Gospodarstwa domowe powinny uważniej przyjrzeć się swoim rachunkom za prąd. Wiele opłat zależne jest od zużycia energii [DEPESZA]
Zgodnie z podpisaną przez prezydenta ustawą w przyszłym roku gospodarstwa domowe zapłacą maksymalnie 693 zł za 1 MWh energii. Ta cena będzie dotyczyć zużycia ponad limit 2 MWh, określony w tarczy solidarnościowej, dla którego ceny prądu zostały zamrożone na tegorocznym poziomie. Te mechanizmy to dodatkowa motywacja dla gospodarstw domowych, by zacząć redukować zużycie energii. Dzięki racjonalnemu korzystaniu z prądu może się okazać, że podwyżki będą dla odbiorców praktycznie nieodczuwalne. – Warto uważniej przyjrzeć się swojemu rachunkowi za prąd, bo większość zawartych na nim pozycji jest uzależniona od naszego zużycia. A im mniejsze zużycie, tym niższy rachunek – tłumaczy Roman Przasnyski, analityk rynków finansowych.
– Ceny prądu od pewnego czasu budzą duże emocje. Generalnie zależą one od popytu i podaży oraz kosztu surowców energetycznych. Warto jednak wiedzieć, że na kwotę widniejącą na rachunku składa się wiele elementów – mówi Roman Przasnyski.
Wartość zakupu zużytej energii to tylko część ostatecznej kwoty, bo składają się na nią także m.in. opłaty dystrybucyjne i podatki.
– Około połowę kwoty rachunku za prąd stanowi opłata za dystrybucję. Jej wysokość zależy od ilości zużytej energii oraz miejsca jej dostarczenia – tłumaczy ekspert. – Generalnie składa się z opłat zmiennych, zależnych od ilości zużytej energii, oraz stałych, doliczanych niezależnie od zużycia. Na te opłaty zmienne składają się: opłata jakościowa, sieciowa, OZE oraz kogeneracyjna.
Opłata jakościowa służy modernizacji i rozbudowie sieci elektroenergetycznej. Opłata sieciowa ma za zadanie pokryć koszty strat ponoszonych w trakcie przesyłania prądu. Jest więc zależna od drogi, jaką przebywa energia od producenta do odbiorcy końcowego. Kolejny czynnik zmienny to opłata OZE, która służy rozwojowi zielonych źródeł energii. Jest ustalana przez URE na podstawie m.in. łącznej energii pobranej z sieci i zużytej przed odbiorców końcowych. Od wielkości zużycia naliczana jest również opłata kogeneracyjna, przeznaczana na wspieranie jednoczesnej produkcji energii i ciepła.
– Opłaty o stałej wysokości to z kolei opłata sieciowa, mocowa i abonamentowa. Pierwsza z nich jest przeznaczona na pokrycie kosztów dostępu do sieci przesyłowej, utrzymania służących temu urządzeń, przyłączy i licznika. Opłata mocowa służy utrzymywaniu przez producentów rezerw energii na wypadek zwiększenia zapotrzebowania na nią, czyli – mówiąc w skrócie – zapewnieniu bezpieczeństwa energetycznego. Z kolei opłata abonamentowa pokrywa koszty obsługi odbiorcy, takie jak wystawianie rachunków, kontrola zużycia i inne czynności administracyjne – wylicza Roman Przasnyski. – Niewielką pozycję, sięgającą na ogół kilka złotych, stanowi stała opłata handlowa.
Ekspert zauważa, że na ostateczną wysokość rachunku za prąd wpływa też taryfa wybrana przez dane gospodarstwo domowe. Wybór odpowiedniej może się przełożyć nawet na kilkunastoprocentowe oszczędności.
– Pozycji na rachunku jest więc sporo, ale warto zauważyć, że większość z nich to koszty, których wysokość jest uzależniona od naszego zużycia energii. A im mniej zużywamy, tym ich wartość będzie niższa, co finalnie przełoży się też na niższą wartość naszego rachunku. Warto więc przyjrzeć mu się uważniej – podkreśla Roman Przasnyski.
Analiza przygotowana przez Polski Komitet Energii Elektrycznej i dostępna na stronie liczysieenergia.pl pokazuje, jak rozłożyć na poszczególne czynniki rachunek typowego gospodarstwa domowego. W ramach ogólnopolskiej kampanii PKEE publikuje również kalkulator zużycia, który pozwala wyliczyć i zaplanować oszczędności, oraz szereg porad pokazujących, jak oszczędzać energię w ramach gospodarstwa domowego.
Redukcja zużycia energii, zwłaszcza w tzw. godzinach szczytu, ma też znaczenie dla funkcjonowania całego systemu elektroenergetycznego w kraju. Cena prądu w dużej mierze zależy bowiem od wielkości popytu i podaży w danym momencie.
