Mówi: | Krystyna Lewkowicz |
Funkcja: | prezes |
Firma: | Ogólnopolskie Porozumienie Uniwersytetów Trzeciego Wieku |
Organizacje senioralne chcą większego udziału osób starszych w życiu społecznym. Potencjał jest ogromny
Co czwarty Polak ma 60 lat lub więcej, a duża część z nich jest nieaktywna zawodowo i społecznie. Ta grupa społeczna ma w sobie duży potencjał, który jednak trudno wyzwolić. Od pięciu dekad pomagają w tym różnego typu organizacje senioralne, w tym uniwersytety trzeciego wieku, ale również biblioteki, domy kultury i świetlice. W wielu miejscach, zwłaszcza mniejszych miastach i miejscowościach, wciąż jednak nie ma oferty dla tej grupy. Nowy rząd zapowiada, że polityka senioralna będzie jednym z jej priorytetów, o czym ma świadczyć powołanie ministra specjalnie do tego celu.
– Mamy nadzieję, że powołanie odrębnego stanowiska w Radzie Ministrów, w randze ministra do spraw polityki senioralnej, uaktywni przede wszystkim naszą komunikację między seniorami a Sejmem i Senatem. Tej komunikacji albo nie ma, albo jest ona niewystarczająca – podkreśla w rozmowie z agencją Newseria Biznes Krystyna Lewkowicz, prezeska Ogólnopolskiego Porozumienia Uniwersytetów Trzeciego Wieku.
Jak wynika z raportu GUS „Sytuacja osób starszych w Polsce”, w 2022 roku seniorzy stanowili już niemal 26 proc. społeczeństwa, a w kolejnych latach odsetek ten będzie rósł. W 2040 roku co trzeci Polak będzie miał 60 lat lub więcej, a w 2060 – czterech na 10. Te liczby wskazują, że ta grupa społeczna powinna w dużej mierze być uwzględniania w polityce społecznej w kraju, ale – jak wynika z raportu Caritas „Seniorzy obecni?” – polityka senioralna znajduje się na razie na marginesie debaty publicznej. Sprawy seniorów znalazły się w programach większości ugrupowań politycznych, ale wciąż w niewystarczającym zakresie. Nowy rząd zdecydował się wydzielić politykę senioralną spod resortu polityki, pracy i polityki społecznej i powołał Ministerstwo ds. Polityki Senioralnej na czele z Marzeną Okłą-Drewnowicz. Do końca stycznia trwa nabór do nowej Rady ds. Polityki Senioralnej, która będzie projektować konkretne rozwiązania.
W tym tygodniu doszło do spotkania Marzeny Okły-Drewnowicz z Izabelą Leszczyną, ministrą zdrowia, oraz prof. dr hab. Katarzyną Wieczorowską-Tobis, przewodniczącą zarządu Polskiego Towarzystwa Gerontologicznego, podczas którego omawiano wdrażanie polityki senioralnej w obszarze zdrowia i wyzwania z zakresu opieki długoterminowej.
– Myślę, że pełnomocnik rządu, który będzie skupiony na problematyce senioralnej, podejmie różne inicjatywy wspólnie z nami. Mam nadzieję na szybką audiencję u pani minister, chciałabym przekazać jej propozycje i plany na najbliższą przyszłość. A te plany są naprawdę szerokie, nie mówiąc już o tym, że za chwilę będzie wielki jubileusz 50-lecia ruchu uniwersytetów trzeciego wieku w Polsce. Liczę, że pani minister będzie promotorem tego ruchu i wesprze nas w różnych staraniach organizacyjnych i legislacyjnych – mówi Krystyna Lewkowicz.
Obecnie, jak wynika z danych Ogólnopolskiego Porozumienia Uniwersytetów Trzeciego Wieku, działa ponad 700 krajowych i ok. 40 polonijnych tego typu placówek. Pełnią one ogromną rolę w aktywowaniu seniorów. Raport GUS „Uniwersytety trzeciego wieku w roku akademickim 2021/2022” podaje, że działania edukacyjne, aktywujące i integracyjne, które organizowały UTW dla słuchaczy, obejmowały wykłady i seminaria (87,5 proc.), zajęcia regularne (81,5 proc.), imprezy kulturalno-artystyczne (78,6 proc.) oraz działania społeczne na rzecz potrzebujących (ok. 50 proc.).
– Kiedy zakładałam uniwersytet w SGH, przychodziły do nas osoby 55–60-letnie, zwalniane z zakładów pracy, z likwidowanych komórek organizacyjnych. W tej chwili na UTW tak młodych seniorów nie ma, średnia wieku przesunęła się w kierunku 75–80. Ta grupa wiekowa ma zupełnie inne potrzeby i inne oczekiwania. Musimy je zidentyfikować i dostosować się do nich – wyjaśnia prezeska Ogólnopolskiego Porozumienia Uniwersytetów Trzeciego Wieku.
Raport GUS „Sytuacja osób starszych w Polsce” wskazuje, że w roku akademickim 2021/2022 liczba słuchaczy UTW wyniosła 86,6 tys., z czego 14,8 tys. to osoby po raz pierwszy biorące udział w zajęciach. Blisko 93 proc. słuchaczy to osoby w wieku 60 lat i więcej. Seniorzy w wieku 70–79 lat stanowili niemal 42 proc. w ogólnej liczbie słuchaczy. Prawie co 10. słuchacz to osoba w wieku 80 lat i więcej.
– Wiele uniwersytetów zaniechało swojej działalności po pandemii lub jej nie wznowiło w takim zakresie, w jakim poprzednio działały. Musimy więc również pomóc się odbudować organizacjom – mówi Krystyna Lewkowicz.
