Konsumenci zwracają uwagę na klasę energetyczną sprzętu AGD. To ma wpływ na ich rachunki

Duże AGD ma spory potencjał oszczędności prądu w gospodarstwach domowych i w całym systemie elektroenergetycznym – ocenia APPLiA Polska, związek pracodawców tej branży. Ze względu na postęp technologiczny dziś produkowane urządzenia w najlepszych klasach energetycznych zużywają 10–20 proc. prądu w porównaniu do urządzeń dostępnych 25 lat temu. Do stałego postępu w tym obszarze motywują też wymogi unijne, które z roku na rok się zaostrzają.

– Unia Europejska narzuciła nam, i to już kilka lat temu, odpowiednie cele, które musimy spełniać – pod względem efektywności energetycznej naszych wyrobów, ale też ich recyklingu. Musimy zbierać i poddawać odzyskowi 65 proc. tego, co sprzedajemy. To są bardzo wygórowane cele, gdzie inne branże w ogóle do tego jeszcze nawet nie dochodzą, tak jak branża opakowaniowa. My jesteśmy prekursorem i chyba dobrym benchmarkiem, czyli przykładem do naśladowania – mówi agencji Newseria Wojciech Konecki, prezes zarządu APPLiA – Związku Producentów AGD.

Rozszerzona odpowiedzialność producenta – nad którą w branży opakowaniowej toczą się prace – w sektorze AGD działa od 20 lat. System polega na tym, że producenci sprzętu finansują zbiórkę, przetwarzanie i odzysk swoich zużytych produktów. ROP nakłada na producentów obowiązek finansowania recyklingu na poziomie 65 proc. masy sprzedanego sprzętu – w 2025 roku to ok. 219 tys. ton. Jak wskazuje związek, do tej pory na recykling zużytego sprzętu elektrycznego i elektronicznego wydano ponad 1,5 mld zł.

Inny obowiązek, który obejmuje producentów, to ekoprojektowanie, które polega na uwzględnieniu aspektów środowiskowych podczas projektowania produktu, aby miał jak najmniejszy wpływ na środowisko w całym cyklu życia. Producenci muszą więc dążyć do ograniczania szkodliwych substancji, zużycia zasobów oraz do zwiększania dostępności części. Wymogi te są aktualizowane i zaostrzane co kilka lat. Od 1 lipca br. nowe wymagania zaczną obowiązywać suszarki do ubrań.

– W życie weszło prawo do naprawy. Jest to odpowiedni pakiet regulacji, które nas producentów obligują do pewnych czynności, chociażby, co jest ciekawostką, po zakończeniu produkcji danego wyrobu my musimy jeszcze przez 10 lat trzymać części zamienne do tych wyrobów. Nie wiemy dokładnie, ile ich będzie potrzebne, tak że prawdopodobnie będziemy je trzymali w nadmiarze. To jest dodatkowy koszt, który się będzie przekładał na cenę finalną produktu. Ale zdajemy sobie sprawę, że pewne koszty, szczególnie okołośrodowiskowe, trzeba ponieść, co notabene też ponosi konsument i tego nie ukrywamy – mówi Wojciech Konecki.

Jak podkreśla, odpowiednio przeprowadzona naprawa nieprawidłowo działającego urządzenia ma duże znaczenie, ponieważ – według analizy APPLiA i Krajowej Agencji Poszanowania Energii z roku 2025 – ponad 80 proc. wpływu sprzętu AGD na środowisko (czyli jego śladu węglowego) jest generowane właśnie w czasie jego wieloletniego użytkowania przez konsumentów.

– Sprzęt AGD jest teraz bardzo energooszczędny i to jest nasza główna domena. Już powoli cena na półce, cena detaliczna przestaje być głównym determinantem pod względem decyzji zakupowych konsumentów. Teraz lodówki zużywają 110 kWh rocznie, a te, które pracują w domach, zużywają 400, 500 czy 600 kWh rocznie, tak że zakup nowego sprzętu praktycznie się zwraca po kilku latach. Chcemy z tym przekazem wyjść na zewnątrz, ponieważ to jest związane również z bezpieczeństwem ekonomicznym, zarówno gospodarstw domowych, jak i całego kraju. Cały kraj mógłby zaoszczędzić terawaty energii dzięki temu, że w gospodarstwach domowych pojawiłby się naprawdę nowoczesny sprzęt – podkreśla prezes APPLiA Polska.

Według analiz APPLiA oraz KAPE chłodziarki w polskich domach zużywają obecnie ok. 4,5 TWh, a ich wymiana na bardziej innowacyjny sprzęt pozwoliłaby oszczędzić 3 TWh rocznie.

– W polskich gospodarstwach domowych dominuje głównie sprzęt ponad 10-letni. Niestety niektórzy się chwalą, że mają pracującą 15-, 20- czy 30-letnią lodówkę czy pralkę w domach, a niestety to nie jest powód do dumy, ponieważ wymieniając sprzęt na nowy, mogliby corocznie zaoszczędzić na jednym tylko sprzęcie około 300 zł, czyli po 10 latach użytkowania takiego sprzętu mieliby już pieniądze na zupełnie nowy sprzęt – tłumaczy Wojciech Konecki.

Dla polskiej prezydencji eksperci APPLiA przygotowali postulat wprowadzenia na poziomie UE lub tylko w Polsce programu wspierającego zakup sprzętu efektywnie energetycznego.

– Rozmawiamy z rządem, próbujemy go przekonać do tego, że wsparcie wymiany sprzętów w gospodarstwach domowych, czyli wsparcie zakupów konsumenckich, byłoby superkorzystne zarówno dla konsumentów, gospodarstwa domowego, jak i całej gospodarki polskiej, ale też dla środowiska, ponieważ tutaj mówimy o gigantycznych oszczędnościach pod względem zużycia energii, ale także emisji CO₂ – wyjaśnia prezes Związku Producentów AGD.

Z informacji APPLiA wynika, że w Europie tego typu programy funkcjonowały m.in. w Grecji i na Węgrzech, a od stycznia br. włoski rząd oferuje 100 euro wsparcia na zakup bardziej energooszczędnego sprzętu. W ubiegłym roku dopłaty uruchomiły także władze w Pekinie – w ciągu kilku miesięcy skorzystało z niego prawie 30 mln konsumentów, zwiększając znacząco krajowy popyt i napędzając tę gałąź przemysłu.

Związek podaje, że w całej Polsce pracuje ok. 200 mln sztuk AGD, z czego ponad 60 mln to duże AGD. Zużywają one rocznie ok. połowy energii elektrycznej w gospodarstwach domowych, czyli ok 14 TWh.