Mówi: | Jennifer H. Elder CPA, CGMA, właścicielka i prezeska zarządu The Sustainable CFO, instruktorka AICPA Magdalena Bogdał, dyrektor ds. sprawozdawczości finansowej, Shell |
Mimo kryzysów ostatnich lat firmy wciąż nie przykładają należytej wagi do zarządzania ryzykiem. Tylko 1/3 ma wypracowane kompleksowe procedury
Osiem na dziesięć organizacji w ostatnich pięciu latach zetknęło się z niespodziewanym ryzykiem, które mogło utrudnić prowadzenie działalności – wynika z 13. edycji raportu „State of Risk Oversight: An Overview of Enterprise Risk Management Practices” opublikowanego we współpracy z AICPA. 65 proc. menedżerów i dyrektorów finansowych badanych spółek publicznych, dużych firm, przedsiębiorstw z sektora finansowego i organizacji non-profit dostrzegło znaczący wzrost ryzyka w biznesie. Mimo to wiele organizacji wciąż nie przykłada należytej wagi do zarządzania nim. Te, które wdrożyły procedury, kładą duży nacisk głównie na ryzyka technologiczne i prawno-finansowe, ale stosunkowo rzadko są skoncentrowane na ryzykach strategicznych, branżowych lub związanych z reputacją.
– Kiedy w marcu 2020 roku WHO ogłosiło stan pandemii, wielu przedsiębiorców zupełnie spanikowało. Nie mieli pojęcia, co mają w tej sytuacji robić. Jednak niektórzy już wcześniej wsłuchiwali się w napływające informacje i mieli gotowe plany działania. Byli więc dwa, trzy, a może nawet cztery tygodnie przed konkurencją – mówi agencji Newseria Biznes Jennifer H. Elder, CPA, CGMA, właścicielka i prezeska zarządu firmy The Sustainable CFO oraz autorka i instruktorka AICPA (American Institute of CPAs, który wraz z CIMA reprezentowany jest przez Association of International Certified Professional Accountants).
Pandemia COVID-19 i kryzys gospodarczy będący jej następstwem, przerwane łańcuchy dostaw, rosnąca inflacja, wybuch wojny w Ukrainie, kryzys energetyczny i żywnościowy, niepokoje społeczno-polityczne w wielu krajach świata, cyberzagrożenia i pogłębiający się kryzys klimatyczny – to tylko część czynników, które powodują, że organizacje od kilku lat działają w warunkach niepewności i podwyższonego ryzyka. Wiele z nich dostrzega, że proaktywne zarządzanie tym ryzykiem może w nadchodzących latach przesądzić o ich rynkowym sukcesie albo pozwolić im uniknąć katastrofy.
– Każda organizacja, która chce odnieść sukces, musi mieć na uwadze wszystkie kwestie, które mogą stanąć na jej drodze. W dzisiejszym otoczeniu, które określamy akronimem VUCA – czyli pełnym zmienności, niepewności, złożoności i niejednoznaczności – dzieje się tak wiele, że trzeba wciąż myśleć o tym, co może się stać i jak na to zareagować – mówi Jennifer H. Elder.
– Zarządzanie ryzykiem jest odpowiedzialnością każdego biznesu i dyrektorów zarządzających tymże biznesem – dodaje Magdalena Bogdał, dyrektor ds. sprawozdawczości finansowej w Shellu.
Jak pokazuje tegoroczne badanie „State of Risk Oversight: An Overview of Enterprise Risk Management Practices” przeprowadzone w ramach Enterprise Risk Management Initiative (ERM Initiative) na Uniwersytecie Stanowym Karoliny Północnej we współpracy z AICPA na grupie 560 dyrektorów finansowych, już 65 proc. z nich dostrzegło wzrost ryzyka w biznesie na przestrzeni ostatnich pięciu lat. W tym okresie aż 81 proc. firm i organizacji zetknęło się z niespodziewanym zdarzeniem, które mogło zakłócić ich podstawowe procesy i utrudnić prowadzenie działalności. Mimo to wiele z nich wciąż nie przykłada należytej wagi do zarządzania ryzykiem. Z opublikowanego raportu wynika również, że mniej niż połowa organizacji (47 proc.) bierze ten czynnik pod uwagę podczas planowania nowych inicjatyw strategicznych, a tylko 33 proc. ma kompletny system zarządzania ryzykiem.
– Dobry proces zarządzania ryzykiem to taki, który obejmuje całą organizację. Nie skupia się tylko na jednej osobie, bo nikt nie ma oczu dookoła głowy. Wszyscy, na każdym szczeblu, muszą być wyczuleni na to, co się dzieje, i zgłaszać wszystkie potencjalne problemy. To po pierwsze. Po drugie, trzeba się przysłuchiwać i przyglądać temu, co może wydarzyć się w szerszej perspektywie, zamiast skupiać się wyłącznie na swoich zadaniach. Po trzecie, trzeba być zwinnym (ang. agile), żeby móc w szybki sposób reagować na zmiany – wymienia Jennifer H. Elder.
