Jak nie dać się oszukać podczas świątecznych zakupów w sieci?

Czas przedświątecznych zakupów to okres żniw nie tylko dla sprzedawców czy samych konsumentów, ale niestety – również dla oszustów. Choć, jak wynika z badania na zlecenie Tpay, dla aż 90 proc. Polaków bardzo ważne jest bezpieczeństwo transakcji podczas e-zakupów, to wielu konsumentów wciąż pada ofiarą różnych, coraz bardziej wymyślnych metod cyberprzestępców. Jednocześnie, blisko 40 proc. przyznało, że ze wspomnianym bezpieczeństwem wiąże się dla nich obecność operatora przy metodzie płatności. Jaką rolę odgrywa on podczas transakcji i dlaczego jest tak ważny? Kto jest najbardziej podatny na ataki cyberprzestępców i jak można się przed nimi ustrzec?

W obawie przed utratą swoich środków, zwracamy coraz większą uwagę na to, aby zakupy, których dokonujemy online, były bezpieczne. Mimo że w temacie bezpieczeństwa stajemy się coraz bardziej świadomi, to wciąż wiele osób pada ofiarą cyberoszustw – aż jedna trzecia internautów deklaruje, że została oszukana podczas zakupów w sieci[1].

Zaufane płatności = bezpieczeństwo

Proces transakcji jest jednym z istotniejszych etapów pod względem bezpieczeństwa podczas dokonywania zakupów online. Jak wynika z badania Tpay, w tym czasie 67 proc. osób obawia się o swoje dane i konta bankowe. Aby płatności były bezpieczne, kluczowa jest rola operatora płatności, który jest pośrednikiem między płatnikiem i e-sklepem a bankami i np. acquirerem kartowym czy Polskim Standardem Płatności w przypadku płatności BLIKIEM. Jakie jest zadanie operatora płatności podczas transakcji? Zapewnia on panel transakcyjny, czyli oprogramowanie umożliwiające wybranie metody i dokonanie płatności – na stronie zewnętrznej lub coraz częściej bez opuszczania sklepu (tzw. on-site payment). Następnie operator realizuje przekazanie środków, a także odpowiada za przekazanie płatnikowi oraz sklepowi potwierdzenia transakcji.

- Operator płatności jest podmiotem regulowanym, wymagającym posiadanie licencji Komisji Nadzoru Finansowego i podlegającym jej nadzorowi. Jednocześnie uzyskanie statusu Krajowej Instytucji Płatniczej, wiąże się ze spełnieniem rygorystycznych wymogów i jest gwarancją jakości i bezpieczeństwa obsługiwanych transakcji. Aby płatnikom to bezpieczeństwo zapewnić, operator, na podstawie Ustawy o przeciwdziałaniu praniu pieniędzy oraz finansowaniu terroryzmu (AML), zobowiązuje się do identyfikowania i weryfikowania tożsamości właścicieli e-commerce – mówi Maciej Pawlak, Head of Risk & Security u operatora płatności Tpay.

Grupy najbardziej narażone na oszustwo

Dane z raportu Pymnts[2] pokazują, że w ubiegłym sezonie świątecznym, podczas zakupów w sieci, celem cyberposzustów byli głównie millenialsi (19 proc.) oraz bridge millenials, czyli osoby między 32 a 41 r.ż. (18 proc.). Co ciekawe, osoby pochodzące z pokolenia wyżu demograficznego (baby boomers) oraz seniorzy stanowili w tym przypadku jedynie 7 proc. Z kolei, jak wynika z badań Science Advances, osoby powyżej 65. roku życia są mniej ostrożne podczas aktywności w sieci i bardziej podatne na fałszywe informacje – dane pokazują, że nieświadomie przekazują je dalej siedem razy częściej niż te w wieku 18-25 lat. Biorąc także pod uwagę fakt, że osoby starsze są coraz bardziej aktywne w internecie, edukowanie i udostępnianie informacji na temat bezpieczeństwa w sieci jest niezwykle ważne.

- Warto znać rolę operatora płatności i chociaż z grubsza przebieg transakcji najczęściej wykorzystywanej przez nas metody płatności. Świadomy użytkownik jest mniej narażony na ataki, a jeśli zdarzy się przykry incydent, wie, gdzie w pierwszej kolejności szukać pomocy. Poza tym, jeśli zajdzie kiedyś potrzeba kontaktu z operatorem płatności, np. z powodu trudności z opłaceniem zamówienia, zachęcam do podawania numeru nieudanej transakcji już w pierwszym kontakcie z biurem obsługi klienta - to znacznie przyspiesza udzielenie pomocy – dodaje Maciej Pawlak.

Celem oszustw padali również konsumenci borykający się z największymi problemami finansowymi – podczas zakupów świątecznych w 2020 r. wydają się oni być celem oszustów znacznie częściej niż ci, którzy mają pewien stopień bezpieczeństwa finansowego. Jak wynika z danych Pymnts, w tym czasie aż 26 proc. konsumentów, którzy żyli od wypłaty do wypłaty i mieli trudności z opłaceniem miesięcznych rachunków, padło ofiarą cyberoszustw. Warto więc być czujnym i dwa razy sprawdzać, czy okazja, z której chcemy skorzystać, nie jest przypadkiem oszustwem.

[1] Co (u)gryzie e-commerce? Raport Izby Gospodarki Elektronicznej i Mobile Institute, 2021

[2] The 2021 Holiday Shopping Outlook: Why Convenience And Personalization Will Be Key, PYMNTS.com, październik 2021