Komunikaty PR

Sprawy spadkowe. Czym różni się umowa darowizny od umowy dożywocia?

2024-10-23  |  16:00
Biuro prasowe

Zdarza się, że senior, już za życia, chce uregulować sprawy spadkowe i przekazać nieruchomość jednemu z dzieci, wnuków albo osobie niespokrewnionej np. przyjacielowi, czy sąsiadowi. W polskim prawie są dwa sposoby, które umożliwiają taką operację: umowa darowizny i umowa dożywocia. Obie umowy są uregulowane przez kodeks cywilny. O różnicach pomiędzy nimi, ale również o zaletach i wadach każdego rozwiązania mówi Małgorzata Rosińska, Kierownik Działu Prawnego Funduszu Hipotecznego DOM.

 

Umowa darowizny (uregulowana w art. 888 i nast. kodeksu cywilnego) jest jednym z najczęściej wybieranych rozwiązań, gdy senior chce przekazać swoje mieszkanie lub dom komuś z rodziny lub osobie niespokrewnionej. Darowizna polega na bezpłatnym przekazaniu nieruchomości przez właściciela na rzecz obdarowanego. Co ważne, darczyńcą oraz obdarowanym może być każdy. Aby umowa darowizny była ważna musi być sporządzona w formie aktu notarialnego. Istotne jest to, że taka umowa wiąże się nie tylko z tzw. uprawnieniem, ale również obowiązkiem. Przypuśćmy, że po podpisaniu umowy darowizny i przekazaniu majątku sytuacja darczyńcy pogorszy się i popadnie on w niedostatek. W tej sytuacji obdarowany będzie miał obowiązek wspierać  darczyńcę a jego pomoc materialna będzie musiała odpowiadać wartości przekazanej wcześniej darowizny. Obdarowany będzie mógł „uwolnić” się od niesienia pomocy jedynie poprzez zwrot darowizny albo kwoty, która będzie jej odpowiadała.

 

Jakie są plusy i minusy umowy darowizny?

Zaletą jest na pewno szybka procedura. Podpisanie umowy darowizny wymaga wizyty u notariusza, sporządzenia aktu notarialnego oraz odpowiednich zapisów w księdze wieczystej nieruchomości. W odróżnieniu od umowy dożywocia w umowie darowizny nie uwzględnia się świadczeń wzajemnych, a to oznacza, że senior, który przekazuje np. wnukowi mieszkanie nie wymaga od niego żadnych świadczeń w zamian (np. opieki lub comiesięcznej renty). To może być korzystne dla obu stron, jeśli mają do siebie zaufanie. Senior, po dokonaniu darowizny, traci jednak prawo własności mieszkania, a co za tym idzie prawo do zamieszkiwania w nim. W przypadku nieporozumień senior może być postawiony w niekomfortowej sytuacji. Trzeba tu podkreślić, że odwołanie darowizny jest możliwe tylko w wyjątkowych sytuacjach (np. gdy obdarowany dopuści się rażącej niewdzięczności wobec darczyńcy). Takie działanie należy jednak udowodnić przed sądem, co może być skomplikowane i czasochłonne. Na koniec warto zaznaczyć, że darowiznę na rzecz spadkobiercy zaliczamy, co do zasady, do tzw. schedy spadkowej (chyba że z oświadczenia spadkodawcy lub z okoliczności wynika, że darowizna została dokonana ze zwolnieniem od obowiązku zaliczenia). A to oznacza, że obdarowany wnuk może otrzymać później mniejszy spadek po darczyńcy.

 

Umowa dożywocia ma więcej zastosowań

Umowa dożywocia (uregulowana w art. 908 i nast. kodeksu cywilnego) jest drugą opcją, którą może rozważyć senior. Na mocy tej umowy właściciel nieruchomości (np. domu lub mieszkania) może przekazać ją konkretnej osobie lub instytucji w zamian za świadczenia pieniężne (dożywotnie utrzymanie) albo opiekę. Umowa dożywocia jest stosowana m.in. przez fundusze hipoteczne, które w zamian za przekazanie prawa własności do nieruchomości wypłacają seniorom (dożywotnio) świadczenia pieniężne w określonej kwocie. Takie wypłaty emeryci dostają co miesiąc. Podobną umowę może podpisać również senior np. z wnukiem, a świadczeniem może być dożywotnia opieka nad seniorem np. zapewnienie mu wyżywienia, ubrania, światła, prądu, opału, a także pielęgnowanie w chorobie. Warto pamiętać, że umowa dożywocia musi być zawarta w formie aktu notarialnego. O ile w przypadku umowy darowizny obowiązek był nałożony tylko na darczyńcę (seniora) o tyle w przypadku umowy dożywocia obowiązki mają obie strony umowy, także nabywca nieruchomości.  

 

Zalety i wady umowy dożywocia

Jedną z największych zalet umowy dożywocia jest lepsze zabezpieczenie interesów seniora. Dlaczego? Bo zobowiązuje nabywcę nieruchomości do zapewnienia dożywotnikowi mieszkania, wyżywienia, opieki lub innych świadczeń wpisanych do kontraktu. W przypadku umów dożywocia zawieranych pomiędzy funduszami hipotecznymi a seniorami nabywca zobowiązuje się do wypłaty comiesięcznych świadczeń pieniężnych, ale w kontrakcie znajduje się również tzw. służebność osobista mieszkania. Na mocy tych przepisów senior ma pewność, że będzie mógł mieszkać w swoim mieszkaniu dożywotnio. Wadą umowy dożywocia (niezależnie od tego, czy emeryt podpisuje ją z instytucją czy z osobą prywatną) jest fakt, że traci prawo własności do nieruchomości. Podobnie zresztą jak w przypadku umowy darowizny.

