Trybunał Konstytucyjny.
W ubiegłym tygodniu Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej po półtora roku wydał wyrok, który miał ocenić legalność prawną reformy wymiaru sprawiedliwości przeprowadzonej pod rządami PiS. TSUE skierował jednak sprawę z powrotem pod jurysdykcję Sądu Najwyższego i orzekł, że to on powinien ją zbadać.
– Definicja reformy oznacza, że mają to być zmiany na lepsze. Do tej pory niestety ich nie ma. Nie da się naprawić sądownictwa wymianą kadr, tak jak nie da się polepszyć funkcjonowania szpitala, jeżeli zwolni się najbardziej doświadczonych lekarzy i zatrudni tych mniej doświadczonych. Dlatego chciałbym, żeby premier zastanowił się, czy rzeczywiście warto tak bardzo poświęcać nasze relacje z Unią Europejską. Właściwie ta reforma nie przyniosła niczego poza konfliktem, bo sprawy sądowe trwają dłużej, a powinny się skracać – mówi dr hab. Marcin Matczak.
Ekspert ocenia, że szansa na poprawę sytuacji jest niewielka po ostatnich wyborach parlamentarnych, w których partia rządząca uzyskała w Sejmie większość. PiS zdobył w październikowych wyborach 43,59 proc. głosów, 235 mandatów w Sejmie i 48 – w Senacie. W tej izbie nie ma jednak większości (43 senatorów ma druga Koalicja Obywatelska, która uzyskała w wyborach 27,4 proc. i ma 134 mandaty w Sejmie).
– Sytuacja, w której partia rządząca ma rząd i większość w Sejmie, ale ma też nad sobą tę izbę refleksji w postaci Senatu, kontrolowanego przez drugą stronę, jest dobra, dlatego że decyzje będą bardziej rozważne, nie da się już po prostu korzystać tylko z argumentu siły. Trzeba będzie działać siłą argumentu – mówi dr hab. Marcin Matczak.
Czytaj także
- 2025-07-02: Unijne mechanizmy ułatwiają zwiększenie wydatków na obronność przez europejskie kraje NATO. Ważnym aspektem infrastruktura podwójnego zastosowania
- 2025-07-01: Rynek piwa kurczy się w I półroczu 2025 roku. Zła pogoda w maju przyniosła 12-proc. spadek sprzedaży
- 2025-06-24: Bezpieczeństwo stało się w UE tematem numer jeden. Miała w tym udział polska prezydencja
- 2025-06-20: Polska przeciwna przedłużeniu umowy UE–Ukraina o transporcie drogowym. Uderza ona w krajową branżę transportową
- 2025-06-20: M.Kobosko: Wszyscy zapłacimy za eskalację między Izraelem a Iranem. Kraje UE powinny robić więcej dla budowy swojego własnego bezpieczeństwa
- 2025-06-27: Komisja Europejska chce wprowadzić ujednolicone przepisy dotyczące wyrobów tytoniowych. Europosłowie mówią o kolejnej nadregulacji
- 2025-06-30: Kończą się konsultacje Planu Społeczno-Klimatycznego. 2,4 mld euro trafi na sektor transportu po 2026 roku
- 2025-06-12: Wakacje wyzwaniem dla operatorów komórkowych. W najpopularniejszych kurortach ruch w sieci rośnie nawet pięciokrotnie
- 2025-06-27: Za trzy miesiące ruszy w Polsce system kaucyjny. Wątpliwości budzą kwestie rozliczeń i podatków
- 2025-06-13: Kobietobójstwo jest typem przestępstwa niedookreślonym przez polskie prawo. Świadomość na ten temat jest wciąż zbyt mała
Więcej ważnych informacji
Jedynka Newserii

Jedynka Newserii

Konsument

Proces deregulacji nie dotyczy branży tytoniowej. Jest propozycja kolejnej ustawy w ciągu kilku miesięcy
Najpierw wprowadzenie podatku akcyzowego na saszetki nikotynowe, potem propozycja przepisów, które zmierzają do wycofania tych produktów z rynku – przedstawiciele środowisk biznesowych podkreślają, że przygotowywane przez resort zdrowia przepisy wprowadzają chaos legislacyjny w branży tytoniowej. To tym bardziej dziwi przedsiębiorców, że stoi w opozycji do prowadzonego przez rząd procesu deregulacji w gospodarce. W dodatku może mieć negatywne skutki dla budżetu państwa i doprowadzić do skokowego wzrostu szarej strefy.
Bankowość
Grzyby rozkładające tekstylia nagrodzone w konkursie ING. 1 mln zł trafi na innowacyjne projekty dla zrównoważonych miast

Firma Myco Renew, która opracowała technologię rozkładającą tekstylia za pomocą grzybów, została laureatem siódmej edycji Programu Grantowego ING. Motywem przewodnim konkursu skierowanego do start-upów i młodych naukowców był tym razem zrównoważony rozwój miast i społeczności. Łącznie na nagrodzone innowacyjne projekty trafił 1 mln zł. Wśród nich są także bezzałogowe statki powietrzne dostarczające defibrylatory czy system do zbierania deszczówki w blokach.
Prawo
Trwają próby wzmocnienia dialogu społecznego. Niespokojne czasy wymuszają większe zaangażowanie społeczeństwa w podejmowanie decyzji

Według zapowiedzi szefowej Komisji Europejskiej Ursuli von der Leyen głos partnerów społecznych i dialog społeczny będą stały w centrum procesu decyzyjnego w Europie. Taki jest cel podpisanego w marcu Paktu na rzecz europejskiego dialogu społecznego. Potrzeba wzmocnienia głosu społeczeństwa jest również podkreślana na forum krajowym. Rząd planuje reformę Rady Dialogu Społecznego, by usprawnić pracę tej instytucji, a przedsiębiorcy wzywają do rzetelnego konsultowania ze stroną społeczną ustaw, które wychodzą z rządu.
Partner serwisu
Szkolenia

Akademia Newserii
Akademia Newserii to projekt, w ramach którego najlepsi polscy dziennikarze biznesowi, giełdowi oraz lifestylowi, a także szkoleniowcy z wieloletnim doświadczeniem dzielą się swoją wiedzą nt. pracy z mediami.