Rola kształcenia zawodowego

Wielu młodych ludzi po ukończeniu szkoły chce się usamodzielnić i podjąć dobrze płatną pracę, najlepiej w swoim wymarzonym zawodzie. Przez lata niedoceniane szkolnictwo zawodowe w Polsce, oferuje dzisiaj różne formy nauczania zawodu. Dzięki wprowadzanym zmianom, system edukacji zawodowej ewaluuje i coraz lepiej odpowiada na potrzeby uczniów, nauczycieli, szkół, bezrobotnych a także firm poszukujących pracowników.

Szkolnictwo zawodowe umożliwia wszechstronną naukę zawodu na różnych poziomach. Pozwala uczącym się, zarówno młodym ludziom jak i osobom dorosłym, na zdobycie wiedzy kompetencji zawodowych i praktyk, składających się na profil absolwenta przygotowanego do wykonywania określonego zawodu.

W ostatnich latach polskie szkolnictwo branżowe przechodzi znaczące przemiany, które mają istotne skutki dla szkół, firm i rynku pracy. Doskonalone są nowe możliwości nauki, a uczniowie coraz chętniej wybierają nowoczesne formy kształcenia zawodowego. Dzięki wprowadzanym innowacjom i atrakcyjnej ofercie zawodowej, młodzi ludzie są bardziej zmotywowani do uczęszczania na lekcje i odbywania praktyk.

Pozycja kształcenia zawodowego

Pod koniec ubiegłego wieku, szkolnictwo zawodowe w Polsce było zepchnięte na margines. Wykształcenie wyższe cieszyło się większym prestiżem, podczas gdy nauka zawodu była mało popularna. Istniały dwuletnie szkoły zawodowe i czteroletnie technika, które kończyły się egzaminami zawodowymi i maturą. W latach 1990-2014 obserwowano spadek liczby szkół zawodowych i techników w Polsce. Z powodów finansowych, samorządy zmuszone były do zamykania placówek edukacyjnych generujących duże koszty.

Jednak w ostatnich latach, zainteresowanie nauką zawodu znacząco wzrosło. Młodzi ludzie zaczęli doceniać wartość edukacji branżowej, poszukują szkół, które mogą ich właściwie przygotować do pracy w wymarzonym zawodzie oraz zapewnić im niezależność finansową. Szkołami i kursami zawodowymi zainteresowani są również osoby bezrobotne, które dzięki przekwalifikowaniu się mają szansę na znalezienie dobrej pracy.

Jak dziś wygląda kształcenie zawodowe w Polsce

Od roku szkolnego 2012/2013, edukacja zawodowa była realizowana w trzyletniej szkole zawodowej, czteroletnim technikum, szkole policealnej oraz poprzez kursy kwalifikacyjne i kursy umiejętności zawodowych.

W 2017 roku, w Polsce wprowadzono nową formę edukacji, zastępującą tradycyjne szkoły zawodowe - szkoły branżowe. Szkoły branżowe zostały podzielone na dwa poziomy, z każdym odpowiadającym jednej kwalifikacji zawodowej. Absolwenci szkoły branżowej drugiego stopnia posiadają dwie kwalifikacje zawodowe i tytuł technika. Warto jednak zaznaczyć, że ta ścieżka edukacyjna nie jest obowiązkowa, a naukę można zakończyć na poziomie szkoły branżowej pierwszego stopnia z jedną kwalifikacją.

Wyzwania współczesnego rynku pracy

Rynek pracy stale ewoluuje, co powoduje spadek zapotrzebowania na niektóre grupy zawodowe, a wzrost na inne. Niestety, oferta edukacyjna wielu szkół zawodowych nie spełnia nowych wymagań pracodawców i firmy narzekają na brak wykwalifikowanych kadr. Jak można rozwiązać ten problem? Nowoczesne podejście do kształcenia zawodowego może odegrać kluczową rolę w zapewnieniu młodym ludziom lepszych perspektyw zawodowych, co przyczyni się do pozytywnego wpływu na lokalny rynek pracy oraz krajową gospodarkę. Ważne jest jednak, aby sposób i jakość kształcenia były odpowiednie. Niemcy stanowią dobry przykład, gdzie od dawna działa udany dualny system kształcenia zawodowego.