System zarządzania ryzykiem w przedsiębiorstwie (ERM) obejmuje monitorowanie, identyfikację i analizę potencjalnych zagrożeń, zewnętrznych i wewnętrznych, które mogą hamować jego rozwój, oraz opracowywanie planów reagowania w celu złagodzenia szkód i strat finansowych. Jak pokazują badania ERM Initiative i AICPA, stosunkowo najlepiej radzą sobie z tym zadaniem duże firmy i spółki publiczne.
– W Shellu nie traktujemy zarządzania ryzykiem jako kolejnego zadania do odhaczenia. To jest dobrze przemyślany proces, który analizuje zależności pomiędzy otoczeniem biznesowym, ryzykami i celami firmy. I na podstawie tego są wdrażane odpowiednie działania, które mogą zminimalizować wpływ tych ryzyk – mówi Magdalena Bogdał. – W praktyce wygląda to tak, że odpowiedzialnością każdego zespołu zarządzającego jest zrozumieć środowisko biznesowe, w którym funkcjonuje dana część biznesu, zdefiniować dla niej cele i przeanalizować, jakie ryzyka mogą nas spowolnić albo zastopować w realizacji tych celów. Odbywa się to najczęściej w czasie spotkań zespołowych, gdzie perspektywy wszystkich uczestników są wysłuchane. Dalej wszystkie te ryzyka są oceniane m.in. pod względem ich wpływu i prawdopodobieństwa wystąpienia, a następnie opracowywane są strategie zarządzania lub odpowiednie akcje do wdrożenia, żeby zminimalizować następstwa, gdyby te ryzyka się zmaterializowały.
Choć wiele organizacji wciąż traktuje zarządzanie ryzykiem po macoszemu, ten aspekt działalności powinien mieć dla nich fundamentalne znaczenie. W sytuacji kryzysowej każda sekunda spóźnionej reakcji może bowiem skutkować szkodami wizerunkowymi albo dotkliwymi stratami finansowymi. Jak wynika z raportu ERM Initiative i AICPA, ponad 2/3 badanych spółek publicznych, dużych firm, przedsiębiorstw z sektora finansowego i organizacji non-profit wciąż nie ma rozwiniętego systemu ERM. Natomiast te, które go wdrożyły, kładą duży nacisk głównie na ryzyka technologiczne i związane z kwestiami prawno-finansowymi. Procesy ERM rzadziej są zaś skoncentrowane na ryzykach strategicznych, branżowych lub związanych z reputacją.
– W branży paliwowo-energetycznej charakterystyczne są ryzyka, z którymi stykamy się na platformach wydobywczych. Przykładowo w Zatoce Meksykańskiej u wybrzeży Stanów Zjednoczonych występuje dodatkowe niebezpieczeństwo związane z huraganami, które dość często występują w tym rejonie. Dlatego wdrażane tam strategie zarządzania ryzykiem zawierają wiele elementów i są wdrażane na różnych etapach zagrożenia – od prewencyjnych, regularnych ćwiczeń z ewakuacji czy monitorowania prognoz pogody, aż do takich, które są wdrażane w momencie realnego ryzyka – gdzie mamy procedury pokazujące krok po kroku, co robić w razie zbliżającego się huraganu, kiedy i których pracowników ewakuować z platformy. Poprzez wdrożenie tych procedur i wielokrotne ich testowanie w przypadku zagrożenia nie traci się czasu na zastanawianie się, co robić, tylko aktywuje się umówiony scenariusz, który zapewnia bezpieczeństwo pracowników, sprzętu i środowiska naturalnego – mówi przedstawicielka Shella.
Czytaj także
- 2025-06-18: Dzięki e-commerce rośnie eksport polskich małych i średnich przedsiębiorców. Wartość ich sprzedaży na Amazon przekracza rocznie 5 mld zł
- 2025-06-17: Nowe opłaty za emisję CO2 mogą spowodować wzrost kosztów wielu małych i średnich firm. Eksperci apelują o mądre instrumenty wsparcia [DEPESZA]
- 2025-06-11: ZUS zatwierdził standardy dofinansowania posiłków dla pracowników. To nowy rozdział w firmowych benefitach
- 2025-05-30: Konsumenci doceniają działania firm na rzecz środowiska i społeczeństwa. Dla przedsiębiorstw to szansa na rozwój
- 2025-06-24: Gospodarowanie odpadami nieodłącznym elementem strategii firm. Brak jasnych przepisów utrudnia ich działania
- 2025-05-27: Po debacie prezydenckiej wzrosło zainteresowanie woreczkami nikotynowymi. Niesłusznie mylone są z nielegalnymi w Polsce snusami
- 2025-05-23: Gminne komisje szacują już straty w uprawach spowodowane przez majowe przymrozki. Najbardziej poszkodowani są sadownicy
- 2025-05-28: UE przywraca ograniczenia handlowe z Ukrainą. Trwają negocjacje ws. długoterminowych ram
- 2025-06-06: Rośnie presja konkurencyjna na unijne rolnictwo. Bez rekompensat sytuacja rolników może się pogarszać
- 2025-05-28: Więcej mieszkań może powstawać na gruntach Skarbu Państwa. Trwa zagospodarowywanie 800 ha
Kalendarium
Więcej ważnych informacji
Jedynka Newserii