– Energia jest towarem specyficznym w tym znaczeniu, że nie może jej zabraknąć, a system ustalania ceny hurtowej powoduje, że o jej wysokości decyduje koszt najdroższego producenta, który zapewnia zbilansowanie popytu i podaży. Im mniejszy popyt, tym mniejsza jest konieczność dostarczania prądu przez producentów o najwyższych kosztach wytwarzania. Ponadto taki system ustalania cen promuje producentów najbardziej efektywnych, głównie korzystających ze źródeł odnawialnych – wyjaśnia analityk rynków finansowych.
Na ceny prądu wpływa także cały szereg czynników, w tym m.in. ceny surowców energetycznych oraz uprawnień do emisji dwutlenku węgla w unijnym systemie ETS. W tej chwili to głównie te pozycje odpowiadają za wzrost kosztów na rachunkach za prąd gospodarstw domowych. Ceny uprawnień do emisji CO2 jeszcze wiosną 2020 roku oscylowały wokół 20 euro za tonę. We wrześniu tego roku skoczyły już do poziomu 65 euro za tonę (średnia z całego tego roku wynosi ok. 84 euro za tonę). Pozyskiwanie tych uprawnień jest konieczne do wytwarzania energii z paliw kopalnych – w tym z węgla, na którym wciąż opiera się polska energetyka. To przekłada się jednak na kilkunastoprocentowy wzrost cen prądu.
Jeszcze większy wpływ na ceny ma wojna za wschodnią granicą i polityka Rosji, która traktuje swoje surowce energetyczne jako narzędzie szantażowania Europy, ograniczając ich dostępność. W efekcie ich ceny skokowo wzrosły – cena ropy naftowej na kilka miesięcy wskoczyła na poziom ponad 100 dol. za baryłkę, po raz pierwszy od 2014 roku.
– W związku z wojną w Ukrainie i wykorzystywaniem przez Rosję surowców energetycznych jako broni mamy niespotykany od dawna wzrost ich kosztów oraz ograniczoną dostępność. Sytuacja na rynku stała się więc jeszcze bardziej skomplikowana i wymaga podejmowania specjalnych rozwiązań, m.in. w postaci systemu rekompensat dla wybranych grup odbiorców i czasowego zamrożenia cen oraz częściowego obniżenia podatku VAT – mówi Roman Przasnyski.
Z rosnącymi cenami i kryzysem na rynku energii boryka się w tej chwili nie tylko Polska, ale i inne kraje Europy, które wprowadzają działania osłonowe dla swoich obywateli. Polscy odbiorcy mogą skorzystać m.in. z dodatku osłonowego, będącego elementem rządowej tarczy antyinflacyjnej. Przysługuje on gospodarstwom domowym, które spełniają określone kryteria dochodowe.
Kolejne narzędzie to gwarantowane ceny energii w ramach tarczy solidarnościowej, która zacznie obowiązywać w 2023 roku. Zamrożenie cen energii na poziomie tegorocznym będzie jednak możliwe tylko do wysokości przyjętych w ustawie limitów. Te zaś wynoszą do 2 tys. kWh rocznie dla wszystkich gospodarstw domowych, do 2,6 tys. kWh rocznie dla rodzin z osobami z niepełnosprawnością i do 3 tys. kWh w przypadku rolników i gospodarstw z Kartą Dużej Rodziny. W przyszłym roku odbiorcy będą mogli też skorzystać również z dodatkowej zniżki na rachunkach za energię, pod warunkiem obniżenia swojego zużycia o co najmniej 10 proc. w stosunku do poziomu z 2022 roku. Dodatkowym rozwiązaniem będzie też dopłata w wysokości 1 tys. zł dla ogrzewających się pompami ciepła.
Czytaj także
- 2025-04-29: Rozwój sztucznej inteligencji drastycznie zwiększa zapotrzebowanie na energię. Rozwiązaniem są zrównoważone centra danych
- 2025-04-28: Niepewna sytuacja zwracanych do Skarbu Państwa gruntów dzierżawnych. To może się wiązać z likwidacją infrastruktury rolniczej i miejsc pracy
- 2025-04-18: Rzecznik MŚP: Obniżenie składki zdrowotnej to nie jest szczyt marzeń. Ideałem byłby powrót do tego, co było przed Polskim Ładem
- 2025-04-23: Ogromna baza magazynowa zbóż w Wielkopolsce do likwidacji. Pracę może stracić kilkaset osób
- 2025-04-07: Księża zgłaszają duże poczucie zagrożenia. Połowa badanych doświadczyła agresji w ostatnim roku
- 2025-04-07: Duże zmiany w globalnym handlu. Polska może stracić nawet 0,43 proc. PKB
- 2025-03-28: Enea zapowiada kolejne zielone inwestycje. Do 2035 roku chce mieć prawie 5 GW mocy zainstalowanej w OZE
- 2025-03-13: Tarcza Wschód flagowym projektem na rzecz wspólnego bezpieczeństwa UE. To przełom w zakresie unijnej obronności
- 2025-04-03: W najbliższych latach wzrośnie zapotrzebowanie na metale i energię. To będzie wpływać na notowania surowców
- 2025-03-26: Złoto przebiło barierę 3 tys. dol. za uncję. Sytuacja na świecie wskazuje na dalsze wzrosty cen
Kalendarium
Więcej ważnych informacji
Jedynka Newserii