Zajęcia organizowane przez UTW oprócz rozwoju intelektualnego umożliwiają uczestnikom aktywne spędzanie wolnego czasu, a także integrację społeczną.
Wskaźnik izolacji społecznej w grupie seniorów rośnie. Jak wynika z raportu GUS „Jakość życia osób starszych w Polsce”, w 2018 roku ok. 10 proc. osób 65+ doświadczało izolacji społecznej, co oznacza, że zaobserwowano u nich niewielką intensywność lub brak kontaktów społecznych z osobami spoza gospodarstwa domowego. Przy czym w młodszej grupie (65–74) jest to 7,5 proc., podczas gdy w starszej (75+) prawie dwukrotnie więcej – 14,1 proc. Seniorzy w miastach byli w nieco większym stopniu wyizolowani społecznie niż mieszkańcy wsi (11 proc. vs. 8 proc., przy czym w największych miastach (liczących co najmniej 500 tys. mieszkańców) odsetek ten był największy (prawie 13 proc.). Inny wskaźnik GUS – braku przyjaciół – wskazuje, że tym zjawiskiem dotkniętym było 28 proc. spośród osób 65+. Dla porównania w całej populacji kraju wskaźnik ten wyniósł 26 proc. Brak przyjaciół odczuwali przede wszystkim seniorzy 75+ (34 proc.).
– Mamy bardzo wielką populację osób samotnych, które nie mają rodziny bądź te rodziny są gdzieś daleko, i w związku z tym dla tych osób też musimy stworzyć jakąś namiastkę przynależności, bo człowiek ma taką naturalną potrzebę. Jeżeli nie ma rodziny, przyjaciół, znajomych, to wtedy organizacja senioralna daje to poczucie przynależności, a za tym idzie poczucie bezpieczeństwa, również nawiązywania przyjaźni, grup nieformalnych wsparcia – tłumaczy ekspertka.
Dane GUS („sytuacja osób starszych w Polsce”, 2022) wskazują, że osoby starsze aktywnie angażują się w wolontariat. Na początku 2022 roku ponad 30 proc. osób w wieku 60–64 lata przynajmniej raz świadczyło wolontariat w ciągu czterech tygodni poprzedzających badanie. W grupie 65–89 lat odsetek wolontariuszy wyniósł 20,3 proc. Osoby w wieku 60–89 lat stanowiły łącznie nieco ponad jedną czwartą wszystkich wolontariuszy działających w Polsce.
Seniorzy chętnie korzystają także z oferty bibliotek publicznych – w 2022 roku było to blisko 889 tys. osób powyżej 60. roku życia, o 7,6 proc. więcej niż rok wcześniej. Znacznie więcej seniorów niż w roku poprzednim korzystało również z oferty kulturalnej centrów kultury, domów i ośrodków kultury oraz klubów i świetlic. W jednostkach tych ponad 151 tys. osób w wieku powyżej 60 lat było członkami różnych kół, klubów i sekcji, a 50,4 tys. aktywnie udzielało się w grupach artystycznych.
– Wielu seniorów wciąż jest jednak nieaktywnych, dla wielu nie ma oferty, zwłaszcza dla mieszkających w małych aglomeracjach, gminach wiejsko-miejskich. Wielu seniorów boryka się z różnymi problemami, typu dojazd, środki komunikacji, również wciąż w populacji seniorów występuje duże wykluczenie informatyczne. Obie strony mają tutaj naprawdę dużo do zrobienia, żeby wyzwolić ten potencjał, a niewątpliwie jest on ogromny – wytwórczy, intelektualny, społeczny, a w zasadzie również rodzinny – wymienia prezeska Ogólnopolskiego Porozumienia Uniwersytetów Trzeciego Wieku.
Wśród osób starszych przeważają osoby nieaktywne zawodowo. Zgodnie z wynikami Badania Aktywności Ekonomicznej Ludności (BAEL) w 2022 roku liczba osób biernych zawodowo w wieku 60–89 lat wyniosła 7,8 mln, co stanowiło ponad 84 proc. osób w tym wieku.
Czytaj także
- 2025-04-30: W połowie maja pierwszym pakietem deregulacyjnym zajmie się Senat. Trwają prace nad drugim pakietem
- 2025-04-23: Rynek oczekuje pierwszego cięcia stóp procentowych w Polsce w maju. Są ku temu przesłanki ekonomiczne
- 2025-04-08: Projekt unijnego budżetu po 2027 roku będzie przedstawiony w lipcu. Polska może odegrać istotną rolę w pracach nad nim
- 2025-04-09: Wzrost wydatków na obronność ma być priorytetem nowego wieloletniego budżetu UE. Nie będzie jednak cięć w polityce spójności
- 2025-04-04: Wykluczenie cyfrowe szczególnie dotyka generacji silver. T-Mobile wystartował z darmowymi kursami z obsługi smartfona
- 2025-03-28: Trzy czwarte Zetek chce pracować na etacie. Elastyczny czas pracy nie jest dla nich istotny
- 2025-03-14: S. Cichanouska: Białorusini żyją jak w gułagach z czasów stalinowskich. Jednak nie poddają się mimo represji i brutalności reżimu
- 2025-03-24: Odsetki to za mało. Parlament Europejski chce, by zamrożone rosyjskie aktywa stopniowo wspierały Ukrainę
- 2025-03-03: Rusza nowy sezon rowerów publicznych. Na ten element zrównoważonej mobilności stawia coraz więcej polskich miast [DEPESZA]
- 2025-02-20: Coraz więcej Europejczyków jest za zaostrzeniem polityki migracyjnej. To skłania ich w kierunku prawicowych i konserwatywnych partii
Kalendarium
Więcej ważnych informacji
Jedynka Newserii