Warto dostrzec też wady umowy dożywocia z punktu widzenia nabywcy np. wnuka. Taka osoba zobowiązuje się do zapewnienia świadczeń na rzecz seniora, opiekowania się nim, pielęgnowania itd. Dla osoby prywatnej utrzymanie w mocy takich zobowiązań przez kilka lub kilkadziesiąt lat może być dużym wyzwaniem, a nawet obciążeniem. Również finansowym.

Newseria nie ponosi odpowiedzialności za treści oraz inne materiały (np. infografiki, zdjęcia) przekazywane w „Biurze Prasowym”, których autorami są zarejestrowani użytkownicy tacy jak agencje PR, firmy czy instytucje państwowe.
Ostatnio dodane
komunikaty PR z wybranej przez Ciebie kategorii
Finanse Bitget dołącza do Organizacji UNICEF Game Changers, aby umożliwić edukację w zakresie blockchain dla 300 tys. osób w 2025 r. Biuro prasowe
2025-06-16 | 13:15

Bitget dołącza do Organizacji UNICEF Game Changers, aby umożliwić edukację w zakresie blockchain dla 300 tys. osób w 2025 r.

Wiodąca giełda kryptowalutowa Bitget i UNICEF Luksemburg ogłaszają nawiązanie współpracy w celu rozwijania umiejętności cyfrowych i technologicznych wśród
Finanse Przedsiębiorcy oczekują sprawiedliwego traktowania przez organy podatkowe
2025-06-11 | 17:00

Przedsiębiorcy oczekują sprawiedliwego traktowania przez organy podatkowe

- Wkrótce będziemy omawiać 13 pakiet deregulacyjny. Mamy już 350 propozycji zmian w przepisach, z tego 150 skierowanych do realizacji. Obecna deregulacja poprawiła atmosferę
Finanse Ryzyko związane z inwestowaniem w CFD
2025-06-11 | 13:40

Ryzyko związane z inwestowaniem w CFD

Wraz z rosnącą popularnością inwestowania na rynkach finansowych, zwiększa się liczba osób lokujących kapitał w kontrakty na różnicę (CFD). Nic w tym

Więcej ważnych informacji

Jedynka Newserii

Jedynka Newserii

Kongres Profesjonalistów Public Relations

Handel

Komisja Europejska chce wprowadzić ujednolicone przepisy dotyczące wyrobów tytoniowych. Europosłowie mówią o kolejnej nadregulacji

Ministerstwo Zdrowia opracowało nowy projekt przepisów wprowadzających kolejne zakazy dotyczące wyrobów tytoniowych – całkowitą eliminację e-papierosów oraz zakaz aromatów w woreczkach nikotynowych. Najprawdopodobniej w ciągu kolejnych dwóch–trzech lat Polska będzie musiała implementować nową dyrektywę dotyczącą wszystkich produktów tytoniowych, nad którym niebawem ma rozpocząć prace Komisja Europejska. Europosłowie mówią o ryzyku chaosu legislacyjnego, nadregulacji i wskazują na zagrożenia związane z proponowaną podwyżką akcyzy.

Konsument

Za trzy miesiące ruszy w Polsce system kaucyjny. Wątpliwości budzą kwestie rozliczeń i podatków

Zaledwie trzy miesiące zostały do startu systemu kaucyjnego w Polsce. Kaucje obejmą szklane i plastikowe butelki oraz puszki z napojami. To duża zmiana dla producentów napojów, sklepów i konsumentów oraz pośredniczących w zbiórce operatorów systemów kaucyjnego. Na razie przepisy są na tyle niedoprecyzowane, że budzą wiele wątpliwości w kwestii rozliczania podatków czy rozliczeń z operatorami. Producenci będą musieli płacić podatek od niezwróconych butelek, co zwiększy ich koszty.

Transport

Rośnie skala agresji na polskich drogach. Problemem jest nie tylko nadmierna prędkość, ale też jazda na zderzaku

Za kilka dni zaczynają się wakacje, czyli statystycznie najniebezpieczniejszy czas na drogach. Wśród głównych przyczyn takich zdarzeń na prostych odcinkach drogi są nadmierna prędkość i jazda na zderzaku. Zarządca autostrady A4 Katowice–Kraków w ramach kampanii „Nie zderzakuj. Posłuchaj. Jedź bezpiecznie” zwraca uwagę na zjawisko agresji na polskich drogach i przypomina, że bezpieczeństwo zaczyna się od osobistych decyzji kierowcy.

Partner serwisu

Instytut Monitorowania Mediów

Szkolenia

Akademia Newserii

Akademia Newserii to projekt, w ramach którego najlepsi polscy dziennikarze biznesowi, giełdowi oraz lifestylowi, a  także szkoleniowcy z wieloletnim doświadczeniem dzielą się swoją wiedzą nt. pracy z mediami.