Podsumowanie roku 2021 w handlu tradycyjnym

Rok 2021 był kolejnym rokiem wciąż trwającej pandemii. W przeciwieństwie do roku poprzedniego, nie przyniósł on jednak trzęsień ziemi w postaci niespodziewanych zmian w zachowaniach konsumenckich czy konieczności błyskawicznej implementacji modyfikacji wynikających z wprowadzanych obostrzeń. Rok 2021 przyniósł natomiast zmiany, które można było w znacznie większym stopniu przewidzieć.

W związku z jeszcze większą troską o zdrowie, ważnym trendem pozostał trend powiązany ze zrównoważonym rozwojem. Dla części konsumentów jakość produktów, ich pochodzenie czy zweryfikowane certyfikaty wciąż mają i będą miały duże znaczenie przy wyborach przy półce. Mając na względzie rosnące koszty życia, zaczęliśmy ponownie więcej gotować w domu, a co za tym idzie kupować więcej produktów służących przygotowywaniu domowych posiłków. W związku z rosnącą inflacją, która wg danych GUS średnio w roku 2021 wyniosła 5,1%, zaś w grudniu 2021 aż 9,3%, co stanowiło najwyższy odczyt od 21 lat, polscy konsumenci stali się także dużo bardziej wrażliwi na ceny, a co za tym idzie dużo częściej poszukiwali promocji.

Na podstawie danych z M/platform mogliśmy zobserwować, iż przeciętny koszyk zakupowy w tradycyjnym sklepie spożywczym w Polsce nie uległ znaczącej zmianie pod względem liczby znajdujących się w nim produktów, jednak od połowy roku wyraźnie rosła jego średnia wartość.

Na jakie produkty musieliśmy wydać więcej?

Pod względem wartości sprzedaży w handlu tradycyjnym, niezmiennie królują produkty świeże (mięsa, wędliny, sery, owoce, warzywa, wyroby piekarskie i cukiernicze itp.), używki, nabiał, napoje bezalkoholowe, słodycze, słone przekąski, kawa, herbata i kakao czy gotowe posiłki. To głównie na te kategorie polscy konsumenci wydają swoje pieniądze w tym kanale sprzedaży.

Jeśli porównamy nasze średnie wydatki na wspomniane kategorie w roku 2021 i zestawimy je z wydatkami w roku 2020, możemy z łatwością dostrzeć, iż w większości przypadków (z wyjątkiem słonych przekąsek i słodyczy) musieliśmy wydać na nie w ostatnim roku więcej niż wcześniej. W szczególności wzrosły nasze wydatki na jedną z największych kategorii w handlu tradycyjnym – kategorię wódki (+13,9%). Podobnie wzrosły nasze wydatki na kategorię alkoholi mocnych, jak whisky, rum, gin czy likiery (+11,3%). Kilkuprocentowym wzrostem charakteryzowały się zaś napoje bezalkoholowe, kawa, herbata i kakao, piwo czy wyroby tytoniowe.

Jak zmieniały się ceny?

W rankingu najszybciej drożejących kategorii zdecydowanym liderem była kategoria oleje i oliwy, w przypadku której w grudniu 2021 roku podwyżki cen przekroczyły 40%. Od 1 stycznia 2022 roku weszły w życie przepisy podnoszące poziom akcyzy na używki (alkohole i papierosy), ale już w ostanich miesiącach ubiegłego roku mogliśmy zaobserwować kilkunastoprocentowe wzrosty cen alkoholi mocnych, takich jak wódka, ale także whisky, rum, gin czy likiery. O blisko 12% wzrosły w grudniu 2021 vs analogiczny miesiąc sprzed roku ceny produktów nabiałowych. W przypadku nabiału podwyżki cen rosły w sposób znaczący w listopadzie i grudniu 2021 roku. Dość blisko przekroczenia granicy 10% podwyżki cen pod koniec roku znalazły się wyroby tytoniowe.

Nieco mniejsze, ale wciąż dotkliwe podwyżki mogliśmy zaobserwować także w obrębie innych kategorii spożywczych. W grudniu 2021 vs grudzień 2020 o 7,6% wzrosły ceny napojów bezalkoholowych, a o 6,1% kawy, herbaty i kakao. Słodycze, których cena nie zmieniała się znacząco przez większość roku, odnotowały wzrost cen o 5,2% w ostatnim miesiącu 2021 roku. Blisko 5% sięgnęły grudniowe podwyżki win. Podwyżki w granicach 1,8-3,8% towarzyszyły zaś takim kategoriom, jak gotowe posiłki, piwo czy środki czystości.

O ile wyraźne podwyżki cen nie zostały odnotowane już we wcześniejszych miesiącach, w przeważającej części przypadków przyniósł je grudzień 2021 roku. Można więc założyć, iż kolejne miesiące wzrostowy trend cen jedynie umocnią.

Ewa Rybołowicz

Dyrektor ds. analiz rynkowych

M/platform