Jedynka Newserii

Ochrona środowiska

Państwowa Agencja Atomistyki przygotowuje się do nadzoru nad pierwszą polską elektrownią jądrową. Kluczową kwestią jest bezpieczeństwo
Trwają przygotowania do budowy pierwszej w Polsce elektrowni jądrowej na Pomorzu. Zgodnie z harmonogramem przedstawianym przez rząd fizyczna budowa ma ruszyć w 2028 roku, a początek eksploatacji pierwszego bloku planuje się na 2036 rok. Również Państwowa Agencja Atomistyki przygotowuje się do realizacji zadań związanych z dozorem nad budową, rozruchem i eksploatacją nowej jednostki. Kluczowe są kwestie związane z bezpieczeństwem jądrowym i ochroną radiologiczną obiektu.
Ochrona środowiska
K. Wyszkowski: Porozumienie paryskie to duże osiągnięcie. Odwrót USA tego nie zmieni

Z danych Climate Action Tracker wynika, że do końca lutego br. tylko 18 państw sygnatariuszy porozumienia paryskiego zaktualizowało swoje plany realizacji celów klimatycznych do 2035 roku. Chociaż walka z rosnącymi emisjami CO2 nie postępuje w takim tempie, jakie jest wymagane, to samo porozumienie klimatyczne z Paryża należy uznać za osiągnięcie, które przyniesie efekty. Zdaniem Kamila Wyszkowskiego z UN GCNP nie powinno tego zmienić nawet wycofanie się z niego Stanów Zjednoczonych.
Ochrona środowiska
Konkurs NCBR i Orlenu ma wesprzeć najciekawsze rozwiązania dla przemysłu rafineryjno-petrochemicznego. Na ich rozwój trafi blisko 200 mln zł

Niemal 200 mln zł trafi na realizację innowacyjnych projektów dla przemysłu rafineryjno-petrochemicznego. NCBR i Orlen w ramach konkursu NEON III chcą znaleźć partnerów wśród instytucji naukowych i technologicznych do działania w trzech obszarach: dekarbonizacji, cyfryzacji i gospodarki obiegu zamkniętego. Nabór wniosków potrwa do 30 czerwca br.
Partner serwisu
Szkolenia

Akademia Newserii
Akademia Newserii to projekt, w ramach którego najlepsi polscy dziennikarze biznesowi, giełdowi oraz lifestylowi, a także szkoleniowcy z wieloletnim doświadczeniem dzielą się swoją wiedzą nt. pracy z mediami.