Cykl ABC Windykacji. Jakie są w Polsce normy etyczne dotyczące windykacji?

Pandemia spowodowała, że wielu konsumentów ma trudności z terminowym spłacaniem swoich zobowiązań. W tej – niełatwej dla wielu osób –  sytuacji etyczne odzyskiwanie należności staje się tym bardziej istotne. Czy istnieje w Polsce zbiór norm etycznych, których przestrzegają firmy zarządzające wierzytelnościami? Kto stworzył taki dokument i co jest w nim zawarte? Podpowiadamy. 

Kilkanaście lat temu Związek Przedsiębiorstw Finansowych (organizacja zrzeszająca instytucje m.in. z sektora bankowego, pożyczkowego, pośrednictwa finansowego czy windykacyjnego) stworzyła Zasady Dobrych Praktyk (ZDP). To obszerny dokument będący zbiorem norm etycznych, według których powinny funkcjonować firmy działające na rynku finansowym. Poszczególne rozdziały tego dokumentu dotyczą różnych branż i ich praktyk biznesowych. ZDP regulują działalność przedsiębiorców skupionych w Związku, takich jak biura informacji gospodarczej, pożyczkodawców, pośredników finansowych, fundusze hipotecznych, wreszcie – zarządzających wierzytelnościami, czyli popularną branżę windykacyjną.

Przedsiębiorstwa windykacyjne zrzeszone w Związku Przedsiębiorstw Finansowych dobrowolnie zobowiązują się do przestrzegania restrykcyjnych norm zawartych w Zasadach Dobrych Praktyk. Co roku przechodzą audyt etyczny, a jeśli spełnią jego wymogi, otrzymują Certyfikat Etyczny. – Warto podkreślić, że firmy zarządzające wierzytelnościami, które obowiązuje stosowanie Zasad Dobrych Praktyk, stanowią ok. 70 proc. wartości całego rynku. To dużo, choć wciąż staramy się pozyskać dla naszego programu etycznego więcej firm. W naszym odczuciu cały rynek i wszystkie firmy z tej branży powinny działać w sposób profesjonalny i z zachowaniem najwyższych standardów, wypracowanych w gronie Członków ZPF – mówi Andrzej Roter, Prezes ZPF.

Co dokładnie zawierają Zasady Dobrych Praktyk Windykacyjnych?

Dokument określa m.in., jak powinien wyglądać profesjonalny proces windykacyjny, w jaki sposób winna przebiegać komunikacja z zadłużonym konsumentem (zarówno listowa, telefoniczna, jak i bezpośrednia), jakie informacje powinny znaleźć się w wezwaniu do zapłaty, jak firmy windykacyjne winny chronić dane osobowe konsumentów. Oto kilka wskazówek przygotowanych w oparciu
o Zasady Dobrych Praktyk ZPF.

• Przedsiębiorstwo windykacyjne powinno komunikować się z osobą zadłużoną w sposób zapewniający ochronę interesów kontrahenta, a równocześnie przestrzeganie prawa, dobrych obyczajów oraz poszanowanie słusznych praw dłużnika.
• Korespondencja do osoby zadłużonej powinna być wysyłana na jego adres zamieszkania (lub inny, pod którym może być on osiągalny), w zamkniętej kopercie i bez żadnych adnotacji lub znaków wskazujących, że korespondencja dotyczy długu adresata.
• Wezwanie do zapłaty z firmy windykacyjnej powinno dokładnie opisywać daną wierzytelność (tytuł, wierzyciel, wystawca faktury, należność główna, data wymagalności, naliczone odsetki, numer faktury, data wystawienia faktury, okres, za jaki faktura została wystawiona, jeśli windykowana jest wierzytelność o charakterze ciągłym).  
• Rozmowy telefoniczne z konsumentem mogą być prowadzone w czasie i miejscu, które według rozsądnej oceny nie będą uciążliwe dla osoby zadłużonej.
• Windykator terenowy, podczas podejmowania czynności windykacyjnych oraz prowadzenia rozmów z osobą zadłużoną, jest zobowiązany przedstawić się, okazać identyfikator oraz upoważnienie do działania wydane przez przedsiębiorstwo windykacyjne z wyraźnym określeniem zakresu swojego umocowania.
• Przedsiębiorstwo windykacyjne powinno również zapewnić zachowanie tajemnicy oraz pełną ochronę danych osobowych osoby zadłużonej.

Wniosek o zbadanie zgodności praktyki biznesowej firmy windykacyjnej z Zasadami Dobrych Praktyk

Przy ZPF działa Komisja Etyki, do której każdy konsument, klient firm członkowskich ZPF może zwrócić się ze skargą - wnioskiem o zbadanie zgodności praktyki biznesowej konkretnej firmy z Zasadami Dobrych Praktyk. Osoba, która czuje się pokrzywdzona, możne złożyć taki wniosek na każdym etapie, jeśli w tej sprawie postępowanie reklamacyjne jeszcze nie zostało wszczęte. Może być złożony także, kiedy postępowanie reklamacyjne już się zakończyło się, jeśli wnioskodawca - klient uzna, że otrzymał niesatysfakcjonującą odpowiedź od przedsiębiorcy, lub gdy przedsiębiorca nie odpowiedział na reklamację w ciągu 30 dni od jej otrzymania. Jeśli natomiast postępowanie reklamacyjne trwa, rekomendowane jest zaczekać ze złożeniem wniosku do jego zakończenia.