Jedynka Newserii

Transport

Bezpieczeństwo stało się w UE tematem numer jeden. Miała w tym udział polska prezydencja
Ostatnie dni czerwca to dobra okazja do podsumowania pół roku prezydencji Polski w Radzie UE. Z tej okazji w Łodzi odbył się Wielki Piknik Europejski w Łodzi, w trakcie którego również wiceprzewodnicząca Parlamentu Europejskiego podsumowała ten okres: w ciągu ostatnich sześciu miesięcy Polska była silnym i odważnym przywódcą i również nam dała siłę i odwagę, aby kroczyć naprzód w tych bardzo trudnych czasach. Zdaniem europosła Dariusza Jońskiego Polsce udało się odbudować swoją pozycję na arenie międzynarodowej.
Polityka
Nie brakuje przeciwników zwiększenia wydatków na obronność do 5 proc. Obawiają się, że paradoksalnie zagrozi to bezpieczeństwu Europy

W Hadze rusza szczyt NATO. Jednym z ważniejszych punktów ma być podwyższenie wydatków państw sojuszniczych na zbrojenia i obronność do 5 proc. PKB. Jeśli wniosek zostanie zatwierdzony, państwa członkowskie przeznaczą łącznie na ten cel ponad 500 mld euro więcej rocznie. – Zwiększając wydatki na broń, nie tworzy się warunków do pokoju. Dlatego jesteśmy temu zdecydowanie przeciwni – podkreśla włoski europoseł Pasquale Tridico z Ruchu Pięciu Gwiazd (M5S).
Ochrona środowiska
Gospodarowanie odpadami nieodłącznym elementem strategii firm. Brak jasnych przepisów utrudnia ich działania

Odpowiedzialne gospodarowanie odpadami stanowi integralną część biznesu, a działania w tym obszarze coraz częściej wchodzą w skład strategii ESG. Opóźniające się wdrożenie systemu rozszerzonej odpowiedzialności producenta (ROP) zgodnego z wymogami Unii Europejskiej stawia jednak przed polskimi przedsiębiorstwami wiele wyzwań.
Partner serwisu
Szkolenia

Akademia Newserii
Akademia Newserii to projekt, w ramach którego najlepsi polscy dziennikarze biznesowi, giełdowi oraz lifestylowi, a także szkoleniowcy z wieloletnim doświadczeniem dzielą się swoją wiedzą nt. pracy z mediami.