Mówi: | Janusz Olszowski |
Funkcja: | prezes |
Firma: | Górnicza Izba Przemysłowo-Handlowa |
Bez pomocy rządu ponad połowa firm okołogórniczych może upaść wraz z likwidacją kopalni. Ponad 80 proc. już notuje spadki obrotów
Na najbliższą środę zaplanowano parafowanie umowy społecznej, której treść ustalono w ubiegłym tygodniu po wielu miesiącach negocjacji między rządem a górnikami. To jeszcze nie zamyka prac nad dokumentem, który ustala warunki wygaszania górnictwa do 2049 roku, bo musi on zostać zatwierdzony m.in. przez Komisję Europejską. Wszystkie szczegóły umowy nie zostały jeszcze ujawnione, ale jeden z załączników ma dotyczyć wsparcia dla firm okołogórniczych, które są ściśle powiązane z funkcjonowaniem kopalni. – Ponad połowa z nich może upaść, jeżeli likwidacja górnictwa nastąpi w sposób szybki i niekontrolowany – mówi Janusz Olszowski, prezes GIPH.
Szczegóły uzgodnionego dokumentu nie zostały jeszcze ujawnione, a jego podpisanie będzie możliwe po akceptacji organów statutowych poszczególnych związków zawodowych. Poinformowano jednak, że umowa społeczna będzie miała cztery załączniki dotyczące różnych aspektów transformacji, a jeden z nich ma dotyczyć firm okołogórniczych i gmin górniczych. Przedsiębiorstwa i instytucje okołogórnicze to m.in. producenci maszyn i urządzeń górniczych, specjalistyczne firmy usługowe, jednostki naukowo-badawcze oraz uczelnie wyższe, które kształcą kadry dla górnictwa. W analizie przeprowadzonej na próbie 207 firm okołogórniczych przez Uniwersytet Ekonomiczny w Katowicach dla GIPH (I etap) stwierdzono, że 63 proc. przychodów badanych podmiotów pochodzi z transakcji z kopalniami i innymi przedsiębiorstwami okołogórniczymi.
– Transformacja górnictwa obejmuje cały sektor, czyli i górników, którzy są zatrudnieni w kopalniach, ale również tysiące firm okołogórniczych i innych instytucji. Szacujemy, że wokół górnictwa funkcjonuje około 400 tys. miejsc pracy. Jeżeli to przeliczymy na rodziny, to kilka milionów osób jest utrzymywanych dzięki strukturze okołogórniczej – podkreśla w rozmowie z agencją Newseria Biznes Janusz Olszowski.
Z analizy UEK wynika, że 82 proc. badanych przedsiębiorstw już odnotowało spadki obrotów z branżą górniczą, dla 26 proc. z nich są to spadki zagrażające kontynuacji działalności. Z kolei 64 proc. firm odczuło trudności związane z płynnością wynikające z problemów płatniczych branży górniczej. W pierwszym etapie badań jedna trzecia respondentów deklarowała, że w sytuacji utraty wpływów od górnictwa upadnie.
– Mamy drugą część wyników badań, które przeprowadził Uniwersytet Ekonomiczny i z których wynika niezbicie, że więcej niż połowa tych firm upadnie, jeżeli będziemy w sposób szybki, niekontrolowany likwidować nasze górnictwo. Oni nie dadzą rady samodzielnie się przebranżowić, zdywersyfikować swojej działalności – alarmuje prezes GIPH. – Tylko niewielka część firm okołogórniczych może znaleźć rynki zbytu za granicą z różnych względów. Wygaszenie górnictwa będzie więc oznaczać wygaszenie setek tysięcy miejsc pracy i upadek bardzo wielu firm, jeżeli nie będzie jakiejś systemowej pomocy dla nich.
Tym bardziej że niemal dwie trzecie pracowników przedsiębiorstw okołogórniczych nie ma kompetencji, by natychmiast podjąć pracę w innej branży.
– Już teraz setki pracowników zostało zwolnionych w wyniku ograniczonego popytu na maszyny i urządzenia górnicze. A każda ze średniej wielkości firm górniczych ma swoich kooperantów, np. jedna z firm, która należy do izby, współpracuje z 3 tys. mikroprzedsiębiorstw, które dla niej produkują, wykonują usługi itp. Z kolei te małe firmy korzystają z usług innych firm lokalnych: restauracji, fryzjera czy kosmetyczki. Jeżeli upadną duże firmy, to może nastąpić efekt domina i skończyć się katastrofą – ocenia Janusz Olszowski.
