Marnowanie żywności: nowy, kryzysowy wymiar problemu

Tylko w Europie każdego roku marnowane jest niemal 90 mln ton żywności[1]. To jedna piąta ogółu produktów spożywczych trafiających do kosza na całym świecie. Ale globalny ogląd tej sytuacji jeszcze mocniej oddziałuje na wyobraźnię – zwłaszcza w dobie nasilającego się kryzysu żywnościowego i „szalejących” cen na rynkach.

W skali globalnej, wartość marnowanych artykułów spożywczych to około miliarda ton rocznie[2]. To trudna do wyobrażenia liczba, więc pomocna może okazać się jej wizualizacja. Zatem, co roku na świecie wyrzuca się tyle żywności, że gdyby zapakować ją do 40-tonowych TIR-ów, potrzebne byłoby aż 23 miliony ciężarówek, które to zaparkowane jedna za drugą stworzyłyby konwój „oplatający” ziemię aż siedmiokrotnie[3]. Od 30 do nawet 40% wyprodukowanej przez rolników żywności nigdy nie trafia do konsumentów[4].

– Zważywszy na nieustannie rosnącą skalę problemu z marnotrawieniem żywności i fakt, że w związku z inflacją oraz konfliktem za wschodnią granicą często zaburzone zostają łańcuchy dostaw, a ceny detaliczne wręcz „galopują”. Dziś jak nigdy dotąd wzrasta rola dokładnej kontroli procesów logistycznych oraz całkowitego nadzoru nad produktami spożywczymi, które ulegają marnotrawstwu nie tylko w gospodarstwach domowych, ale także w trakcie magazynowania, transportu do punktów sprzedaży i na pólkach w sklepie – tłumaczy Ewa Pytkowska, Business Unit Director w Checkpoint Systems.

Żywność ofiarą kryzysu

Jak przekonuje najnowsza majowa aktualizacja danych gromadzonych przez Bank Światowy, indeks cen produkcji rolniczej (Agricultural Price Index) wzrósł dziś aż o 41% w porównaniu do sytuacji sprzed roku. W przypadku kukurydzy czy pszenicy mówimy o jeszcze większych wzrostach – odpowiednio 54% oraz 60%[5]. Według ekspertów tej instytucji, to efekt zarówno rosnącej już od pewnego czasu inflacji jak i wojny w Ukrainie. Ostatnie dane potwierdzają także przyrost liczby osób borykających się z poważnym brakiem bezpieczeństwa żywnościowego – zgodnie z Global Network Against Food Crises, ok 161 mln ludzi znalazło się w takiej sytuacji w 2021, co oznacza wzrost o 4% względem minionego roku[6].

Prognozy na najbliższy czas również nie są optymistyczne, stąd rosnąca potrzeba zmniejszenia ryzyka strat produktów żywnościowych w obszarach, na który mamy realny wpływ. Tylko w Polsce, na wstępnych etapach produkcji artykułów spożywczych marnuje się aż 750 tysięcy ton żywności. W kolejnych procesach przetwórczych, do kosza trafia kolejne 750 tys. ton, zaś w samym transporcie oraz już w punktach sprzedaży detalicznej marnowane jest 337 tys. ton[7].

– Zarówno sami producenci, jak i zarządzający łańcuchami dostaw czy sklepy detaliczne mają dziś wybór rozwiązań, pozwalających utrzymać pełną kontrolę nad artykułami spożywczymi. Narzędzia wykorzystujące technologię RFID, są w stanie na bieżąco przekazywać wszystkim zaangażowanym w produkcję, a następnie sprzedaż żywności informacje na temat ilości towaru, jego obecnej lokalizacji, datach ważności czy przerwania łańcucha dostaw. Automatyzacja zarządzania produktami wspiera zasadę FEFO w eksponowaniu na półkach artykułów o najkrótszej dacie ważności, co ma wymierny wpływ na ograniczenie ryzyka ich marnowania – mówi Katarzyna Chapman, Business Development Manager Source Tagging z Checkpoint Systems.

Zadbać o przyszłość

Kwietniowa analiza McKinsey & Company – „The rising risk of a global food crisis” ostrzega, że już w tym roku na rynek może trafić mniej - od 19 do nawet 34 milionów ton - żywnościowej produkcji eksportowej. Już za rok, liczba ta może wahać się od 10 do aż 43 mln ton[8]. Właściwy czas na aktywne zapobieganie procederowi marnowania żywności niewątpliwie jest teraz.

- Nikogo nie trzeba przekonywać, że walka z marnotrawieniem żywności jest dziś absolutnie konieczna. Nie jest to jednak proces łatwy, dlatego warto sięgnąć po nowoczesne rozwiązania. Dzięki nim możliwa staje się automatyzacja wielu działań, a cyfrowa kontrola nad stanami sklepowymi nie tylko ogranicza straty, a ale także ułatwia przekazywanie żywności organizacjom pozarządowym – komentuje Hanna Walczak, Menedżer ds. wdrożeń standardów GS1 w GS1 Polska.

Checkpoint Systems, wraz z GS1 Polska organizują 31 maja 2022 r. bezpłatny webinar „Nie wyrzucaj, automatyzuj”, w trakcie, którego poruszany będzie problem marnotrawienia artykułów spożywczych a także przedstawione zostaną najlepsze sposoby zapobiegania mu poprzez automatyzację i monitoring produktów na wszystkich etapach łańcucha dostaw. Szczegóły wydarzenia oraz rejestracja dostępne są pod tym linkiem: https://gs1polska.clickmeeting.com/nie-wyrzucaj-automatyzuj-/register.

[1] https://cosmosmagazine.com/news/un-food-waste-index-report-robin-food/

[2] https://klimat.rp.pl/ekotrendy/art17074151-raport-onz-miliard-ton-zywnosci-rocznie-laduje-na-smietniku

[3] https://cosmosmagazine.com/news/un-food-waste-index-report-robin-food/

[4] https://www.rts.com/resources/guides/food-waste-america/

[5] https://www.worldbank.org/en/topic/agriculture/brief/food-security-update

[6] http://www.fightfoodcrises.net/

[7] https://ec.europa.eu/food/safety/food_waste/eu-food-loss-waste-prevention-hub/eu-member-state-page/show/PL

[8] https://www.mckinsey.com/industries/agriculture/our-insights/the-rising-risk-of-a-global-food-crisis