Jedynka Newserii

Bankowość

Coraz mniej kredytów bankowych płynie do polskiej gospodarki. Przed sektorem duże wyzwania związane z finansowaniem strategicznych projektów
Polskie przedsiębiorstwa w coraz mniejszym stopniu finansują się kredytem bankowym, zwłaszcza w porównaniu z rosnącym PKB. Powoduje to wysoką nadpłynność sektora bankowego. Deregulacja mogłaby pomóc w skróceniu drogi firm do finansowania bankowego, zwłaszcza że Polskę czekają ogromne wydatki na transformację energetyczną i obronność. Sektor ma bardzo dobre wyniki finansowe, co powoduje, że politycy patrzą w stronę jego zysków. Ryzyko prawne, jakim wciąż są kredyty frankowe, pociąga za sobą brak zainteresowania ze strony zagranicznych inwestorów.
Firma
Bezrobocie może zacząć rosnąć. Ochłodzenie odczuwane szczególnie w branży budowlanej i automotive

W Polsce od kilku lat stopa bezrobocia utrzymuje się poniżej 6 proc., a według metodologii unijnej jest o połowę niższa i jedna z najniższych w Unii. Pracownicy przywykli już, że sytuacja na rynku pracy jest dla nich korzystna. Jednak zaczynają się pojawiać pierwsze niepokojące sygnały zwiastujące możliwą zmianę trendu. Część branż ucierpiała np. z powodu spowolnienia w Niemczech, inne rozważają wybór innej niż Polska lokalizacji ze względu na wysokie koszty pracy czy energii. Na razie ogromnym wyzwaniem pozostaje aktywizacja osób biernych zawodowo.
Ochrona środowiska
Rozwój sztucznej inteligencji drastycznie zwiększa zapotrzebowanie na energię. Rozwiązaniem są zrównoważone centra danych

Centra danych to jeden z dynamicznie rozwijających się, ale przy tym energochłonnych sektorów gospodarki. Prognozy PMR wskazują, że do 2030 roku operatorzy w Polsce będą dysponować centrami danych o mocy przekraczającej 500 MW, co oznacza, że wzrośnie ona ponad trzykrotnie względem 2024 roku. Przyspieszona cyfryzacja i dynamiczny rozwój sztucznej inteligencji sprawiają, że w ciągu kilku następnych lat zużycie energii elektrycznej w centrach danych tylko w Europie wzrośnie o 66 proc. Dlatego coraz więcej firm sięga po zrównoważone rozwiązania i energię pochodzącą ze źródeł odnawialnych.
Partner serwisu
Szkolenia

Akademia Newserii
Akademia Newserii to projekt, w ramach którego najlepsi polscy dziennikarze biznesowi, giełdowi oraz lifestylowi, a także szkoleniowcy z wieloletnim doświadczeniem dzielą się swoją wiedzą nt. pracy z mediami.