Jak podkreśla, transformacja górnictwa w żadnym z krajów nie udała się bez wsparcia publicznych pieniędzy. Tak było m.in. we Francji, w Niemczech, Wielkiej Brytanii czy Belgii.
– W Polsce nie może być inaczej, bo nie możemy doprowadzić do zapaści gospodarki całych regionów, jak miało to miejsce w rejonie Nord-Pas-de-Calais we Francji – zaznacza prezes Górniczej Izby Przemysłowo-Handlowej. – To nie jest tak, że my zlikwidujemy 20 kopalń i będzie wszystko w porządku, wtedy dopiero się rozpoczną problemy. Potrzebne są rozwiązania systemowe.
Izba podaje przykłady instrumentów wsparcia dla pracowników podmiotów działających w otoczeniu górnictwa. Jest to m.in. objęcie określonych grup pracowników niektórymi świadczeniami socjalnymi, np. prawem do wcześniejszej emerytury, jednorazowej odprawy pieniężnej, pokrycia kosztów przekwalifikowania lub założenia własnej działalności gospodarczej. Potrzebne jest także stworzenie regionalnych programów doskonalenia i zmiany kwalifikacji, dofinansowanie szkoleń i egzaminów praktycznych, kursów języków obcych, a także wsparcie dla tworzenia nowych stref ekonomicznych, sprzyjających powstawaniu nowych miejsc pracy.
– Przedsiębiorstwa okołogórnicze nie potrzebują dotacji pochodzących z pieniędzy podatników. Potrzebny jest system pomocowy na przebranżowienie się i inwestycje związane z dywersyfikacją. Możemy przecież wykorzystać potencjał firm okołogórniczych, z których większość działa w przemyśle 4.0, do transformacji całego systemu energetycznego, np. produkcji paneli czy budowy wiatraków. Ważne jest, żeby się znalazły pieniądze na pakiety osłonowe dla zwalnianych pracowników, żeby uniknąć kilkudziesięcioprocentowego bezrobocia – przekonuje Janusz Olszowski.
Jak podkreśla, dziś problemem dla tych firm jest fakt, że różnego rodzaju programy pomocowe państwowych instytucji niechętnie spoglądają na inwestycje związane z węglem i górnictwem.
– Członkowie izby zderzają się z politykami państwowych agencji, w których jest zapisane, że jakakolwiek inwestycja związana z górnictwem nie może zostać realizowana, i odbijają się od ściany, nie otrzymując żadnych środków pomocowych. Jeżeli już otrzymują, to na tak komercyjnych warunkach, że nie jest to żadna pomoc. Wydaje mi się, że to jest drugi filar, w którym powinniśmy dokonać zmian – ocenia prezes GIPH.
Kolejnym argumentem za wsparciem tej branży jest fakt, że likwidacja górnictwa i części firm okołogórniczych oznacza duże ubytki w dochodach budżetu państwa i gmin – w wysokości ok. 9–10 mld zł rocznie.
Czytaj także
- 2025-06-20: Polska przeciwna przedłużeniu umowy UE–Ukraina o transporcie drogowym. Uderza ona w krajową branżę transportową
- 2025-06-18: Dzięki e-commerce rośnie eksport polskich małych i średnich przedsiębiorców. Wartość ich sprzedaży na Amazon przekracza rocznie 5 mld zł
- 2025-06-27: Za trzy miesiące ruszy w Polsce system kaucyjny. Wątpliwości budzą kwestie rozliczeń i podatków
- 2025-06-13: Kobietobójstwo jest typem przestępstwa niedookreślonym przez polskie prawo. Świadomość na ten temat jest wciąż zbyt mała
- 2025-06-10: Polska może dołączyć do globalnych liderów sztucznej inteligencji. Jednym z warunków jest wsparcie od sektora publicznego
- 2025-06-05: Naukowcy wzywają do większej ochrony oceanów. Przestrzegają przed groźnym w skutkach przełowieniem stad
- 2025-05-30: Konsumenci doceniają działania firm na rzecz środowiska i społeczeństwa. Dla przedsiębiorstw to szansa na rozwój
- 2025-06-04: Rynek nieprzygotowany do wdrożenia systemu kaucyjnego. Może się opóźnić nawet o kilka miesięcy
- 2025-06-02: UE zmienia podejście do transformacji energetycznej i łączy ją z konkurencyjnością. To zasługa polskiej prezydencji
- 2025-05-23: Kampania prezydencka na ostatniej prostej. Temat ochrony zdrowia na drugim planie
Więcej ważnych informacji
Jedynka Newserii

