Jak edukować, żeby młodzież chciała uczyć się przedmiotów ścisłych?

Minęło równo 120 lat, od kiedy Maria Skłodowska-Curie wraz z mężem Pierre’em otrzymała nagrodę Nobla w dziedzinie fizyki. Choć słynna para naukowców pozostaje inspiracją, niestety duża część dzisiejszej młodzieży nie planuje iść w jej ślady. Z badania Fundacji Adamed1 wynika, że aż połowa uczniów szkół średnich ma problemy z przedmiotami ścisłymi – uważa je za trudne lub nieciekawe. Jak zachęcić młodzież do pójścia w ślady małżeństwa Curie? Okazuje się, że kluczowe są odpowiednie metody nauczania.

Problem z przedmiotami ścisłymi

Według badania zrealizowanego na zlecenie Fundacji Adamed, uczniów najbardziej zniechęca do nauki poczucie, że wiedza ze szkoły nie jest przydatna w życiu. Najwięcej kłopotów sprawiają im przedmioty ścisłe – aż połowa przyznała, że miewa z nimi trudności, szczególnie z matematyką (49%), chemią (44%) i fizyką (43%). Gdzie leży problem? Młodzież twierdzi, że materiał nie jest przekazywany w wystarczająco zrozumiały sposób. Ale to niejedyny powód. Okazuje się też, że uczniowie, którzy mają trudności z naukami ścisłymi, po prostu nie są nimi zainteresowani.

Młodemu pokoleniu najłatwiej jest uczyć się języków obcych. Postępy w nauce języka można osiągać, ucząc się na wiele sposobów. To nie tylko monotonne ćwiczenia gramatyczne, ale przede wszystkim – ciekawe treści i różnorodne formy materiałów, takie jak ulubione piosenki i seriale czy nawet posty w social mediach. Takiego podejścia, a czasem także możliwości, brakuje najczęściej przy nauce przedmiotów ścisłych.

Naukowa przyszłość tylko dla nielicznych?

Prognozy ekspertów wskazują jasno2 – w gospodarce przyszłości, kształtowanej głównie przez technologię, najbardziej poszukiwani będą pracownicy z kompetencjami z obszaru nauk ścisłych. Zatem rozwój w tym kierunku, przynajmniej z powodów pragmatycznych, powinien być dla dzisiejszej młodzieży atrakcyjną opcją. Badani uczniowie, którzy zamierzają pójść na studia (60%), przy wyborze drogi naukowej będą kierować się przede wszystkim swoimi zainteresowaniami. Biorą pod uwagę także spodziewane zarobki i ścieżki kariery, jednak nie do końca zdają sobie sprawę z możliwości oferowanych przez branże związane z inżynierią, technologią i nauką. Najwięcej przebadanych uczniów (43%) wskazało kierunki społeczne jako te, które pozwalają zdobyć w przyszłości atrakcyjną pracę.

Niepokoi panujące wśród nastolatków przekonanie, że karierę inżyniera czy badacza mogą robić tylko wybitnie uzdolnieni. Według uczniów, aby podjąć pracę w tym sektorze, koniecznie należy posiadać: umiejętności logicznego myślenia, wysoką inteligencję i ambicję. Aż połowa uczniów stwierdziła nawet, że tylko nieliczni mają predyspozycje do nauk ścisłych. I choć większość badanych nastolatków (59%) zgadza się z twierdzeniem, że dzięki kierunkom ścisłym można znaleźć lepszą pracę w przyszłości, to jednocześnie niemal tyle samo (56%) uważa, że bardzo trudno się na nie dostać. 

