Bezcenne ekosystemy i ich wpływ na ochronę różnorodności biologicznej

Ochrona mokradeł, w tym torfowisk i innych obszarów bagiennych, jest niezwykle istotna dla zachowania różnorodności biologicznej i zrównoważonego środowiska. Te unikalne siedliska pełnią kluczowe funkcje ekologiczne, są schronieniem dla rzadkich gatunków zwierząt i roślin, regulują przepływ wód, magazynują węgiel i wpływają na jakość naszego środowiska, ale także stoją w obliczu poważnych zagrożeń. Dlatego tak istotne jest zrozumienie ich znaczenia oraz roli, jaką możemy odegrać jako obywatele, w ich ochronie.

Mokradła, w tym torfowiska i inne obszary bagienne, to unikalne ekosystemy, które stanowią optymalne środowisko życia dla wielu gatunków roślin i zwierząt, również zagrożonych oraz endemicznych, zapewniając im schronienie, pożywienie i miejsca rozrodu, co przyczynia się do utrzymania różnorodności biologicznej. Mokradła działają jak naturalne oczyszczalnie, usuwając zanieczyszczenia z wód powierzchniowych i pełnią ważną funkcję
w naturalnym systemie infiltracji wód. Odgrywają istotną rolę w retencji, czyli
w zatrzymywaniu i magazynowaniu wody. Działają jak naturalne zbiorniki, które gromadzą nadmiar wody w okresach opadów i stopniowo ją uwalniają w okresach suszy. Retencja wody ma znaczenie dla zachowania równowagi hydrologicznej ekosystemów, a także dla regulacji przepływu rzek i zapobiegania powodziom.

Torfowiska są jednymi z największych magazynów węgla na ziemi. Odkładające się od tysięcy lat szczątki roślinne, które tworzą złoża torfu, to pula węgla, który nie powinien z powrotem trafić do atmosfery – dlatego zachowanie i ochrona torfowisk są kluczowe w walce ze zmianami klimatu.

Ponadto, mokradła, w tym torfowiska i inne obszary bagienne, pełnią ważną rolę jako atrakcyjne miejsca dla turystyki ekologicznej, edukacji i nauki, zwiększając świadomość ludzi
o potrzebie ochrony przyrody i zrównoważonego użytkowania zasobów naturalnych.

Niestety są to też obszary bardzo zagrożone, między innymi przez działalność człowieka. Ma to związek z osuszaniem i degradacją siedlisk w celu pozyskiwania terenów pod rolnictwo, hodowlę lub eksploatację torfu na cele energetyczne i ogrodnicze. Osuszanie prowadzi do utraty wilgotności i obniżenia poziomu wód. Wydobycie torfu powoduje uwalnianie zgromadzonego węgla do atmosfery. Ponadto wprowadzanie zanieczyszczeń, takich jak nawozy, pestycydy i ścieki do mokradeł, może zakłócić równowagę ekologiczną tych siedlisk, powodując np. obumieranie roślinności, zmniejszenie dostępności pożywienia dla organizmów wodnych oraz zakłócenia w łańcuchach pokarmowych. Kolejnymi zagrożeniami dla mokradeł i torfowisk są rozwój urbanistyczny, infrastruktura drogowa oraz fragmentacja siedlisk.

Problemem jest także pojawianie się w ekosystemach mokradłowych inwazyjnych gatunków roślin i zwierząt, które stanowią poważne niebezpieczeństwo dla gatunków rodzimych.

Zrozumienie tych zagrożeń i podejmowanie działań zaradczych jest kluczowe dla ochrony mokradeł, w tym torfowisk i innych obszarów bagiennych oraz zapewnienia długotrwałego zachowania tych unikalnych ekosystemów.

Co każdy z nas może zrobić, żeby ochronić te cenne ekosystemy? Przede wszystkim należy rozważnie i odpowiedzialnie podchodzić do zużycia wody. Jeżeli to od nas zależy, nie pozwólmy na zbyt szybki odpływ wód i doceniajmy pracę bobrów, które pomagają nam w retencjonowaniu wody. Ograniczmy stosowanie nawozów i pestycydów
w ogrodzie oraz prawidłowo usuwajmy odpady, aby uniknąć przedostawania się substancji chemicznych do mokradeł i torfowisk. Jeżeli nasz ogród lub działka graniczy z choć niewielkim ciekiem, pozwólmy by w granicznym pasie powstała strefa buforowa.

Ale przede wszystkim należy edukować i uświadamiać wszystkim jak istotne dla życia na ziemi jest zachowanie mokradeł. W tym celu warto zwrócić uwagę na realizowany obecnie projekt ochrony torfowisk i mokradeł – Wetlands Green Life finansowany ze środków unijnego programu LIFE oraz Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej. Projekt ma na celu odtworzenie oraz zachowanie obszarów bagiennych, torfowisk i terenów podmokłych na obszarach Natura 2000 i Zielonej Infrastruktury.

Foto: pixabay