Dobre praktyki w zakresie kształcenia zawodowego

W Polsce zyskuje popularność dualne kształcenie zawodowe, które jest świetnie rozwinięte w innych krajach europejskich (np. Niemcy, Holandia, Szwajcaria). Dlaczego? Przede wszystkim dlatego, że ten model od lat utrzymuje niski poziom bezrobocia wśród młodych ludzi i daje pracodawcom dostęp do wykwalifikowanych talentów, co przynosi korzyści całemu rynkowi pracy. Istotą dualnego modelu jest efektywne połączenie teoretycznej nauki w szkole z praktycznymi zajęciami, które odbywają się w lokalnych przedsiębiorstwach. Co istotne, uczniowie są traktowani jak prawowici członkowie kadry pracowniczej i otrzymują wynagrodzenie. Odpowiedzialni za wprowadzanie ich w tajniki zawodu są instruktorzy praktycznego kształcenia zawodowego, często doświadczeni pracownicy firmy, którzy posiadają wymagane uprawnienia pedagogiczne. Dwutorowa edukacja pozwala firmom kształcić uczniów zgodnie z ich potrzebami, a absolwenci są świetnie przygotowani do pracy w swoim zawodzie od momentu ukończenia szkoły. Jak zaznacza Dariusz Jodłowski, Członek Prezydium Wojewódzkiej Rady Dialogu Społecznego Województwa Lubelskiego i Prezes Zarządu Pracodawców Lubelszczyzny „Lewiatan”: „Współpraca szkół z dużymi pracodawcami przynosi korzyści wszystkim zainteresowanym. Młode osoby mają bowiem ułatwiony start zawodowy, a pracodawca pozyskuje wykwalifikowanych pracowników, mając wpływ na ich przygotowanie do wykonywania danego zawodu.”

Sukces kształcenia w dualnym modelu zależy m.in. od efektywnej współpracy między placówką edukacyjną a przedsiębiorstwem. Ich wspólnym zadaniem jest opracowanie oferty edukacyjnej, która będzie dostosowana do wymagań rynku pracy.

Kształcenie zawodowe w Polsce może być wspierane przez dowolną firmę, która zdecyduje się utworzyć klasę patronacką i zapewnić wsparcie merytoryczne i materialne. Ostatnimi czasy odnotowano rosnącą potrzebę współpracy między instytucjami oświatowymi a firmami na poziomie regionalnym i krajowym. Nadal istnieją też różnice między szkołami w większych i mniejszych miastach. Poprzez wprowadzenie systemu dualnego kształcenia zawodowego, dążymy do stworzenia otwartego i wspierającego środowiska, które zapewni równe szanse zawodowe i zachęci do dalszego kształcenia.

Kształcenie zawodowe jest odpowiedzią na potrzeby systemu: szkoły branżowe borykają się z brakiem nauczycieli, a obecny model nauczania jest zbyt teoretyczny. W związku z tym firmy wykazują większą chęć zaangażowania się w praktyczne nauczanie zawodu i szkolenie instruktorów. Co istotne, kształcenie dualne może wspierać wspólną strategię regionu w zakresie aktywizacji rynku pracy.

Przedsiębiorstwa, które pragną zaangażować się w kształcenie młodych uczniów, wsparcie swojego personelu oraz regionalny rynek pracy, mogą znaleźć więcej informacji m.in. na platformie Edunet Poland.

Pracodawcy Lubelszczyzny "Lewiatan"

Od samego początku swojej działalności, „Lewiatan” koncentruje się na wspieraniu lokalnego biznesu i ogólnego środowiska społeczno-ekonomicznego. Wyraża to poprzez realizację różnorodnych projektów na skalę krajową i międzynarodową, które mają na celu przyczynienie się do rozwoju społeczności oraz wzmocnienia lokalnej gospodarki.

W odpowiedzi na potrzeby rynku pracy, Pracodawcy Lubelszczyzny „Lewiatan” ze wsparciem Funduszy Norweskich, zdecydowali się poprowadzić kampanię informacyjno – edukacyjną w ramach projektu „Kształcenie zawodowe. Czy warto? Dialog o rynku pracy”.

Kampania skierowana jest do pracodawców, pracowników, młodzieży stojącej przed wyborem swojej ścieżki kariery zawodowej oraz osób bezrobotnych, które poprzez przekwalifikowanie mogą znaleźć dobrze płatną pracę.

Więcej informacji na https://prywatnilublin.org/

Finansowane przez Norwegię poprzez Fundusze Norweskie 2014-2021 w ramach Programu "Dialog Społeczny – Godna Praca", Projekt: „Kształcenie zawodowe. Czy warto? Dialog o rynku pracy.”

Supported by Norway through the Norway Grants 2014-2021, in the frame of the Programme “Social Dialogue – Decent Work”, Project: Vocational training - its worth it. Dialogue about labour market.”