Jedynka Newserii

Handel

Komisja Europejska chce wprowadzić ujednolicone przepisy dotyczące wyrobów tytoniowych. Europosłowie mówią o kolejnej nadregulacji
Ministerstwo Zdrowia opracowało nowy projekt przepisów wprowadzających kolejne zakazy dotyczące wyrobów tytoniowych – całkowitą eliminację e-papierosów oraz zakaz aromatów w woreczkach nikotynowych. Najprawdopodobniej w ciągu kolejnych dwóch–trzech lat Polska będzie musiała implementować nową dyrektywę dotyczącą wszystkich produktów tytoniowych, nad którym niebawem ma rozpocząć prace Komisja Europejska. Europosłowie mówią o ryzyku chaosu legislacyjnego, nadregulacji i wskazują na zagrożenia związane z proponowaną podwyżką akcyzy.
Konsument
Za trzy miesiące ruszy w Polsce system kaucyjny. Wątpliwości budzą kwestie rozliczeń i podatków

Zaledwie trzy miesiące zostały do startu systemu kaucyjnego w Polsce. Kaucje obejmą szklane i plastikowe butelki oraz puszki z napojami. To duża zmiana dla producentów napojów, sklepów i konsumentów oraz pośredniczących w zbiórce operatorów systemów kaucyjnego. Na razie przepisy są na tyle niedoprecyzowane, że budzą wiele wątpliwości w kwestii rozliczania podatków czy rozliczeń z operatorami. Producenci będą musieli płacić podatek od niezwróconych butelek, co zwiększy ich koszty.
Transport
Rośnie skala agresji na polskich drogach. Problemem jest nie tylko nadmierna prędkość, ale też jazda na zderzaku

Za kilka dni zaczynają się wakacje, czyli statystycznie najniebezpieczniejszy czas na drogach. Wśród głównych przyczyn takich zdarzeń na prostych odcinkach drogi są nadmierna prędkość i jazda na zderzaku. Zarządca autostrady A4 Katowice–Kraków w ramach kampanii „Nie zderzakuj. Posłuchaj. Jedź bezpiecznie” zwraca uwagę na zjawisko agresji na polskich drogach i przypomina, że bezpieczeństwo zaczyna się od osobistych decyzji kierowcy.
Partner serwisu
Szkolenia

Akademia Newserii
Akademia Newserii to projekt, w ramach którego najlepsi polscy dziennikarze biznesowi, giełdowi oraz lifestylowi, a także szkoleniowcy z wieloletnim doświadczeniem dzielą się swoją wiedzą nt. pracy z mediami.