Rozbudzić naukowe marzenia

Największy odsetek badanych nastolatków (86%) wskazał praktyki zawodowe i staże jako najbardziej pomocne przy podejmowaniu decyzji o przyszłej karierze. Ogromną rolę do odegrania mają tu również pedagodzy – aż 75% nastolatków przyznało, że to właśnie nauczyciel mógłby nakłonić ich do spróbowania swoich sił w naukach ścisłych. Jednak inspiracji do dalszej nauki dostarczają także rozmaite warsztaty (79%), spotkania z przedstawicielami różnych branż (71%) czy programy mentoringowe (60%). Do rozważenia kariery związanej z nauką zachęciłaby także uczniów większa dostępność narzędzi edukacyjnych (67%), takich jak laboratoria czy programy do symulacji fizycznych czy matematycznych – wszystko, co umożliwiłoby uczenie się w praktyce, poprzez samodzielne obserwacje.

– Już od dekady, realizując program ADAMED SmartUP, promujemy wśród młodzieży nauki ścisłe i wspieramy tych dla których są one wielką pasją. Od samego początku projektu, jego założeniem była organizacja letniego obozu naukowego, w tym udostępnienie laboratoriów oraz narzędzi do samodzielnych eksperymentów przy udziale kadry naukowej. Uczestnicy naszego programu trafiają pod skrzydła doświadczonych naukowców i poznają rówieśników o podobnych marzeniach, dzięki czemu odkrywają nowe możliwości i motywują się wzajemnie. Ogromnie cieszy nas, że odpowiadamy na potrzeby młodzieży, która jak deklaruje – chce uczyć się przez doświadczanie. Jak wiemy, aż 60% badanych przyznało, że programy oferujące ciekawe formy uczenia się byłyby dla nich motywacją do podjęcia naukowego wyzwania – mówi Katarzyna Dubno, członkini zarządu Fundacji Adamed.

Program edukacyjno-stypendialny ADAMED SmartUP daje młodzieży okazję do rozwijania się w kierunku nauk ścisłych i przyrodniczych pod okiem cenionych praktyków i udostępnia jej zaplecze laboratoryjne najlepszych polskich uczelni. Tworzy także sprzyjające rozwojowi środowisko, które pomaga skonkretyzować i spełniać naukowe plany. Obecnie trwa rekrutacja do 10. edycji programu. Pierwszy etap polega na naukowej grze online, która sprawdza nie podręcznikową wiedzę, lecz umiejętności nieszablonowego myślenia. Punkty można zbierać jeszcze przez miesiąc, do 15 stycznia. 

Więcej informacji dostępne na stronie: www.adamedsmartup.pl.

1 Badanie przeprowadzone metodą CAWI przez SW Research na zlecenie Fundacji Adamed w dniach 12.06-23.06.2023 r. na ogólnopolskiej próbie 336 uczniów liceów i techników.
2 The Future of Jobs Report 2023, www.weforum.org

A jaka jest różnica w podejściu do nauki między uczniami i uczennicami? Zachęcamy do zapoznania się z wynikami.

ADAMED SmartUP to program edukacyjno-stypendialny, skierowany do uczniów szkół ponadpodstawowych, zafascynowanych naukami ścisłymi i przyrodniczymi. Celem projektu jest wsparcie najzdolniejszej młodzieży w rozwoju talentów, a tym samym – w długofalowej perspektywie – rozbudzanie innowacyjności. Do każdej edycji programu co roku zgłasza się kilka tysięcy pełnych pasji nastolatków, pragnących pogłębiać swoją wiedzę. Spośród nich wyłaniani są kandydaci o śmiałym spojrzeniu na naukę, którzy w ramach letniego obozu szlifują umiejętności pod okiem wybitnych praktyków i budują cenne kompetencje przyszłości. Po jego zakończeniu zwycięzcy nagrody głównej otrzymują pakiet konsultacji edukacyjnych, a najlepsi spośród nich – dodatkowe wsparcie finansowe. W ciągu ośmiu edycji wyłoniono już 80 laureatów programu. Do szerokiego grona młodych pasjonatów nauki kierowane są ponadto warsztaty ADAMED SmartUP Academy organizowane we współpracy z wydziałami topowych uczelni i oparte na samodzielnych eksperymentach. Program działa także poza granicami Polski – dotychczas dotarł do Wietnamu i Hiszpanii.